Produkcja porcelany w Wałbrzychu

Porcelanowy talerzyk w kształcie liści winorośli, fabryka Carla Kristera z około 1840 roku

Ręcznie malowany porcelanowy dzbanek z Fabryki Porcelany Wałbrzych sprzed 1993 roku

Produkcja porcelany to tradycyjna gałąź przemysłu wałbrzyskiego. Początkiem produkcji porcelany w Wałbrzychu była fabryka wyrobów kamionkowych Rauscha, którą założono w 1820. Kolejnym wielkim zakładem była fabryka porcelany Hayna, wybudowana i uruchomiona w 1829. Obie te fabryki dały początek Zakładom Porcelany Stołowej „Krzysztof”. Od 1845 w Starym Zdroju czynna była fabryka porcelany Carla Tielscha, która po przemianowaniu, unowocześnieniu i rozbudowie w 1945, działała do 2012 pod nazwą Fabryka Porcelany „Wałbrzych”. Dwa największe zakłady, Zakłady Porcelany Stołowej „Krzysztof” i Fabryka Porcelany „Wałbrzych”, specjalizowały się od dawna w tej branży z powodzeniem eksportując wyroby na rynki światowe i zdobywając uznanie wśród klientów. O wiele mniejszą troskę o zdobywanie nowych rynków zdobywał wybudowany od podstaw Zakład Porcelany Stołowej „Krzysztof II” (późniejsza FP „Książ”). Zakład wybudowany za 2,2 mld złotych miał poprawić sprzedaż porcelany oraz zdobyć kolejną niszę rynkową eksportując swe wyroby. Nie najlepszej jakości porcelana, błędy w zarządzaniu zakładem oraz brak zainteresowania poszukiwaniem nowych rynków zbytu doprowadził zakład do olbrzymich długów (50 mld zł w 1990), a co za tym idzie do jego upadku. Zakład przemianowano na Fabrykę Porcelany „Książ”, jednak i ona zaczęła mieć szybko kłopoty ze zbytem.

Fabryka Porcelany „Krzysztof”

Fabryka Porcelany „Krzysztof”

Zakład mieści się w centrum miasta, nieopodal Rynku starego miasta.

Historia

Początek fabryki to rok 1831, kiedy to Carl Krister wykupił dwie sąsiadujące ze sobą fabryczki fajansu i łącząc w jedno przedsiębiorstwo, rozpoczął w nich produkcję porcelany. W niedługim czasie fabryka stała się jednym z większych pracodawców na terenie Wałbrzycha. Również wielkość produkcji plasowała zakład w ścisłej czołówce w świecie. Firma eksportowała swe wyroby na największe rynki Europy i świata, zdobywając nagrody i wyróżnienia na targach i wystawach we Wrocławiu (1852, 1857) i w Paryżu (1867). Kryzys światowy oraz kłopoty ze zbytem zakładu, doprowadziły do przekształcenia fabryki w spółkę akcyjną w 1920. W roku 1921 zakład przeszedł fuzję z bawarską fabryką Ph Rosenthal w Selb, zmieniając nazwę na Krister Porzellan Manufaktur AG. Stan tej rzeczy utrzymał się do 1945 roku. Po przejęciu fabryki przez władze polskie zakłady zmieniły nazwę na Państwową Fabrykę Porcelany „Krister”, a następnie Zakłady Porcelany Stołowej „Krzysztof”. Znakiem handlowym, którym fabryka posługuje się od 1953 roku jest „W – Wawel”. Okres lat 90. XX wieku to dla fabryki czas przekształceń własnościowych, rozpoczęty w maju 1995 roku. Efektem tychże reform było powołanie Pracowniczej Spółki Akcyjnej, a w następstwie zmiana nazwy na Fabrykę Porcelany „Krzysztof”. Po trzecim przetargu na zakup przedsiębiorstwa w 2010 fabryka została przejęta za ok. 6,3 mln zł przez Nordis z Zielonej Góry, a produkcja i zatrudnienie zostało utrzymane^[1][2].

Wyroby

Obecnie fabryka zajmuje się produkcją porcelany stołowej i różnego rodzaju galanterii porcelanowej. Fabryka produkuje wysokogatunkową porcelanę stołową przy użyciu najnowszych technologii. Zakład wprowadził pionierską technologię prasowania izostatycznego. Oferta fabryki obejmuje kilkanaście wzorów oraz 10 fasonów, spośród których najnowszy to Eureka, wprowadzona do sprzedaży w 2005 roku.

Fabryka Porcelany Krzysztof jest znana na całym świecie, trafia m.in. na królewskie dwory, szwedzkie firmy zamawiały na ślub księżniczki Wiktoria Bernadotte, następczyni szwedzkiego tronu, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Barack Obama czy też Alaksandr Łukaszenka. W 2013 roku Porcelana Krzysztof przygotowała prezent w postaci bogato zdobionej szkatułki, dla Księcia Jerzego, syna księżnej Katarzyny i księcia Williama.

Fabryka Porcelany „Wałbrzych” S.A.

Strajk w wałbrzyskiej Porcelanie (6 lipca 1993)

Zakład mieścił się w dzielnicy Stary Zdrój, w sąsiedztwie dworca kolejowego Wałbrzych Miasto.

