Prezydenci i burmistrzowie Gniezna
Prezydenci i burmistrzowie Gniezna – lista prezydentów i burmistrzów Gniezna.
Zarys instytucji burmistrza i prezydenta miasta
Źródła podają, że w Gnieźnie pierwszego burmistrza wybrano w 1371. Do roku 1836 zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem, jeszcze z czasów Księstwa Warszawskiego, w zaborze pruskim burmistrzowie pochodzili z nominacji landrata, lub rejencji, kolejni byli już wybierani spośród członków magistratu. Po odzyskaniu niepodległości Konstytucja marcowa z 1921 wstępnie regulowała zasadę wyboru dokonywaną przez Radę Miasta, oraz nadzór wyboru kandydata przez administrację rządową (musiał być zatwierdzony przez Ministra Spraw Wewnętrznych). Ustawą Scaleniową z 1933[1] ostatecznie określono prawo do urzędu Prezydenta Miasta, oraz pięcioletnią kadencyjność. Jeszcze krótko po II wojnie samorządy działały według Konstytucji marcowej z; 1921, ale już w 1950 kierując się dekretem PKWN i wzorem radzieckim, Ustawą[2] zlikwidowano urzędy: wojewody, starosty, prezydenta, burmistrza, wójta – obowiązki tych organów przejęły Prezydia Rad Narodowych. Reforma administracyjna kraju w 1975 przywróciła zlikwidowane urzędy. Urząd prezydenta, ponownie powstał w miastach powyżej 50 tys. mieszkańców lub będących siedzibą województwa[3]. Rady narodowe przetrwały do lat 90 XX wieku, a funkcja prezydenta miasta została zachowana choć w rzeczywistości byli przewodniczącymi zarządu gminy, wybieranymi przez rady. Od roku 2002 prezydenci miast pochodzą z wyborów powszechnych[4].
Obecny prezydent Gniezna urząd objął zgodnie z zapisami ustawy z 1990 roku[5], po zwołaniu przez komisarza wyborczego sesji rady miasta, podczas której wręczono zaświadczenie o wyborze, oraz złożeniu przez prezydenta ślubowania.
| Lp. | imię nazwisko | rodzaj wyboru | lata urzędowania | uwagi |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Prieve | mianowany | 1795-1807 | burmistrz |
| 2 | Andrzej Gryzyngier | mianowany | 1807-1809 | burmistrz |
| 3 | Józef Rokossowski | mianowany | 1809-1811 | burmistrz |
| 4 | Franciszek Kłossowski | mianowany | 1812-1816 | burmistrz |
| 5 | Józef Gramse | mianowany | 1816-1819 | burmistrz |
| 6 | Jan von Zembrzuski | mianowany – wybór magistratu | 1821-1831 1836-1852 | burmistrz |
| 7 | Franz Xavier Machatius | mianowany (magistrat) | 1852-1895 | burmistrz od 1888 – nadburmistrz |
| 8 | Georg Leopold Roll | mianowany (magistrat) | 1896-1897 | burmistrz |
| 9 | Emil Schwindt (ur. 1 grudnia 1860 zm. 1907)[6] | mianowany (magistrat) | 1897-1904 | burmistrz komisaryczny, burmistrz[7] |
| 10 | ? Schmidt | mianowany (magistrat) | 1905 | burmistrz |
| 11 | Heinrich Schoppen | mianowany (magistrat) | 1905-1914 | burmistrz – od 1912 nadburmistrz |
| 12 | Heinrich Nollner | mianowany (magistrat) | 1914-1919 | burmistrz – od 1917 nadburmistrz |
| 13 | Zygmunt Rabski | mianowany (magistrat) | 1919 | burmistrz |
| 14 | Paweł Kempka | mianowany (magistrat) | 1919-1920 | burmistrz komisaryczny |
