Profesor

Profesor (z łac. professor 'nauczyciel, retor'; profiteri 'zeznawać publicznie, wyznawać') – termin mający w Polsce następujące znaczenia:

• tytuł naukowy nadawany samodzielnym pracownikom naukowym
• stanowisko nauczycieli akademickich
• tytuł honorowy nadawany nauczycielom szkolnictwa podstawowego, gimnazjalnego, ponadgimnazjalnego, ponadpodstawowego
• tytuł używany zwyczajowo w szkolnictwie średnim.

Profesor (tytuł naukowy)

Tytuł naukowy nadawany jest za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne pracownikom szkół wyższych i instytutów naukowo-badawczych. W Polsce nadaje go Prezydent RP po weryfikacji przez Radę Doskonałości Naukowej wniosku uczelni macierzystej lub innej uprawnionej macierzystej jednostki organizacyjnej w sprawie nadania tytułu naukowego. Tytuł ten jest przyznawany w Polsce dożywotnio.

Ponieważ tytuł ten nadaje Prezydent RP, a uroczystość związana z nadawaniem tego tytułu odbywa się niekiedy w Belwederze, to osoba, której ten tytuł został nadany, nazywana jest także przy mniej oficjalnych okolicznościach „profesorem belwederskim” lub coraz częściej „profesorem prezydenckim”.

W Polsce do 1990 roku istniały dwa tytuły naukowe profesora: profesor nadzwyczajny i profesor zwyczajny, oba przyznawane przez Radę Państwa. Od 1990 roku używany jest jedynie tytuł profesora.

Profesor (stanowisko)

Do 2018 roku terminem profesor zwyczajny i profesor nadzwyczajny nazwano stanowiska pracy pracowników naukowych. Profesor zwyczajny był wówczas stanowiskiem wyższym, przeznaczonym jedynie dla profesorów tytularnych^[1]. Istniało również stanowisko profesora wizytującego, tytularnie na równi z profesorem nadzwyczajnym.

Obowiązujące w Polsce od 2018 roku przepisy o szkolnictwie wyższym przewidują dwa stanowiska profesorskie w uczelniach. Są to: profesor (dawniej profesor zwyczajny) oraz profesor uczelni (dawniej profesor nadzwyczajny), gdzie profesor uczelni jest niższym stanowiskiem. Na stanowisku profesora może być zatrudniony wyłącznie nauczyciel akademicki z tytułem profesora. Na stanowisku profesora uczelni może być zatrudniony nauczyciel akademicki posiadający co najmniej stopień naukowy doktora oraz znaczące osiągnięcia^[2].

Profesor oświaty

Polskich nauczycieli szkół podstawowych i szkół ponadgimnazjalnych oraz ponadpodstawowych (to znaczy liceów, techników, szkół branżowych) obowiązuje system awansu zawodowego, w ramach którego przewidziany jest tytuł honorowy profesora oświaty, nadawany przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Profesor (tytuł zwyczajowy)

W Polsce w niektórych szkołach średnich, zwłaszcza w liceach ogólnokształcących tradycyjnie nazywa się wszystkich nauczycieli profesorami, choć większość z nich posiada tytuł magistra. W krajach anglosaskich i byłych koloniach brytyjskich (na przykład w Indiach) tytuł profesora odnosi się zwyczajowo do nauczycieli akademickich.

Zobacz też

• profesor emeritus
• profesor sztuki
• tytuł naukowy profesora

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. z 2017 r. poz. 1789)
• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Art. 114) (Dz.U. z 2017 r. poz. 2183)
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Art. 38) (Dz.U. z 2007 r. nr 176, poz. 1238)
• Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów