Prefekt pretorianów

Insygnia prefekta pretorianów

Prefekt pretorianów (łac. praefectus praetorio) był jednym z najwyższych urzędników cesarskich w starożytnym Rzymie.

Pierwotnie pełnił funkcję dowódcy gwardii przybocznej cesarza (cohors praetoria), z czasem stał się drugą po cesarzu osobą w państwie m.in. dzięki uzyskaniu dowództwa nad wojskami Italii (był odpowiedzialny za stacjonujący w Alba pod Rzymem legion II Parthica) i obejmując kierownictwo całej administracji. Od pierwszej połowy III w. n.e. jego rozporządzenia miały moc ogólnie obowiązującą. W rękach prefekta pretorianów została także skupiona władza sądownicza w zastępstwie cesarza. Aby zapobiec zamachom organizowanym przez dzierżących w swym ręku dużą władzę prefektów pretorianów, cesarze zaczęli mianować po dwóch prefektów. W związku z ich uprawnieniami sądowniczymi stanowisko jednego z nich zajmował zwykle prawnik. Po reformie administracyjnej Konstantyna w IV w. n.e. prefekci pretorianów stali na czele dużych jednostek administracyjnych – prefektur (4 w całym imperium: praefectura praetorio per Orientem, per Illyricum, Italiae et Galliarum).

Przed wyniesieniem na cesarski tron prefektem pretorianów byli: Tytus, Makrynus i Filip Arab. Do najbardziej wpływowych prefektów pretorianów należeli: Aemilius Papinianus, Ulpian Domicjusz, Lucjusz Eliusz Sejan, Sekstus Afraniusz Burrus, Lucjusz Fulwiusz Plautianus.

Lista prefektów

Prefekci pretorianów w latach 2 p.n.e. – 312 n.e.
Imię prefektaCesarz
Publiusz Salwiusz AperOktawian August
Kwintus Ostoriusz Skapula
Waleriusz Ligus
Lucjusz Sejusz StrabonTyberiusz
Lucjusz Eliusz Sejan
Kwintus Sutoriusz MakronTyberiusz, Kaligula
Rufriusz PollioKlaudiusz
Kantoniusz Justus
Rufiusz Kryspinus
Lucjusz Geta
Sekstus Afraniusz BurrusKlaudiusz, Neron
Feniusz RufusNeron
Ofoniusz Tygellinus
Nimfidiusz Sabinus
Korneliusz LakoGalba
Plocjusz FirmusOton
Licyniusz Prokulus
Publiusz SabinusWiteliusz
Juniusz Pryskus
Tyberiusz Juliusz AleksanderWespazjan
Ariusz Warus
Arecynus Klemens
Tytus
Korneliusz FuskusDomicjan
Kasperiusz Elianus
Norbanus
Petroniusz Sekundus
Kasperiusz ElianusNerwa
SuburanusTrajan
Klaudiusz Liwianus
S. Sulpiciusz Similis
C. Septycjusz KlarusHadrian
Marcjusz Turbo
Gajusz MaksymusHadrian, Antonin Pius
Tatiusz MaksymusAntonin Pius
Fabiusz Korneliusz
Furiusz WiktorynusAntonin Pius, Marek Aureliusz
Makrynus WindeksMarek Aureliusz
Baseusz Rufus
Tarruteniusz PaternusMarek Aureliusz, Kommodus
Sekstus Tygidiusz PerennisKommodus
Niger
Marcjusz Kwartus
Tytus Longeus Rufus
Publisz Atiliusz Ebutianus
Regillus
Marek Aureliusz Kleander
Lucjusz Juliusz Julianus
Motilenus
Kwintus Emiliusz LaetusKommodus, Didiusz Julianus
Flawiusz GenialisDidiusz Julianus
Tulliusz Kryspinus
Weteriusz MakrynusSeptymiusz Sewer
Lucjusz Fulwiusz Plautianus
Emilius PapinianusSeptymiusz Sewer, Karakalla
Marek Opelliusz MakrynusKarakalla
Ulpiusz JulianusMakrynus
Julianus Nestor
Waleriusz Komazon EutychianusHeliogabal
Antiochianus
Ulpian DomicjuszSewer Aleksander
Julius Paulus
P. Eliusz WitalianusMaksymin Trak
TymezyteuszGordian III
Filip Arab
Gajusz Juliusz PryskusFilip Arab
Aureliusz HeraklianusGalien
FlorianusTacyt
KarusProbus
AperKarus, Karynus, Numerian
AristobulusNumerian, Dioklecjan
Afraniusz HannibalianusDioklecjan
Konstancjusz Chlorus
Asklepiodotus
Rufiusz WoluzjanusMaksencjusz
Publiusz Korneliusz Anullinus

Media użyte na tej stronie

Notitia dignitatum - insignia praefecti praetorio per illyricum.jpg
Emblem of the praefectus praetorio per illyricum, according to Notitia Dignitatum