Prezydenci Polski

Prezydenci Polski – chronologiczna lista prezydentów Polski i innych osób sprawujących urząd głowy państwa polskiego od 1918 roku.
Królestwo Polskie i II Rzeczpospolita (1918–1939)
Niepodległość Polski została zadeklarowana 7 października 1918 roku przez Radę Regencyjną, która 11 listopada tego roku przekazała władzę nad wojskiem Józefowi Piłsudskiemu jako Naczelnemu Wodzowi (14 listopada otrzymał on pełnię władzy sprawowanej wcześniej przez Radę Regencyjną). Pierwszy Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Gabriel Narutowicz, został zaprzysiężony na urząd 11 grudnia 1922 roku (sprawował go de facto od 14 grudnia).
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|---|
od | do | |||||
![]() | Rada Regencyjna:Od 11 listopada 1918 wraz z Józefem Piłsudskim, jako zwierzchnikiem sił zbrojnych. | 14 listopada 1918 | ||||
![]() | Józef Piłsudski – sprawował urząd głowy państwa jako:
| 14 listopada 1918 | 14 grudnia 1922[a][1] | bezpartyjny, popierany i związany z obozem lewicy niepodległościowej[2] | ||
![]() | Gabriel Narutowicz | 14 grudnia 1922[a] | 16 grudnia 1922 | bezpartyjny, zgłoszony przez Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” | zamordowany przez Eligiusza Niewiadomskiego | |
![]() | Maciej Rataj | 16 grudnia 1922 | 20 grudnia 1922 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP po opróżnieniu urzędu, jako marszałek Sejmu | |
![]() | Stanisław Wojciechowski | 20 grudnia 1922 | 14 maja 1926 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | ||
![]() | Maciej Rataj | 15 maja 1926 | 4 czerwca 1926 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP po opróżnieniu urzędu, jako marszałek Sejmu | |
31 maja 1926 r. Zgromadzenie Narodowe wybrało na urząd prezydenta RP Józefa Piłsudskiego, nie przyjął on jednak urzędu. | Sanacja | |||||
![]() | Ignacy Mościcki | 4 czerwca 1926 | 30 września 1939[b] | bezpartyjny, związany z obozem sanacyjnym |
Po puczu wojskowym w 1926 faktycznie najwyższą władzę w państwie miał Józef Piłsudski, który piastował urząd Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych.
Władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939–1990)
30 września 1939 prezydent Ignacy Mościcki przekazał władzę Władysławowi Raczkiewiczowi, pierwszemu prezydentowi na uchodźstwie. Urząd ten stanowił kontynuację prezydentury II RP. Do 5 lipca 1945 r. Rząd RP na uchodźstwie miał pełne uznanie międzynarodowe (z wyjątkiem ZSRR, III Rzeszy i jej sojuszników), po tej dacie przestał być uznawany przez wspólnotę międzynarodową jako jedyny rząd w Polsce. Większość krajów od razu zaakceptowało istniejący stan rzeczy i podpisało umowy międzynarodowe z nowo powstałym państwem. Przez kilkanaście (do kilkudziesięciu) lat uznawany był przez niewielką liczbę państw (Irlandia, Hiszpania, Kolumbia, Kuba, Liban, Watykan, Wenezuela).
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
![]() | Edward Śmigły-Rydz – wyznaczony 1 września 1939 r. przez prezydenta Mościckiego „na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju”[3] – zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej, decyzja odwołana 25 września 1939 r.[4] | Obóz Zjednoczenia Narodowego | |||
![]() | Bolesław Wieniawa-Długoszowski – wyznaczony 25 września 1939 r. przez prezydenta Mościckiego „na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju”[4]. – zgodnie z art. 24 Konstytucji kwietniowej, zrzekł się urzędu następcy prezydenta RP, decyzja o wyznaczeniu następcy odwołana 29 września 1939 r.[5] | ||||
![]() | Władysław Raczkiewicz | 30 września 1939 | 6 czerwca 1947[c] | ||
![]() | August Zaleski | 9 czerwca 1947 | 7 kwietnia 1972 | ||
![]() | Rada Trzech – organ powstały po odmowie przez Zaleskiego ustąpienia z urzędu Prezydenta RP na Uchodźstwie po zakończeniu kadencji. Działając w sprzeczności z zapisami konstytucyjnymi ogłosiła się ona za kolegialną głowę państwa polskiego. Uznawana za legalną przez większą część emigracji polskiej. W skład Rady wchodzili:
| 3 sierpnia 1954 | 7 kwietnia 1972 | ||
