Prikazy

Prikazy (ros. Приказы) – istniejące w Rosji od XV wieku urzędy centralne kierujące poszczególnymi dziedzinami życia w państwie, pełniące częściowo funkcję dzisiejszych ministerstw, aczkolwiek znacznie bardziej podporządkowane carowi. Każdy prikaz posiadał swoją kancelarię kierowaną przez diaka, któremu podlegało do 50 poddiaczych, zajmujących się typową biurokracją.

Znaczny ich rozwój miał miejsce w XVI i XVII wieku. W latach 1717–1720 zostały zastąpione przez kolegia w ramach reform Piotra I.

Rodzaje prikazów

Istniało wiele rodzajów prikazów. Do najważniejszych należały:

• Prikaz Spraw Wojskowych (razriadnyj) – przeprowadzał rekrutację do wojska, ewidencjonował żołnierzy, dokonywał przeglądów oddziałów, aktualizował wykazy ludzi, którzy udawali się na wyprawy wraz z carem;
• Prikaz Dóbr Ziemskich (pomiestnyj) – zajmował się rozdawnictwem majątków przeznaczonych w nagrodę za służbę, prowadził wykaz rozdanych majątków, nadzorował działalność gospodarczą szlachty w nadanych posiadłościach, ściągał podatki z włości oddanych w użytkowanie, rozstrzygał spory o ziemie;
• Prikaz Skarbowy (kazionnyj) – kierował ściąganiem danin z poddanych, zapewnianiem pensji pracownikom, uzyskiwaniem pieniędzy na wyprawy wojenne, reformami pieniężnymi;
• Prikaz Poselski (posolskij) – projekty ustaw, reform i nowych praw, zatwierdzaniem ich, stosunki zagraniczne i sojusze.
• Suplik (czełobitiennyj);
• Prikaz Wielkiego Dworu (bolszowo dworca);

Prikaz Arsenalski, Prikaz Uzbrojenia, Prikaz Puszkarski, Prikaz Spraw Kamiennych – zajmowały się zaopatrywaniem wojska w broń, jej produkcją oraz fortyfikacjami; Prikaz do Spraw Rozbojów – nadzorujący pracę starostów, zajmujący się licznymi przestępstwami; później wyodrębniano w nim także Prikaz Ziemski, Prikaz Chołopi, Prikaz Moskiewski i Prikaz Włodzimierski (dwa ostatnie miały charakter sądowy).