Proces Einsatzgruppen
Proces Einsatzgruppen (oficj. The United States of America against Otto Ohlendorf, et al., z ang. „Stany Zjednoczone vs. Otto Ohlendorf i inni”) – dziewiąty z 12 procesów norymberskich, które toczyły się przed amerykańskimi trybunałami wojskowymi (Nuremberg Military Tribunal) po zakończeniu głównego procesu hitlerowskich zbrodniarzy wojennych przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Proces odbył się w dniach 29 września 1947 – 10 kwietnia 1948.
Przedmiot procesu
W procesie tym oskarżeni zostali dowódcy i inni wysokiej rangi oficerowie tzw. Einsatzgruppen. Były to specjalne oddziały egzekucyjne utworzone przez SD, w celu eksterminacji Żydów, Cyganów i komisarzy ludowych na terenie ZSRR. Rozpoczęły swoją działalność po napaści III Rzeszy na Związek Radziecki i działały do 1944. Oblicza się, że wymordowały ok. 1 milion 250 tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci. Ogromna większość ofiar zginęła w wyniku masowych rozstrzeliwań, choć hitlerowcy używali także specjalnych samochodów-komór gazowych (by, jak to stwierdził oskarżony Otto Ohlendorf, zabijanie było bardziej „humanitarne” nie dla ofiar, lecz dla członków Einsatzgruppen)[1].
W procesie tym nie zostały w ogóle osądzone zbrodnie dokonane przez Einsatzgruppen w czasie kampanii wrześniowej w Polsce. W 1939 roku na terenie okupowanej II RP działało w sumie osiem Grup Operacyjnych Policji Bezpieczeństwa, które dokonały szeregu masowych aresztowań Polaków na podstawie list proskrypcyjnych, tzw. Sonderfahndungsbuch Polen oraz przeprowadzały czystki etniczne w ramach akcji Intelligenzaktion[2]. Zbrodnie te nie zostały uwzględnione w aktach procesowych[1].
Oskarżeni
Ława oskarżonych miała liczyć 24 osoby, lecz jeden z oskarżonych, Otto Rasch, został wycofany z procesu z powodów zdrowotnych (miało to miejsce 5 lutego 1948, Rasch zmarł 1 listopada 1948), a kolejny, Emil Haussmann, popełnił samobójstwo w areszcie 31 lipca 1947, jeszcze przed rozpoczęciem procesu. Oskarżono więc ostatecznie 22 zbrodniarzy. SS-Gruppenführer Otto Ohlendorf (najwyższy rangą spośród oskarżonych), Heinz Jost, Erich Naumann i Rasch byli dowódcami poszczególnych Einsatzgruppen. Oprócz nich na ławie oskarżonych zasiedli adiutanci i dowódcy poszczególnych oddziałów (Einsatzgruppen dzieliły się na tzw. sonderkommanda i einsatzkommanda, utworzono też specjalne Vorkommando Moskau na czele z oskarżonym Franzem Sixem), pośród nich Paul Blobel (odpowiedzialny za masakrę kijowskich Żydów w Babim Jarze). Zarzuty aktu oskarżenia objęły: dokonanie zbrodni wojennych i przeciw ludzkości oraz przynależność do organizacji przestępczych SS, SD i gestapo. Głównymi dowodami były oryginalne raporty oficerów Einsatzgruppen (sporządzane dla przełożonych), określające liczbę ofiar, czas i miejsce dokonania mordu. Wśród oskarżonych najliczniej reprezentowani byli prawnicy, ale wśród nich znaleźli się także: śpiewak operowy, pastor, oraz krewny słynnego kompozytora (Heinz Schubert).
