Pranagozalążkowe

Pranagozalążkowe
Ilustracja
Archaeopteris sp.
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestwonaczyniowe
Nadgromadanasienne
Gromadapranagozalążkowe
Nazwa systematyczna
Progymnospermophyta Bold et al.

Pranagozalążkowe (Progymnospermophyta) – typ (gromada) roślin kopalnych występujących na Ziemi od dewonu wczesnego do permu. Wyewoluowała prawdopodobnie z trymerofitów i dała początek paprociom nasiennym oraz nagonasiennym[1] lub wszelkim nasiennym[2]. Były to rośliny drzewiaste, o budowie pnia przypominającym nagonasienne, ale rozmnażające się za pomocą zarodników wytwarzanych w jednakowych zarodniach[2]. Ich skamieniałości klasyfikowane są do ok. 30 gatunków, 20 rodzajów, 7 rodzin i dwóch klas[1].

Budowa

Pokrój
Rośliny drzewiaste osiągające co najmniej 18 m (Archaeopteris)[3], o pojedynczym, tęgim, prostym pniu osiągającym do 1,5 m średnicy[2] z koroną rozgałęziającą się monopodialnie[1], ale też należały tu rośliny o pędach rozgałęziających się nieregularnie, także dychotomicznie[3]. W budowie wewnętrznej pędu występował tu zarówno typ: protosteli, aktynosteli, polisteli, jak i nawet eusteli[1]. Głęboko sięgające korzenie głównie i odgałęziające się od nich boczne[2] lub też przybyszowe[1].
Liście
Jeszcze do niedawna opisywane były jako okazałe i pierzaste, przypominające liście paproci[3], ale po znalezieniu skamieniałości o lepiej zachowanej architekturze okazało się, że za liście złożone uznawano końcowe odgałęzienia pędów z wyrastającymi wzdłuż nich pojedynczymi liśćmi[2].
Zarodnie
Powstawały na końcowych odcinkach pędów w całości pokrytych zmodyfikowanymi liśćmi płodnymi z zarodniami lub u nasady z liśćmi płonnymi. Liście płodne były zmodyfikowane[2], z osadzonymi na nich jednakowymi zarodniami, wytwarzającymi zarodniki jednakowego kształtu i wielkości[3].

Systematyka

W obrębie gromady wyróżniane są dwie klasy dzielące się na siedem rzędów[1]:

Gromada: Progymnospermophyta Bold et al.

  • klasa: Progymnospermopsida Beck
    • rząd: Aneurophytales Kräusel – aneurofitonowce[3]
    • rząd: Cecropsidales Stubblefield et Rothwell
    • rząd: Protopityales Walton – protopitjowce[3]
    • rząd: Archaeopteridales Arnold – archeopterydowce[3]
  • klasa: Noeggerathiopsida Krysht.
    • rząd: Noeggerathiales Darrah
    • rząd: Discinitales Doweld
    • rząd: Tingiales Zimmerm

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f А. Новіков, Б. Барабаш-Красни: Сучасна систематика рослин. Львів: Ліга-Прес, 2015, s. 340–343. ISBN 978-966-397-276-3.
  2. ↑ a b c d e f K.J. Willis, The evolution of plants, New York: Oxford University Press, 2002, s. 110–112, ISBN 0-19-850065-3, OCLC 49520001.
  3. ↑ a b c d e f g Aleksander Jachowicz, Sonia Dybova-Jachowicz: Paleobotanika. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1994, s. 83–84.
Paleontologia
Geochronologia
Wymarłe zwierzęta
Rośliny kopalne
Pojęcia

Dimetrodon BW.jpg

Media użyte na tej stronie

Archaeopteris.JPG
Autor: Ghedoghedo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Fossil (partial frond) of Archaeopteris, an extinct plant, from the Upper Devonian of Bear Island (Bjørnøya), Svalbard archipelago, Norway
Dimetrodon BW.jpg
Autor: Nobu Tamura (http://spinops.blogspot.com), Licencja: CC BY 2.5
Dimetrodon limbatus, pencil drawing