Preah Vihear
| ||
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | ||
 | ||
| Państwo |  Kambodża | |
| Typ | kulturowy | |
| Spełniane kryterium | I | |
| Numer ref. | 1224 | |
| Region[b] | Azja i Pacyfik | |
| Historia wpisania na listę | ||
| Wpisanie na listę | 2008 na 32. sesji | |
Położenie na mapie Kambodży  | ||
 14°23′35,0″N 104°40′49,0″E/14,393056 104,680278 | ||
Preah Vihear – hinduistyczna świątynia Śiwy na pograniczu Kambodży i Tajlandii, w Górach Dangrek, ok. 160 km na północny wschód od Angkor.
Świątynia została zbudowana przez Khmerów w latach 893–1200 na krawędzi klifu[1] i poświęcona hinduskiemu bogu Śiwie, umieszczona na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO[2]. Znaczna część świątyni leży w gruzach, ale nadal jest miejscem pielgrzymek.
Świątynia leży w pobliżu granicy Kambodży z Tajlandią. Kambodża uznaje, że świątynia należy do jej prowincji Preah Vihear, a Tajlandia zalicza do terytorium własnej prowincji Sisaket. Świątynię kontroluje Kambodża, a Tajlandia zgłasza pretensje do niej i okolicznych obszarów.
W 1904 r. ustalono przebieg granicy między Indochinami Francuskimi a Syjamem działem wodnym między dorzeczami rzek Nam Sen i Mekong oraz rzeką Nam Moun. Delimitacje granicy przeprowadziła komisja dwustronna. Pomimo że traktat nie opisywał przynależności świątyni, komisja wielokrotnie przeprowadzała wizję lokalną celem wytyczenia linii działu wodnego. W 1907 r. rząd syjamski powierzył Francji wydanie oficjalnych topograficznych map granicy. Według tych map świątynia znalazła się po stronie kambodżańskiej. W 1941 r. Tajlandia zajęła część obszarów nadgranicznych, w tym także płaskowyż Preah Vihear, ale po wojnie wycofała się ze wszystkich z wyjątkiem świątyni. W 1949 r. Francja usiłowała uzyskać wyjaśnienie pobytu tajskich wojsk w świątyni, ale nie otrzymano odpowiedzi. Po uzyskaniu niepodległości w 1953 r. Kambodża usiłowała obsadzić świątynię, ale wobec obecności wojsk tajskich żołnierze kambodżańscy wycofali się, a Kambodża zażądała wyjaśnień. Tajlandia ponownie nie odpowiedziała na noty. W odpowiedzi władze Kambodży poskarżyły się instytucjom międzynarodowym[3], które przyznały Preah Vihear Kambodży, a w 1962 r. wojska tajskie wycofały się. Następnie w świątyni rezydowali Czerwoni Khmerzy; ostatnia ich grupa poddała się w grudniu 1998. W 2001 r. wojska tajskie odcięły dostęp do świątyni, gdyż sąd, przyznając Kambodży świątynię, nie rozstrzygnął przynależności terenów wokół niej, a jednocześnie jedyna droga do świątyni prowadzi od strony Tajlandii[2].
Gdy w czerwcu 2008 na wniosek Kambodży Preah Vihear znalazł się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, doszło do zaostrzenia sporu, a latem oba kraje wysłały w rejon budowli wojska[2]. 15 października 2008 w jej rejonie doszło do wymiany ognia, w wyniku której zginęło 2 kambodżańskich żołnierzy. Na początku 2011 r. miały miejsce kolejne dwa starcia, w których zginęło w sumie 27 żołnierzy obu stron.
Wizerunek świątyni widnieje na kambodżańskim banknocie o nominale 2000 rieli[1].
2000 kambodżańskich rieli
Przypisy
- ↑ a b Susan Spano: Królestwo zamknięte w dżungli (pol.). [dostęp 2011-06-26].
- ↑ a b c TAJLANDIA / KAMBODŻA - świątynia PREAH VIHEAR - walki o dziedzictwo Khmerów (pol.). [dostęp 2011-06-26].
- ↑ Sprawa świątyni Preah Vihear (Kambodża vs Tajlandia, MTS, 1962 rok) (pol.). [dostęp 2011-06-26].
Media użyte na tej stronie
Map of Cambodia and Thailand, showing the location of the Preah Vihear Temple, which both countries lay claim to