| Imię i Nazwisko | Zdjęcie | Funkcja | Wyrok | Wykonanie, Amnestia w roku 1951 |
|---|---|---|---|---|
| Otto Ohlendorf |  | SS-Gruppenführer; członek SD; dowódca Einsatzgruppe D | Skazany na śmierć przez powieszenie | wyrok wykonano 7 czerwca 1951 |
| Heinz Jost |  | SS-Brigadeführer; członek SD; dowódca Einsatzgruppe A | Skazany na dożywocie | Wyrok złagodzono do 10 lat więzienia; zmarł w roku 1964 |
| Erich Naumann |  | SS-Brigadeführer; członek SD; dowódca Einsatzgruppe B | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok wykonano 7 czerwca 1951 |
| Otto Rasch |  | SS-Brigadeführer; członek SD i Gestapo; dowódca Einsatzgruppe C | Wycofany z procesu 5 lutego 1948 z przyczyn medycznych[a] | Zmarł 1 listopada 1948 |
| Erwin Schulz |  | SS-Brigadeführer; członek Gestapo; dowódca Einsatzkommando 5 w Einsatzgruppe C | Skazany na 20 lat więzienia | Wyrok złagodzono do 15 lat; zwolniony 9 stycznia 1954, zmarł w roku 1981 |
| Franz Six |  | SS-Brigadeführer; członek SD; dowódca Vorkommando Moskau w Einsatzgruppe B | Skazany na 20 lat więzienia | Wyrok złagodzono do 15 lat; zwolniony 30 września 1952, zmarł w roku 1975 |
| Paul Blobel |  | SS-Standartenführer; członek SD; dowódca Sonderkommando 4a w Einsatzgruppe C | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok wykonano 7 czerwca 1951 |
| Walter Blume |  | SS-Standartenführer; członek SD i Gestapo; dowódca Sonderkommando 7a w Einsatzgruppe B | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok złagodzono do 25 lat więzienia; zwolniony w roku 1955, zmarł w roku 1974 |
| Martin Sandberger |  | SS-Standartenführer; członek SD; dowódca Sonderkommando 1a w Einsatzgruppe A | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok złagodzono na dożywocie, zwolniony w roku 1958, zmarł w roku 2010 |
| Willy Seibert |  | SS-Standartenführer; członek SD; zastępca dowódcy Einsatzgruppe D | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok złagodzono do 15 lat więzienia; zmarł 1976 |
| Eugen Steimle |  | SS-Standartenführer; członek SD; dowódca Sonderkommando 7a w Einsatzgruppe B i Sonderkommando 4a w Einsatzgruppe C | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok złagodzono do 20 lat więzienia; zwolniony czerwcu 1954 roku; zmarł w roku 1987 |
| Ernst Biberstein |  | SS-Obersturmbannführer; członek SD; dowódca Einsatzkommando 6 w Einsatzgruppe C | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok zamieniono na dożywocie; zwolniony w roku 1958, zmarł w roku 1986 |
| Werner Braune |  | SS-Obersturmbannführer; członek SD i Gestapo; dowódca Sonderkommando 11b w Einsatzgruppe D | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok wykonano 7 czerwca 1951 roku |
| Walter Haensch |  | SS-Obersturmbannführer; członek SD; dowódca Sonderkommando 4b w Einsatzgruppe C | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok złagodzono do 15 lat więzienia |
| Gustave Nosske |  | SS-Obersturmbannführer; członek Gestapo; dowódca Einsatzkommando 12 w Einsatzgruppe D | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok złagodzono do 10 lat więzienia; zmarł w roku 1990 |
| Adolf Ott |  | SS-Obersturmbannführer; członek SD; dowódca Sonderkommando 7b w Einsatzgruppe B | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok zamieniono na dożywocie; zwolniony 9 maja 1958 roku |
| Eduard Strauch |  | SS-Obersturmbannführer; członek SD; dowódca Einsatzkommando 2 wEinsatzgruppe A | Skazany na śmierć przez powieszenie[b]; przekazany władzom belgijskim; zmarł w szpitalu 11 września 1955 roku. | |
| Emil Haussmann |  | SS-Sturmbannführer; członek SD; oficer Einsatzkommando 12 w Einsatzgruppe D | Popełnił samobójstwo przed ogłoszeniem wyroku | |
| Waldemar Klingelhöfer |  | SS-Sturmbannführer; członek SD; oficer Sonderkommando 7b w Einsatzgruppe B | Skazany na śmierć przez powieszenie | Wyrok zamieniona na dożywocie; zwolniony w roku 1956, zmarł w roku 1980 |
| Lothar Fendler |  | SS-Sturmbannführer; członek SD; zastępca dowódcy Sonderkommando 4b w Einsatzgruppe C | Skazany na 10 lat więzienia[c] | Wyrok zamieniono na 8 lat więzienia |
| Waldemar von Radetzky |  | SS-Sturmbannführer; członek SD; zastępca dowódcy Sonderkommando 4a w Einsatzgruppe C | Skazany na 20 lat więzienia | zwolniony |
| Felix Rühl |  | SS-Hauptsturmführer; członek Gestapo; oficer Sonderkommando 10b w Einsatzgruppe D | Skazany na 10 lat więzienia[d] | zwolniony |
| Heinz Schubert |  | SS-Obersturmführer; członek SD; oficer Einsatzgruppe D | Skazany na karę śmierci przez powieszenie | Wyrok zamieniono na 10 lat więzienia |
| Mathias Graf |  | SS-Untersturmführer; członek SD; oficer Einsatzkommando 6 w Einsatzgruppe D | Areszt został zaliczony w poczet kary[e] |
Z 14 skazanych na śmierć przez powieszenie tylko 4 wyroki wykonano; pozostałym wyroki złagodzono w 1951 roku. W 1958 wszyscy skazani zostali zwolnieni z więzienia.
Wyrok
22 oskarżonych (bez Rascha i Haussmanna) zostało uznanych za winnych wszystkich zarzutów (Mathiasa Grafa skazano tylko za przynależność do SD). W sumie zapadło 14 wyroków śmierci. Jost i Six otrzymali łagodniejsze wyroki, gdyż po pewnym czasie odmówili dalszego przeprowadzania egzekucji. Jedynie 4 wyroki śmierci wykonano, pozostałe (podobnie jak kary dożywocia i terminowego pozbawienia wolności) stopniowo łagodzono. Przed 1960 wszyscy skazani byli już na wolności. Eduard Strauch został wydany władzom belgijskim celem osądzenia za zbrodnie popełnione w tym kraju (został następnie skazany na śmierć, lecz zmarł przed wykonaniem kary).