Historia

Fabryka Porcelany „Wałbrzych” S.A. była kontynuatorem sięgającej I poł. XIX wieku tradycji produkcji porcelany, która znajdowała zbyt na rynkach krajowych i światowych. Początek FP Wałbrzych sięga 1845 roku, kiedy to wałbrzyską manufakturę założył przemysłowiec Carl Tielsch. Niewielka wówczas wytwórnia galanterii porcelanowej, dynamicznie się rozwijała, a w latach 30. XX wieku została wykupiona przez znany już wówczas koncern Hutchenreuter. W 1945 fabryka została znacjonalizowana, a jej nazwa została zmieniona na Zakłady Porcelany Stołowej „Wałbrzych”. W latach 60. XX w. fabryka była pionierem w opracowywaniu i wdrażaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych, zwłaszcza technologii związanych ze zdobnictwem oraz modelarstwem ceramiki. Do wyrobów firmy należały tak znane wzory przemysłowe, jak „Maria Teresa”, „Cora”, „Luna”, „Wenus”, „Tytan”. Rok 1992 to okres prywatyzacji zakładu, który działał jako spółka akcyjna do 2012 roku.

Stan obecny

Po ogłoszeniu upadłości i przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego w 2012 roku syndyk sprzedał cały zakład wraz z przylegającymi terenami. Pozostałości zakładu zostały rozszabrowane. Zrujnowane zabudowania fabryki zostały ostatecznie w większości rozebrane.

Fabryka Porcelany „Książ” Sp. z o.o.

Zakład mieścił się w dzielnicy Szczawienko, nieopodal Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

Historia

Początek fabryki datuje się na lata 70. XX wieku, kiedy to rozpoczęto na obrzeżach miasta budowę nowej fabryki porcelany pod nazwą „Zakłady Porcelany Stołowej w budowie”, potocznie nazywane KRZYSZTOF II. Związane to było z niemożliwością rozbudowy Fabryki Porcelany „Krzysztof”, znajdującej się w ścisłym centrum miasta. Zakład wybudowany w 1988 roku przyjął nazwę Fabryka Porcelany „Książ” Przedsiębiorstwo Państwowe. Miała to być najnowocześniejsza i największa fabryka w Europie, sfinansowana jednak wyłącznie z kredytów, gdyż została skreślona z listy priorytetów państwa, a co za tym idzie ograniczono wydatki na jej budowę. Rok 1990 to okres załamania się produkcji. Dodatkowo podniesienie stóp procentowych, problemy ze zbytem, wzrost cen na surowce i media spowodowały kryzys w fabryce. Próbowano wdrożyć system naprawczy, jednak nie przyniósł on pożądanych rezultatów. W 1991 roku mocno zadłużona i postawiona w stan likwidacji fabryka została zakupiona przez konsorcjum złożone m.in. z banków, wałbrzyskiego PEC-u, i spółek z kapitałem zagranicznym. Rozpoczęto produkcję w 1992 roku, pojawili się nowi klienci. W 1993 roku do tradycyjnej produkcji, jaką była produkcja zastawy stołowej, doszła produkcja wyrobów sanitarnych z porcelitu. Jednak zabiegi te nie spowodowały zmniejszenia strat. Spółka cały czas nie generowała zysku. W sierpniu 1998 roku spółkę odkupują Zakłady Porcelany Stołowej „Karolina” z Jaworzyny Śląskiej. Rozpoczyna się okres restrukturyzacji spółki, sprzedano majątek zbyteczny w firmie, zwolniono część osób. Jednak nie pomaga to spółce. Dnia 6 lipca 2004 roku, Fabryka Porcelany „Książ” Spółka z o.o. w Wałbrzychu została postawiona w stan upadłości. Jej produkcja nadal jednak trwa a syndyk masy upadłościowej poszukuje nowego właściciela dla fabryki.

Tradycja produkcji porcelany w Szczawienku (Niedersalzbrunn) datuje się od końca XIX wieku. Funkcjonowały dwie fabryki, z których większe znaczenie miał założony w 1882 roku zakład Hermana Ohme. W 1945 roku obie fabryki uległy całkowitemu zniszczeniu.

Stan obecny

Obecnie zakład postawiony jest w stan upadłości i ogłaszane są przetargi na sprzedaż całego majątku obecnej FP Książ. Do ważniejszych produktów zaliczamy porcelaną, vitroporcelanę i porcelanę chińską. Galanteria porcelanowa wykonywana jest z porcelany cienkościennej, odznaczającej się wybitną bielą oraz różnorodnym zdobieniem. „Książ” oferuje swoim klientom również porcelanę grubościenną, przeznaczoną głównie dla gastronomii.

ZObacz też

• Manufaktura C.T / Fabryka Porcelany Carl Tielsch

Przypisy

Bibliografia

• praca zbiorowa (red. S. Michalkiewicz): Wałbrzych. Zarys monografii miasta na tle regionu. Wrocław: 1993.
• S. Junak, K. Kułaga, K. Jankowski: Wałbrzych i okolice. Wałbrzych: 1996.
• strony internetowe fabryk

Linki zewnętrzne

• http://www.porcelana-krzysztof.pl