![]() | Stanisław Ostrowski | 9 kwietnia 1972 | 8 kwietnia 1979 | ||
![]() | Edward Bernard Raczyński | 8 kwietnia 1979 | 8 kwietnia 1986 | ||
![]() | Kazimierz Sabbat | 8 kwietnia 1986 | 19 lipca 1989 | ||
![]() | Ryszard Kaczorowski – po zaprzysiężeniu Lecha Wałęsy przekazał mu swe uprawnienia, a rząd emigracyjny utworzył komisję likwidacyjną, która do 31 grudnia 1991 zakończyła działalność wszelkich emigracyjnych struktur władzy. | 19 lipca 1989 | 22 grudnia 1990 |
Rzeczpospolita Polska (1944–1952)
Prezydent Krajowej Rady Narodowej[6]
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
![]() | Bolesław Bierut | 31 grudnia 1944 | 4 lutego 1947 | Polska Partia Robotnicza oficjalnie bezpartyjny[7] |
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej[6]
Można doszukiwać się sprawowania zastępczo urzędu prezydenta przez Marszałka Sejmu Władysława Kowalskiego (Stronnictwo Ludowe (lubelskie)) 4–5 lutego 1947 – od momentu wyboru na funkcję Marszałka Sejmu Ustawodawczego, do zaprzysiężenia Bolesława Bieruta na urząd Prezydenta RP. Art. 2 ustawy z dnia 11 września 1944 r. o kompetencji Przewodniczącego Krajowej Rady Narodowej[8] stanowił, że wobec opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zastępuje go Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej. Jednak zgodnie z art. 5 tej ustawy, wygasała ona automatycznie z chwilą ukonstytuowania się ciał parlamentarnych wybranych na zasadzie powszechnych wyborów. W mocy pozostawał więc art. 40 ustawy z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (obowiązującej zgodnie z Manifestem PKWN), w myśl którego jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może sprawować urzędu, oraz w razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej wskutek śmierci, zrzeczenia się lub innej przyczyny – zastępuje go Marszałek Sejmu[9].
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
![]() | Bolesław Bierut | 5 lutego 1947 | 20 listopada 1952 | Polska Partia Robotnicza do sierpnia 1948 oficjalnie bezpartyjny[10], od sierpnia 1948 do 15 grudnia 1948 oficjalnie PPR, od 15 grudnia 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
Polska Rzeczpospolita Ludowa (1952–1989)
Rada Państwa
Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 r. znosiła urząd prezydenta. Jego rolę przejęła Rada Państwa (urząd istniejący już pod rządami Małej Konstytucji z 1947 r.) – konstytucyjna kolegialna głowa państwa, na czele z Przewodniczącym Rady Państwa. Kolejnymi przewodniczącymi Rady Państwa, gdy pełniła ona funkcję głowy państwa byli:
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
Aleksander Zawadzki | 20 listopada 1952 | 7 sierpnia 1964 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | ||
Urząd nieobsadzony – zastępcy przewodniczącego: | 7 sierpnia 1964 | 12 sierpnia 1964 | |||
![]() | Edward Ochab | 12 sierpnia 1964 | 11 kwietnia 1968 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
![]() | Marian Spychalski | 11 kwietnia 1968 | 23 grudnia 1970 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
![]() | Józef Cyrankiewicz | 23 grudnia 1970 | 28 marca 1972 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
![]() | Henryk Jabłoński | 28 marca 1972 | 6 listopada 1985 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
Wojciech Jaruzelski | 6 listopada 1985 | 19 lipca 1989 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
W 1989 r. Radę Państwa zastąpiono urzędem prezydenta PRL. Rada Państwa działała do 19 lipca 1989 – dnia wyboru pierwszego Prezydenta PRL.
Prezydent PRL
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
Wojciech Jaruzelski | 19 lipca 1989 | 30 grudnia 1989[d] | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
III Rzeczpospolita (od 1989 roku)
31 grudnia 1989 roku weszła w życie ustawa konstytucyjna o zmianie nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska. Do czasu zaprzysiężenia na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Wałęsy, urząd ten sprawował Wojciech Jaruzelski (wcześniej Prezydent PRL).
