Prokop Wielki

Prokop Wielki

Prokop Wielki
Data urodzenia	około 1380
Data i miejsce śmierci	30 maja 1434 pod Lipanami
Wyznanie	husytyzm

Prokop Wielki

Prokop Holý, Prokop Veliký, Procopius Magnus, Procopius Rasus

Data i miejsce urodzenia	1380 Królestwo Czech
Data i miejsce śmierci	30 maja 1434 Lipany↗
Przebieg służby
Stanowiska	dowódca wojsk husyckich
Główne wojny i bitwy	wojny husyckie Bitwa pod Uściem bitwa pod Tachovem bitwa pod Nysą bitwa pod Domažlicami bitwa pod Lipanami

Prokop Wielki i Jan z Rokycana na czele poselstwa husyckiego w Bazylei

Prokop Wielki (także Prokop Goły, cz. Prokop Veliký, ur. ok. 1380 – zm. 30 maja 1434, pod Lipanami) – kaznodzieja husycki, polityk, po śmierci Jana Žižki wódz wojsk husyckich^[1].

Prokop przed rewolucją był księdzem, mówiono, że pochodzi z Pragi, z rodu staromiejskich patrycjuszy. Do husytów przystał zaraz po pierwszej defenestracji praskiej, ale przed rokiem 1425 był zaledwie jednym z wielu taboryckich kaznodziejów.^[2]

Życiorys

Český Brod, pomnik Prokopa Wielkiego

Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Po śmierci ojca został adoptowany przez swego stryja, Jana de Aquis lub Jana z Cách - jednego z najbogatszych czeskich patrycjuszy i właściciela zamku Jenštejn, gdzie Prokop spędził dzieciństwo. Stryj zapewnił mu wykształcenie i umożliwił zagraniczne podróże: m.in. do Hiszpanii, Francji, Włoch oraz Jerozolimy. Ukończył studia uniwersyteckie i przyjął święcenia kapłańskie.

Po wybuchu rewolucji husyckiej (tzw. I defenestracja) wyjechał z Janem Žižką do Pilzna, a następnie do Taboru. Początkowo związany z nurtem radykalnym (frakcja pikardów), od 1420 roku prezentował poglądy bardziej umiarkowane.

Od 1426 był uważany za najważniejszego polityka taborytów i przywódcę duchowego ruchu. Współpracując z odłamem taborytów zwanym sierotkami oraz z praskimi utrakwistami, udało się objąć kontrolą husytów całe terytorium Czech. Sukcesy dyplomatyczne oraz udane wyprawy wojenne na terytorium Węgier, Austrii, Niemiec, Łużyc i Śląska zmusiły katolickie kraje Europy Zachodniej do dyskusji o programie husytów.

Od stycznia do kwietnia 1433 stał na czele delegacji husyckiej na sobór bazylejski. Na krótko odwołany z funkcji dowódcy wojsk husyckich, powrócił na stanowisko w 1434. Poległ w bratobójczej bitwie pod Lipanami, walcząc po stronie taborytów przeciwko zjednoczonym siłom liberalnych utrakwistów i katolików^[1].

Dobry strateg, choć – jak sam twierdził – jako duchowny nigdy nie zabił człowieka własnymi rękami. Nie nosił broni, nie brał bezpośredniego udziału w walce, zajmował się jedynie dowodzeniem. Przydomek "Goły" pochodził od faktu, że w przeciwieństwie do innych kaznodziejów husyckich Prokop golił brodę.

Przypisy

Bibliografia

• George C. Kohn: Encyklopedia wojen. Warszawa: Wydawnictwo Da Capo, 1998, s. tak. ISBN 83-86829-57-5.
• Josef Macek: Prokop Veliký. Praha: Naše vojsko, 1953, s. 216.