Primera División Peruana

Primera División Peruana – najwyższa liga futbolu peruwiańskiego, której rozgrywki organizowane są przez federację piłkarską Federación Peruana de Fútbol. Obecnie w pierwszej lidze peruwiańskiej gra 14 klubów.

Historia

Początki futbolu w Peru sięgają przełomu XIX i XX wieku, a pierwszymi nauczycielami, tak jak we wszystkich krajach, byli przebywający tam Brytyjczycy. W latach 1912-1921 mistrzostwa Peru (Campeonato Peruano) rozgrywano w Limie między miejscowymi klubami. W roku 1922 założona została ogólnonarodowa federacja piłkarska Federación Peruana de Fútbol. W latach 1926 i 1927 rozegrano nieoficjalne mistrzostwa ogólnonarodowe (Liga Nacional de Football). W 1928 roku FPF zosrganizowała już oficjalną ligę peruwiańską, choć w rzeczywistości grały w niej kluby jedynie z dwóch głównych miast – Limy i Callao. Jednak liga ta grupowała zdecydowanie najsilniejsze drużyny peruwiańskie, dlatego mistrzów tej ligi powszechnie uważano za mistrzów całego kraju.

W roku 1951 liga peruwiańska stała się ligą zawodową. W 1966 roku utworzono naprawdę ogólnonarodową ligę (Campeonato Descentralizado), do której dopuszczono kluby z całego Peru.

Począwszy od roku 1972 mistrzostwa rozgrywano stosując najróżniejsze formaty, z wstępnymi rozgrywkami obejmującymi region stołeczny (obszar miasta Limy) oraz skomplikowaną siecią lig regionalnych, które decydowały o tym, jakie kluby będą miały prawo gry w centralnych mistrzostwach. Te z kolei rozgrywane były różnie, często z podziałem na grupy (liguillas – małe ligi), z których najlepsze drużyny grały na koniec w normalnej lidze. W roku 1997 rozgrywki pierwszej ligi podzielono na dwa etapy – Apertura i Clausura. Zwycięzcy obu tych etapów walczyli na koniec o tytuł mistrz Peru.

Tradycyjnie najsilniejsze kluby pochodzą z Limy, szczególnie Alianza Lima (klub biedoty) i Universitario de Deportes (klub bogaczy), Sporting Cristal oraz z pobliskiego Callao klub Sport Boys Callao. Jednak kluby z prowincji w coraz większym stopniu zaczynają zagrażać dotychczasowym potęgom. Szczególnym przypadkiem jest klub Cienciano z miasta Cuzco, który jest jedynym peruwiańskim klubem, który wygrał międzynarodowy puchar (Copa Sudamericana 2003 i Recopa Sudamericana w 2004), choć jeszcze nigdy nie zdobył mistrzostwa Peru.

Peruwiański system ligowy

Liga Peruana de Fútbol

  • Pierwsza liga: 14 klubów
    • Dwa ostatnie w tabeli spadają do drugiej ligi
    • Awansuje mistrz drugiej ligi i zwycięzca Copa Perú
  • Druga liga (Segunda división peruana): 12 klubów
    • Mistrz awansuje do pierwszej ligi
    • Dwa ostatnie w tabeli kluby biorą udział w rozgrywkach Copa Perú i jeśli któremuś się powiedzie, może wrócić do drugiej ligi, a nawet awansować do pierwszej (jeśli wygra Copa Perú)
    • Mistrz drugiej ligi i dwaj spadkowicze zastępowani są przez dwóch spadkowiczów z pierwszej ligi oraz wicemistrza Copa Perú
  • Copa Perú: zmienna liczba klubów
    • Seria turniejów a całym kraju (o różnych formatach rozgrywek – od ligowych po pucharowe)
    • Do finałowego etapu awansuje 16 klubów, które odtąd grają systemem pucharowym.
    • Mistrz awansuje do pierwszej ligi, a wicemistrz do drugiej ligi

Lista klubów pierwszej ligi

Rok 2008.

