Praesens
Praesens (łac. czas teraźniejszy) – istniejące w latach 1926–1930 ugrupowanie architektów i plastyków, głoszących program zerwania z tradycyjnymi formami w architekturze i sztukach plastycznych. W dziedzinie budownictwa propagowano uprzemysłowienie i standaryzację budownictwa w celu zapewnienia tanich, wygodnych mieszkań dla przeciętnie zarabiających. Program ten wykazywał wiele podobieństw z weimarskim Bauhausem, holenderskim De Stijl[1] i moskiewskim Wchutiemasem.
Idee grupy Praesens zostały zrealizowane w latach trzydziestych w osiedlu mieszkaniowym Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na warszawskim Rakowcu. Członkowie grupy zrealizowali też wiele innych obiektów, które dziś stanowią klasykę modernizmu polskiego.
Członkowie grupy
Inicjatorzy powstania grupy Praesens wywodzili się głównie spośród absolwentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Do nich przyłączyli się też młodzi artyści-plastycy. Przewodnictwo grupy objął Szymon Syrkus, sekretarzem została Helena Syrkusowa. W roku 1928 Praesens stał się polskim przedstawicielstwem Congrés Internationaux d`Architecture Moderne (CIAM).
Członkami grupy byli m.in. (w kolejności alfabetycznej):
- Barbara Brukalska (1899–1980) architekt
- Stanisław Brukalski (1894–1967) architekt
- Karol Kryński (1900–1944) malarz
- Jan Golus (1895–1964) scenograf
- Witold Kajruksztis (1890–1961) malarz
- Katarzyna Kobro-Strzemińska (1898–1951) rzeźbiarka
- Bohdan Lachert (1900–1987) architekt
- Marian Jerzy Malicki (1895–1946) malarz
- Józef Malinowski architekt
- Maria Łucja Nicz-Borowiakowa (1896–1944) malarka
- Roman Piotrowski (1895–1988) architekt
- Andrzej Pronaszko (1888–1961) malarz
- Aleksander Rafałowski (1894–1980) malarz i scenograf
- Henryk Stażewski (1894–1988) malarz
- Władysław Strzemiński (1893–1952) malarz
- Szymon Syrkus (1893–1964) architekt
- Helena Syrkusowa (1900–1982) architekt
- Józef Szanajca (1902–1939) architekt
- Rudolf Świerczyński (1883–1943) architekt
- Stanisław Zalewski (1896–1958) malarz i grafik
Po zakończeniu działalności grupy Praesens niektórzy jej członkowie stworzyli w roku 1931 ugrupowanie „a.r.” („Artyści Rewolucyjni” lub „Awangarda Rzeczywista”).
W jego skład weszli:
Przypisy
- ↑ Michał Wenderski, Cultural Mobility in the Interwar Avant-Garde Art Network: Poland, Belgium and the Netherlands, Routledge, 2018, ISBN 978-1-138-49354-4.
Bibliografia
- Eric Paul Mumford, Kenneth Frampton: The CIAM discourse on urbanism, 1928-1960, MIT Press, Cambridge, Mass, 2002 ISBN 978-0-262-63263-8
- Helena Syrkusowa: Ku idei osiedla społecznego 1925-1975, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976
- Zofia Baranowicz, Polska awangarda artystyczna 1918-1939, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, ISBN 83-221-0074-4, OCLC 749529098.
- Izabella Wisłocka: Awangardowa Architektura Polska 1918-1939, Arkady, 1968
Linki zewnętrzne
- Praesens : kwartalnik modernistów. Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa
Media użyte na tej stronie
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jeden z przedwojennych bloków WSM na Rakowcu