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | Uwagi | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||||
Wojciech Jaruzelski | 31 grudnia 1989[d] | 22 grudnia 1990[11] | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | do 30 grudnia 1989 Prezydent Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej | |||
Lech Wałęsa | 22 grudnia 1990 | 22 grudnia 1995 | „Solidarność”, Porozumienie Centrum | pierwszy prezydent RP wybrany w demokratycznych wyborach[12] | |||
![]() | Aleksander Kwaśniewski | 23 grudnia 1995 | 23 grudnia 2005 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | 23 grudnia 2000 rozpoczął drugą kadencję | ||
![]() | Lech Kaczyński | 23 grudnia 2005 | 10 kwietnia 2010 | Prawo i Sprawiedliwość | zginął w katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku | ||
Bronisław Komorowski | 10 kwietnia 2010 | 8 lipca 2010 | Platforma Obywatelska | tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP po opróżnieniu urzędu, jako marszałek Sejmu[13] | |||
Bogdan Borusewicz | 8 lipca 2010 | 8 lipca 2010[14] | niezrzeszony, popierany przez Platformę Obywatelską | tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP jako marszałek Senatu | |||
Grzegorz Schetyna | 8 lipca 2010 | 6 sierpnia 2010[14] | Platforma Obywatelska | tymczasowo wykonywał obowiązki Prezydenta RP jako marszałek Sejmu | |||
Bronisław Komorowski | 6 sierpnia 2010 | 6 sierpnia 2015 | Platforma Obywatelska | ||||
Andrzej Duda | 6 sierpnia 2015 | obecnie | Prawo i Sprawiedliwość | 6 sierpnia 2020 rozpoczął drugą kadencję |
Niedokończone kadencje
Prezydenci zmarli w trakcie pełnienia funkcji:
- II RP
- Rząd RP na uchodźstwie
- III RP
Prezydenci, którzy ustąpili z funkcji przed upływem kadencji:
- II RP
- Stanisław Wojciechowski
- Ignacy Mościcki (w czasie drugiej kadencji)
Prezydenci, których kadencja została skrócona na mocy ustawy konstytucyjnej:
- III RP
Uwagi
- ↑ a b 11 grudnia 1922 r. Gabriel Narutowicz zaprzysiężony został na Urząd Prezydenta RP, ale dopiero 14 grudnia J. Piłsudski przekazał mu władzę jako Naczelnik Państwa, co zostało ujęte w oficjalnym protokole.
- ↑ Wybrany na drugą kadencję 8 maja 1933 roku, zaprzysiężenie prezydenta odbyło się 9 maja.
- ↑ (do 5 lipca 1945 roku Prezydent i Rząd RP na uchodźstwie posiadały pełne uznanie międzynarodowe).
- ↑ a b 31 grudnia 1989 weszła w życie ustawa zmieniająca Konstytucję PRL wprowadzając nowe nazewnictwo urzędów państwowych.
Przypisy
- ↑ J. Piłsudski: Pisma zbiorowe, t. V. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego, 1937 s. 296.
- ↑ Podczas manifestanci z PPS dnia 10 listopada 1918 działacze próbowali wręczyć Piłsudskiemu sztandar Pogotowia Bojowego PPS. Piłsudski sztandaru nie przyjął, co skomentował "nie mogę przyjąć znaku jednej partii, mam obowiązek działać w imieniu całego narodu" Bohdan Urbankowski: Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg. T. I. Warszawa: 1997. ISBN 83-7001-914-5.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. z 1939 r. nr 202, poz. 489).
- ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. 1939 nr 213, poz. 2.
- ↑ M.P. 1939 nr 214, poz. 3.
- ↑ a b Mołdawa T.: Ludzie władzy 1944–1991. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 89.
- ↑ Faktycznie do sierpnia 1948 tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, ISBN 978-83-08-04105-5, s. 34.
- ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 23.
- ↑ Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r. nr 44, poz. 267).
- ↑ Faktycznie tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, ISBN 978-83-08-04105-5, s. 34.
- ↑ Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: Art. 2. 1. Kadencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wybranego przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 19 lipca 1989 r. ulega skróceniu i wygasa z chwilą objęcia urzędu przez Prezydenta wybranego w wyborach powszechnych.
- ↑ Pierwsze powszechne wybory prezydenckie. infor.pl. [dostęp 2020-01-20].
- ↑ Bronisław Komorowski: Oświadczenie Marszałka Sejmu. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, 2010-04-11. [dostęp 2015-08-07].
- ↑ a b Marszałek Borusewicz głową państwa. Do osiemnastej?
- ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 67, poz. 397.
Media użyte na tej stronie
Autor:
- Bundesarchiv_Bild_183-1987-0529-029,_Berlin,_Tagung_Warschauer_Pakt,_Gruppenfoto.jpg: Mittelstädt, Rainer
- derivative work: JJ Georges (talk)

tej stronie w celu poinformowania Niemieckiego Archiwum Federalnego.