Lista mistrzów Peru

SezonMistrzWicemistrz
1912Lima Cricket FBC
1913Jorge Chávez
1914Lima Cricket FBC
1915Sport José Galvez
1916Sport Jose Galvez
1917Sport Juan Bielovucic
1918Sport Alianza
1919Sport Alianza
1920Sport Inca
1921CS Progreso[1]
1922
Nie rozegrano
1923
Nie rozegrano
1924
Nie rozegrano
1925
Nie rozegrano
1926CS Progreso[2]Sportivo Tarapacá
1927Alianza Lima[3]Unión Buenos Aires
1928Alianza Lima[4]Federación Universitaria
1929Federación Universitaria[5]Circolo Sportivo Italiano
1930Atlético Chalaco[6]Alianza Lima
1931Alianza Lima[7]Sporting Tabaco
1932Alianza Lima[8]Federación Universitaria
1933Alianza Lima[9]Universitario de Deportes
1934Universitario de Deportes[10]Alianza Lima
1935Sport Boys[11]Alianza Lima
1936
Nie rozegrano
1937Sport Boys[12]Alianza Lima
1938Municipal Lima[13]Sport Boys
1939Universitario de Deportes[14]Mariscal Sucre FC
1940Municipal Lima[15]Universitario de Deportes
1941Universitario de Deportes[16]Municipal Lima
1942Sport Boys[17]Municipal Lima
1943Municipal Lima[18]Alianza Lima
1944Mariscal Sucre FC[19]Municipal Lima
1945Universitario de Deportes[20]Municipal Lima
1946Universitario de DeportesMunicipal Lima
1947Atlético ChalacoMunicipal Lima
1948Alianza LimaAtlético Chalaco
1949Universitario de DeportesMariscal Sucre FC
1950Municipal LimaSport Boys
1951Sport BoysMunicipal Lima
1952Alianza LimaSport Boys
1953Mariscal Sucre FCAlianza Lima
1954Alianza LimaSporting Tabaco
1955Alianza LimaUniversitario de Deportes
1956Sporting CristalAlianza Lima
1957Centro IqueñoAtlético Chalaco
1958Sport BoysAtlético Chalaco
1959Universitario de DeportesSport Boys
1960Universitario de DeportesSport Boys
1961Sporting CristalAlianza Lima
1962Alianza LimaSporting Cristal
1963Alianza LimaSporting Cristal
1964Universitario de DeportesAlianza Lima
1965Alianza LimaUniversitario de Deportes
1966Universitario de DeportesSport Boys
1967Universitario de DeportesSporting Cristal
1968Sporting CristalJuan Aurich
1969Universitario de DeportesDefensor Arica
1970Sporting CristalUniversitario de Deportes
1971Universitario de DeportesAlianza Lima
1972Sporting CristalUniversitario de Deportes
1973Defensor LimaSporting Cristal
1974Universitario de DeportesUnión Huaral
1975Alianza LimaAlfonso Ugarte
1976Unión HuaralSport Boys
1977Alianza LimaSporting Cristal
1978Alianza LimaUniversitario de Deportes
1979Sporting CristalAtlético Chalaco
1980Sporting CristalAtlético Torino
1981FBC MelgarMunicipal Lima
1982Universitario de DeportesAlianza Lima
1983Sporting CristalFBC Melgar
1984Sport BoysUniversitario de Deportes
1985Universitario de DeportesUniversidad Técnica de Cajamarca
1986Colégio San AgustínAlianza Lima
1987Universitario de DeportesAlianza Lima
1988Sporting CristalUniversitario de Deportes
1989Unión HuaralSporting Cristal
1990Universitario de DeportesSport Boys
1991Sporting CristalUniversitario de Deportes
1992Universitario de DeportesSporting Cristal
1993Universitario de DeportesAlianza Lima
1994Sporting CristalUniversitario de Deportes
1995Sporting CristalAlianza Lima
1996Sporting CristalAlianza Lima
1997Alianza LimaSporting Cristal
1998Universitario de DeportesSporting Cristal
1999Universitario de DeportesAlianza Lima
2000Universitario de DeportesSporting Cristal
2001Alianza LimaCienciano
2002Sporting CristalUniversitario de Deportes
2003Alianza LimaSporting Cristal
2004Alianza LimaSporting Cristal
2005Sporting CristalCienciano
2006Alianza LimaCienciano
2007Universidad San MartínCoronel Bolognesi
2008Universidad San MartínUniversitario de Deportes
2009Universitario de DeportesAlianza Lima
2010Universidad San MartínLeón Huánuco

Kluby według tytułów

Stan na koniec roku 2022

KlubNarodowe tytuły
SumaEraStatusRodzaj
Liga
(1912-21)
Campeonato
Amateur

(1926-50)
Campeonato
Profesional

(po 1951)
Nieoficjalne
(1912-27)
Oficjalne
(po 1928)
Amatorskie
(1912-50)
Zawodowe
(po 1951)
Universitario[21]26101626719
Alianza Lima[22]2421210321816
Sporting Cristal[23]20202020
Sport Boys651633
Municipal Lima4444
Universidad San Martín3333
Unión Huaral2222
Mariscal Sucre FC22211
Atlético Chalaco2222
CS Progreso21122
Lima Cricket FBC2222
Sport José Gálvez[24]2222
Defensor Lima1111
FBC Melgar1111
San Agustín1111
Centro Iqueño1111
Jorge Chávez1111
Juan Bielovucic1111
Sport Inca1111

Zwycięstwa w półrocznych turniejach po roku 1997

Stan po zakończonym turnieju Apertura w roku 2008

ClubHalf-year titles (1997-present)
TotalAperturaClausura
Alianza Lima[25]642
Universitario651
Sporting Cristal514
Cienciano312
San Martín110

Przypisy

  1. Primera División - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-05-25].
  2. Primera División - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-07-07].
  3. Primera División - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-07-07].
  4. Primera División - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-07-07].
  5. Primera División - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-07-07].
  6. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  7. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  8. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  9. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  10. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  11. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  12. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  13. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  14. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  15. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  16. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  17. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  18. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  19. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  20. Torneo Descentralizado de Futbol Profesional - PERUFOOTBALL, perufootball.org [dostęp 2022-09-04].
  21. Łącznie z tytułami zdobytymi jako "Federación Universitaria" (do roku 1932).
  22. Łącznie z tytułami zdobytymi jako "Sport Alianza" (era Campeonato Peruano).
  23. Klub dawniej zwany "Sporting Tobacco" (do roku 1955), jednak pod tą nazwą nie osiągnął żadnego sukcesu.
  24. Campeonato Peruano – klub z miasta Lima, nie mylić z klubem José Gálvez FBC z miasta Chimbote.
  25. Włączając turniej Clausura w roku 2003, który nie został dokończony z powodu strajku piłkarzy, z powodu którego przerwano rozgrywki po 15 kolejkach (cały turniej miał mieć 22 kolejki). Alianza jako lider tabeli otrzymała prawo gry o mistrzostwo Peru ze zwycięzcą turnieju Apertura z roku 2003 klubem Sporting Cristal.

Linki zewnętrzne