Przypisy
- ↑ a b „Trials of war criminals before the Nuernberg military tribunals. The Einsatzgruppen case.” t IV, U.S. Gouvenment, Washington (Plik PDF 54,2 MB). www.loc.gov, 1950. [dostęp 2014-04-26].
- ↑ Jochen Böhler, Klaus-Michael Mallmann, Jürgen Matthäus: Einsatzgruppen w Polsce. Warszawa: Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11588-0.
Uwagi
- ↑ Rasch został zabrany z sali sądowej podczas odczytywania aktu oskarżania ze względu na zły stan zdrowia. Odczytano mu akt osobno 22 września 1947 roku.
- ↑ Strauch doznał ataku epilepsji podczas odczytywania aktu oskarżenia 15 września 1947. Jego obrońca starał się wyłączyć go z procesu ze względu na stan zdrowia, ale trybunał odrzucił jego wniosek, stwierdzając iż zeznania Straucha (które składał później) były spójne i pokazywały, że nie było podstaw twierdzić, że nie jest w stanie psychicznie znieść procesu.
- ↑ Pomimo tego, że Fendler został oskarżony, trybunał uznał dowody za nie wystarczające do stwierdzenia, że dowodził albo pomagał przy zabijaniu. Prowadził on pocztę.
- ↑ Rühl postawiony w stan oskarżenia, jeżeli chodzi o zarzut pierwszy i drugi trybunał uznał go niewinnym, uznając go za oficera wykonującego rozkazy zwierzchników, nie był winien okrucieństw popełnionych przez Einsatzgruppe D i nie miał możliwości im zapobiec, pomimo tego, że wiedział o morderstwach nie było dowodów, że osobiście w nich uczestniczył.
- ↑ Graf został uznany winnym tylko członkostwa w SD. Został wyrzucony z SS.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Mug shot of Heinz Jost for Einsatzgruppen trial before Nuremberg Military Tribunal.
Erwin Schulz (1900-1981), German SS-General of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Schulz was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Eugen Steimle (1909-1987), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Steimle was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Waldemar Klingelhöfer (1900-1980), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Klingelhöfer was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Mugshot photograph of Eduard Strauch, Einsatzgruppen officer, for trial before Nuremburg Military Tribunal
Emil Haussmann (1910 –1947), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Haussmann was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Gustav Nosske (1902-1990), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Nosske was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Walter Blume (1906-1974), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Blume was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Lothar Fendler (1913-?), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Fendler was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Martin Sandberger, Einsatzgruppen officer, mug shot for war crimes trial
Two principal German defendants of the Einsatzgruppen "commandoes" trial in Nuernberg are SS Major General Otto Ohlendorf and SS Brigadier General Heinz Jost (front to rear) shown in the dock preparing their final pleas during a court recess. "The Einsatzgruppen units," the prosecution stated, "were special task forces whose primary purpose was to accompany the German army into the Eastern territories and exterminate Jews, Gypsies, Soviet officials and other civilians regarded as 'racially and politically undesirable' ". Ohlendorf, as commander of the Einsatzgruppen D, which operated mainly in Southern Russia, and Jost, as commander of Einsatzgruppe A operating mainly in the Baltic region, have admitted ordering the execution of several hundred thousand civilians. They are charged with committing war crimes and crimes against humanity, and membership in the SS and SD, adjudged criminal organizations by the International Military Tribunal. [Original Descriptive Caption]
Heinz Schubert, former Obersturmführer in the SS, member of the SD, and an officer under the command of Otto Ohlendorf in Einsatzgruppe D
Defendant Paul Blobel is sentenced to death by hanging at the Einsatzgruppen Trial.
Otto Ohlendorf (1907-1951), German SS-General of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Ohlendorf was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Erich Naumann (1905-1951), German SS-General of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Naumann was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Adolf Ott (1904-?), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Ott was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Ernst Biberstein (1899-1986), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Biberstein was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Waldemar von Radetzky (1910-?), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Radetzky was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Werner Braune, former Obersturmbannführer in the SS, member of the SD and Gestapo, and commanding officer of sondercommando 11B of Einsatzgruppe D.
Felix Ruehl (1910-?, also spelled Rühl), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Ruehl was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Willy Seibert (1908-?), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Seibert was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Walter Haensch (1904-?), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Haensch was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Mathias Graf (1903-?, first name sometimes spelled Matthias), German SS-Officer of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Graf was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).
Otto Rasch (1891-1948), German SS-General of the Einsatzgruppen killing squads. This photograph of Rasch was taken by US Army photographers on behalf of the Office of Chief of Counsel for War Crimes (OCCWC) during Nuremberg Trial IX (Einsatzgruppen Trial / Einsatzgruppen-Prozess).