Prawo górnicze

Prawo górnicze – dział prawa ochrony środowiska (będącego częścią prawa administracyjnego) regulujący stosunki administracyjnoprawne w zakresie działalności górniczej (eksploatacji złóż kopalin, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów, a także niektórych prac z zastosowaniem techniki górniczej). Często określa się prawo górnicze jako dział ustawodawstwa określający zasady korzystania ze złóż kopalin. Prof. Antoni Agopszowicz określał prawne stosunki górnicze jako stosunki międzyludzkie powstające w związku z działalnością w utworach skalnych tworzących skorupę ziemską, regulowane przez prawo[1]. Zaliczenie prawa górniczego do prawa ochrony środowiska jest konsekwencją uznania złóż kopalin za element środowiska. Na system prawny górnictwa składają się – obok norm administracyjnych – także normy prawa cywilnego, przede wszystkim w zakresie własności górniczej, użytkowania górniczego oraz odpowiedzialności za szkody.

Historia

Pierwszą regulacją prawną w zakresie prawa górniczego w niepodległej Polsce było Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 listopada 1930 r. o prawie górniczym. Prawo to powoływało się na wiele ustaleń, pochodzących jeszcze z XIX-wiecznych ustaw górniczych państw zaborczych: austriackiej ustawy górniczej z 1854 r., rosyjskiej ustawy górniczej z 1854 r. oraz pruskiej ustawy górniczej z 1865 r. Wszystkie te przepisy zostały uchylone dekretem z dnia 6 maja 1953 r. „Prawo Górnicze”[2], wchodzącym w życie 1 grudnia 1953 r.[3]

Podstawa normatywna

O wyodrębnionym prawie górniczym można mówić do dnia 1 IX 1994 r., kiedy to weszła w życie ustawa z dnia 4 II 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze, uchylająca dekret z dnia 6 V 1953 r. – Prawo górnicze oraz ustawę z dnia 16 XI 1960 r. o prawie geologicznym. Ustawa z 1994 r. połączyła – dotychczas odrębne – prawo górnicze i prawo geologiczne w jedną ustawę, tworząc tym samym jednolitą gałąź prawa. A. Lipiński wskazuje, że „dotychczasowy dualizm regulacji prawnej (...) uznano za sztuczny i nie zapewniający dostatecznej integracji rozwiązań określających zasady wykonywania wspomnianej działalności”[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Antoni Agopszowicz: Zarys systemu prawnego górnictwa. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1991, s. 16, seria: Skrypty Uniwersytetu Śląskiego.
  2. ↑ Dekret z dnia 6 maja 1953 r. „Prawo górnicze” [1].
  3. ↑ Jerzy Markowski: Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach ma 100 lat (...), [w:] „Dziennik Zachodni”, 24 czerwca 2022, s. 6.
  4. ↑ Aleksander Lipiński: Prawo geologiczne i górnicze. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1996, s. 16, seria: Skrypty Uniwersytetu Śląskiego.

Bibliografia

  • A. Agopszowicz, Zarys systemu prawnego górnictwa, Katowice 1991.
  • A. Lipiński, Prawo geologiczne i górnicze, Katowice 1996.
  • A. Lipiński, R. Mikosz, Ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, Warszawa 2003.
  • H. Schwarz, Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, Wrocław 2012.

Linki zewnętrzne