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Korekty i alternatywne opisy są wpisane oddzielnie od opisu oryginalnego. Dodatkowe błędy można zgłaszać naOryginalny opis Archiwum:
Berlin, Tagung Warschauer Pakt, Gruppenfoto ADN-ZB / Mittelstädt / 29.5.87 / Berlin: Tagung Zum Abschluß stellten sich die Leiter der Delegationen zur turnusmäßigen Tagung des Politischen Beratenden Ausschusses der Teilnehmerstaaten des Warschauer Vertrages den Fotografen. v.l.n.r.: Gustáv Husak (CSSR), Todor Shiwkow (VRB), Erich Honecker (DDR), Michail Gorbatschow (UdSSR), Nicolae Ceausescu (SRR), Wojciech Jaruzelski (VRP) und Janos Kadar (UVR). Abgebildete Personen:
- Husak, Gustav Dr.: Präsident, 1. Sekretär des Zentralkomitees (ZK) der KP, CSSR
- Shiwkow, Todor: Vorsitzender des Staatsrates, Generalsekretär des ZK der KP, Bulgarien (GND 118637134)
- Honecker, Erich: Staatsratsvorsitzender, Generalsekretär des ZK der SED, DDR (GND 118553399)
- Ceausescu, Nicolae: Präsident, Staatsratsvorsitzender, Generalsekretär des ZK der KP, Rumänien
- Jaruzelski, Wojciech: Staatspräsident, General, Polen
- Kadar, Janos: Vorsitzender des Zentralkomitees (ZK) der KP, Ungarn (GND 118559044)
- Gorbatschow, Michail: Präsident, Vorsitzender des Obersten Sowjets, Friedensnobelpreisträger, Sowjetunion
Józef Piłsudski
Autor: unknown-anonymous, Licencja: GFDL 1.2
Były prezydent RP na emigracji Stanisław Ostrowski (1972-1979)
Stanislaw Wojciechowski (1869 – 1953), Polish politician, President of the Republic of Poland
Autor: Eec, Licencja: CC BY 3.0
Polish President Kazimierz Sabbat at Polish Club in Hamburg
Autor: Wojciech Grzędziński, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
31/01/2013 Warszawa
Oficjalne Portrety Prezydenta Bronislawa Komorowskiego.
Fot. Wojciech Grzedzinski/KPRPIgnacy Mościki - president of Poland (1926-1939)
Władysław Raczkiewicz (1885-1947) - Polish politician. President of Poland 1940-1947
August Zaleski Polish Foreign Minister 1926-1932
Regency Council of the Kingdom of Poland, from left: Józef Ostrowski, kard. Aleksander Kakowski, Zdzisław ks. Lubomirski
Przemawia członek Biura Politycznego KC PZPR, przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski (obchody 50-lecia Powstania Wielkopolskiego, 27 grudnia 1968; prawdopodobnie hala 20 MTP)
Official governmental photo of Edward Śmigły-Rydz as a Marshall of Poland. First published in Gazeta Polska in 1937.
Aleksander Zawadzki (1899-1964) – Polish Communist politician, Chairman of the Council of State of the People's Republic of Poland 1952-1964
Autor:
- Aleksander_Kwasniewski_and_Mary_McAleese.jpg: Photographer not given.
- derivative work: Daffy123 (talk)
Wizyta Oficjalna Prezydenta Irlandii Pani Mary McAleese z małżonkiem.
A 1×1 transparent image. Useful for when a template requires an image but you don't have one.
Autor: Chancellery of the President of the Republic of Poland, Licencja: GFDL 1.2
Były Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński
Bolesław Bierut, właśc. Bolesław Biernacki, ps. Janowski, Iwaniuk, Tomasz, Bieńkowski, Rutkowski, (ur. 18 kwietnia 1892 w Rurach Jezuickich, dziś dzielnica Lublina - zm. 12 marca 1956 w Moskwie) – polski działacz komunistyczny, agent NKWD, przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944, pierwszy przywódca Polski Ludowej, prezydent RP od 1947, Przewodniczący KC PZPR od 1948, premier PRL od 1952.
Józef Cyrankiewicz, Prime Minister of Poland (People's Republic of Poland) 1947-1970
Autor: zdjęcie ze zbiorów prywatnych prezydenta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ryszard Kaczorowski z wnukami
Gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (1881-1942)
Herb Rzeczypospolitej Polskiej obowiązujący od 8 grudnia 1956 r. (Dz. U. z 1956 r. Nr 3, poz.1)
List Władysława Raczkiewicza informujący Ignacego Paderewskiego o tym, że Ignacy Mościcki przekazał mu włdzę prezydencką
Edward Bernard Raczyński (1881-1993) - Polish diplomat, writer, politician and President of Poland in exile (between 1979 and 1986).
Henryk Jabłoński, Przewodniczący Rady Państwa 1972-1985
Autor: Jakub Szymczuk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. Fot. Jakub Szymczuk