| 15 | Ludwik Hełmski | mianowany (magistrat) | 1920-1922 | burmistrz |
| 16 | Maksymilian Hensel | – | 1922-1924 | drugi burmistrz pełnił obowiązki burmistrza |
| 17 | Leon Barciszewski | rada miasta | 16 października 1924 – 10 grudnia 1932 | burmistrz – faktycznie urząd objął 10 marca 1925 – po wydzieleniu, 1 lipca 1925, miasta Gniezna z powiatu ziemskego[8] – prezydent |
| 18 | Edmund Lauterer | dekretem MSW | październik 1933-1934 | prezydent komisaryczny. Rada miasta wybrała gnieźnieńskiego adwokata Kazimierza Perża, jednak nie uzyskał wymaganego zatwierdzenia Min.Spraw Wewnętrznych |
| 19 | Julian Suski | dekretem MSW | 1934 | prezydent komisaryczny |
| 20 | Stanisław Wrzaliński | dekretem MSW | 1934-1936 | prezydent tymczasowy Rada Miasta wybrała dr med. Pawła Piechaczka jednak minister nie zatwierdził kandydata |
| 21 | Edmund Maćkowiak | rada miasta | 1936-1939 | prezydent |
| 22 | Julius Theodor Lorenzen[9] | decyzja niemieckich władz okupacyjnych | 1940-1945 | nadburmistrz (Oberbürgermeister) |
| 23 | Czesław Kończak | rada miasta | 1945 | prezydent |
| 24 | Bronisław Kubacki | rada miasta | 1945-1947 | prezydent |
| 25 | Henryk Nastręt | rada miasta | 1947 | prezydent |
| 26 | Wojciech Wydra-Nawrocki | rada miasta | 1947-1950 | prezydent |
| 27 | Zbigniew Kaszuba[10] | mianowany – z wyboru rady narodowej | 1975-1980 | prezydent |
| 28 | Henryk Jasiński[10] | mianowany (rada narodowa) | 1981-1983 | prezydent |
| 29 | Marian Górny[10] | mianowany (rada narodowa) | 1983-1990 | prezydent |
| 30 | Bogdan Trepiński[10] | mianowany – z wyboru rady miasta | 1990-2002 | prezydent |
| 31 | Jaromir Dziel[10] | z wyboru powszechnego | 2002-2006 | prezydent |
| 32 | Jacek Wojciech Kowalski | z wyboru powszechnego | 2006-2014 | prezydent |
| 33 | Tomasz Jakub Budasz | z wyboru powszechnego | grudzień 2014 | prezydent |
Przypisy
- ↑ Ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. ISAP. [dostęp 2013-11-07].
- ↑ Ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. ISAP. [dostęp 2013-11-07].
- ↑ Ustawa o zmianie ustawy o radach narodowych. ISAP. [dostęp 2013-11-08].
- ↑ USTAWA z dnia 20 czerwca 2002 r.o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. PKW [dostęp 2013-11-08].
- ↑ Ustawa o samorządzie gminnym. ISAP. [dostęp 2013-11-09].
- ↑ FAMILY HISTORY LIBRARY CATALOG. The Church of Jesus Christ of Latter – Day Saints. [dostęp 2013-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]. [dostęp 2013-11-19].
- ↑ Wyżsi urzędnicy pruskiej administracji prowincjonalnej w Poznańskiem (1871-1918), s. 186 – Christian Myschor (praca doktorska). [dostęp 2013-11-17].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 maja 1925 r. o wydzieleniu miasta Gniezna. ISAP. [dostęp 2013-11-19].
- ↑ Stadtkreis Gnesen. Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874–1945. [dostęp 2012-03-19].
- ↑ a b c d e Prezydenci Miasta Gniezna (od 1975). Urząd Miejski w Gnieźnie. [dostęp 2012-03-19].
Bibliografia
- Encyklopedia Gniezna i Ziemi Gnieźnieńskiej, prac. zbiorowa wyd. Towarzystwo Miłośników Gniezna 2011