Prezydent Węgier

Prezydent Węgier

Magyarország köztársasági elnöke

Sztandar Prezydenta Węgier
Stanowisko
Państwo	Węgry
Data utworzenia	23 października 1989 w obecnej formie w 2011 roku
Pierwszy	Mátyás Szűrös
Długość kadencji	5 lat maksymalnie 1 reelekcja
Obecny	Katalin Novák
Obecny od	10 maja 2022
Siedziba	Pałac Sándora, Budapeszt
Strona internetowa

Węgry Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Węgier Ustrój polityczny Ustrój polityczny Węgier Konstytucja Konstytucja Węgier Władza ustawodawcza Zgromadzenie Narodowe Władza wykonawcza Prezydent Premier Rząd Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Trybunał Konstytucyjny Sąd Najwyższy Kontrola państwowa Państwowa Izba Obrachunkowa Finanse Narodowy Bank Węgier Samorząd terytorialny Podział administracyjny Węgier Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Fidesz Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa Węgierska Partia Socjalistyczna Jobbik Koalicja Demokratyczna Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Węgier

Prezydent Węgier (węg. Magyarország köztársasági elnöke, államelnök, lub államfő) – głowa państwa Węgier.

Urząd prezydenta jest w większości ceremonialny, jednak może on zawetować ustawę lub odesłać ją do Trybunału Konstytucyjnego. Jego wybór oraz obowiązki są ustalone na podstawie Artykułu 11 Konstytucji Węgier z 2011 roku.

Obecnym prezydentem jest Katalin Novák, która objęła to stanowisko 10 maja 2022^[1].

Wybory

Zgodnie z Konstytucją Węgier z 2011 roku prezydent jest wybierany przez Zgromadzenie Narodowe. Kadencja prezydenta trwa 5 lat, można ją powtórzyć jednokrotnie^[2].

Kandydaci

Kandydatem w wyborach na prezydenta może być każdy obywatel Węgier, który przed dniem wyborów ukończy 35 lat^[2].

Głosowanie

Wybory na prezydenta zarządza przewodniczący Zgromadzenia Narodowego. Zgodnie Konstytucją wybory prezydenckie muszą odbyć się w dzień przypadający między 30. a 60. dniem przed końcem kadencji urzędującego prezydenta lub w ciągu 30 dni od opróżnienia urzędu^[3][4].

Kandydat musi być zgłoszony do przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego na piśmie z poparciem co najmniej 20% członków Zgromadzenia Narodowego^[5]. Jeden członek Zgromadzenia może poprzeć tylko jednego kandydata^[5]. Oznacza to, że o urząd może ubiegać się maksymalnie 4 kandydatów.

Tajne głosowanie musi zostać zakończone maksymalnie w ciągu 2 od zamknięcia zgłoszeń kandydatów^[6]. Kandydat zostaje wybrany na stanowisko w pierwszej turze, jeżeli uzyska więcej niż 2/3 głosów wszystkich członków Zgromadzenia Narodowego (133 głosy)^[6].

Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymagającej liczby głosów w pierwszej turze, odbywa się druga tura, w której udział bierze 2 kandydatów z największą liczbą głosów. Kandydat zostaje wybrany na stanowisko w drugiej turze, jeżeli uzyska więcej głosów od swojego kontrkandydata. Jeżeli żaden z kandydatów nie zdobędzie 100 głosów, ogłaszane są nowe wybory^[7].

Przysięga

Zgodnie z Konstytucją prezydent musi złożyć przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym. Przysięga w oryginale brzmi następująco:

Kompetencje i prerogatywy

Zgodnie z Konstytucją Węgier prezydent:

• wyraża jedność narodu;
• nadzoruje demokratyczne funkcjonowanie instytucji państwowych;
• jest naczelnym dowódca Węgierskich Sił Obronnych(ang.);
• reprezentuje Węgry poza granicami kraju
• może uczestniczyć w posiedzeniach Zgromadzenia Narodowego z prawem głosu;
• posiada inicjatywę ustawodawczą;
• może inicjować referenda ogólnokrajowe;
• określa datę wyborów do Zgromadzenia Narodowego;
• uczestniczy w posiedzeniach rządu dotyczących wprowadzenia stan wojennego i stanu wyjątkowego;
• zwołuje Zgromadzenie Narodowe po wyborach;
• w określonych przypadkach może rozwiązać Zgromadzenie Narodowe;
• może skierować uchwaloną przez Zgromadzenie Narodowe ustawę do Trybunału Konstytucyjnego;

Wspólnie z rządem podejmuje również decyzje o przyznaniu prawa łaski, organizacji terytorium kraju oraz o przyznaniu i odebraniu obywatelstwa Węgier.

Sukcesja

Usunięcie ze stanowiska

Zgodnie z Artykułem 12 (3) Konstytucji kadencja prezydenta kończy się:

• w przypadku niezdolności do pracy, która uniemożliwia wykonywanie obowiązków przez okres dłuższy niż 90 dni;
• w momencie utraty możliwości bycia wybranym na stanowisko;
• w momencie odwołania ze stanowiska
• 5 lat po rozpoczęciu kadencji;
• w momencie rezygnacji
• w momencie śmierci;

Zgodnie z Artykułem 12 (4) Konstytucji Zgromadzenie Narodowe podejmuje decyzję większością 2/3 głosów o odwołaniu prezydenta ze stanowiska z jednego z powyższych powodów.

Tymczasowa absencja

Zgodnie z Artykułem 14 (1), jeżeli prezydent jest czasowo niezdolny do wykonywania swoich funkcji i obowiązków, są one wykonywane przez przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego (który nie może ich przekazać swoim zastępcom i który zostaje zastąpiony w swoich dotychczasowych obowiązkach przez jednego z wiceprzewodniczących Zgromadzenia Narodowego) do końca niezdolności prezydenta.

Zgodnie z Artykułem 14 (2), tymczasowa niezdolność prezydenta do wykonywania swoich funkcji i obowiązków jest decydowana przez Zgromadzenie Narodowe na wniosek prezydenta, Rady Ministrów lub członka Zgromadzenia.

Zobacz też

• Prezydenci Węgier – lista dotychczasowych prezydentów Węgier

Przypisy