Promenada (stawy)
 Większy ze stawów, widok z południowo-zachodniego brzegu. W prawym górnym rogu widoczna lipa drobnolistna chroniona jako pomnik przyrody | |
| Położenie | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Lokalizacja | Warszawa |
| Wysokość lustra | 84,4 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | 0,7502 ha (0,6000 i 0,1502 ha) |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°12′14″N 21°01′50″E/52,203889 21,030556 | |
Promenada[1][3] – staw[1] lub dwa stawy[4] na warszawskim Mokotowie na terenie parku Morskie Oko.
Położenie i charakterystyka
Dwa połączone ze sobą stawy leżą po lewej stronie Wisły, w stołecznej dzielnicy Mokotów, na obszarze MSI Sielce, na terenie parku Morskie Oko[5], w jego południowej części zwanej Promenadą[6]. W pobliżu przebiegają ulice: Belwederska, Promenada, Konduktorska i Artura Grottgera[5]. Zbiorniki wodne położone są na obszarze zlewni Kanału Głównego „A”[7].
Zgodnie z ustaleniami w ramach „Programu Ochrony Środowiska dla m.st. Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.” stawy położone są na terasie nadzalewowej, a ich powierzchnia wynosi 0,6000 i 0,1502 ha, łącznie 0,7502 ha[4]. Zasilane są stale wodami podziemnymi, a odpływ odbywa się poprzez kanalizację[4]. Według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody większego zbiornika wodnego znajduje się na wysokości 84,4 m n.p.m.[5] Identyfikatory MPHP to 97588 i 130936440[5].
Nad północno-wschodnim brzegiem większego zbiornika wodnego rośnie lipa drobnolistna (Tilia cordata) chroniona jako pomnik przyrody (nr INSPIRE: PL.ZIPOP.1393.PP.1465011.3258)[8].
Historia
Stawy są gliniankami, pozostałością po eksploatacji iłów plioceńskich[9]. W przeszłości były częścią ogrodu założonego w latach 1772–1774 dla Izabeli Lubomirskiej. Wtedy też staw urządzono, posadowiono na nim wyspy i połączono mostkami[10]. Następnie był częścią stworzonego w 1845 roku przez Franciszka Szustera letniska „Promenada”[6]. Otaczający stawy ogród ma charakter krajobrazowy. Występuje duża liczba nasadzeń wzdłuż alei spacerowych[6]. W okolicach stawu do 1925 roku odbywały się zabawy ludowe i widowiska na świeżym powietrzu[10]. Ostatnia przebudowa parku Morskie Oko miała miejsce w 1955 roku według projektu E. Jankowskiej[10] i Z. Gnosa[6].
Według stanu wiedzy z 1921 roku, w pobliżu stawu znajdowały się inne, mniejsze glinianki. Zbiornik wodny przedzielony był groblami. Wśród roślinności wodnej występowały rogatek, wywłócznik i rzęsa. Przedstawicielami fauny, których można było spotkać, były traszki, pływak żółtobrzeżek, kałużnice, ośliczka, pijawki i ślimaki[11].
Galeria
|
Przypisy
- ↑ a b c Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2022, identyfikator PRNG: 201636
- ↑ Zespół Ekovert, Mapa aktualnej sieci układu hydrograficznego miasta stołecznego Warszawy (stan na rok 2015). 1:20 000 [dostęp 2020-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-27].
- ↑ Biuro Naczelnego Architekta Miasta. Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego i Strategii Rozwoju, Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006, s. 33 [dostęp 2020-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
- ↑ a b c Rada m.st. Warszawy: Załącznik tekstowy i tabelaryczny do Programu ochrony Środowiska dla miasta stołecznego Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r. (pol.). bip.warszawa.pl, 21 października 2010. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ a b c d geoportal.gov.pl. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ a b c d Zielona Warszawa, Park Morskie Oko [dostęp 2020-10-05].
- ↑ Łukasz Szkudlarek, Analiza powierzchniowa zlewni. Charakterystyka i ocena funkcjonowania układu hydrograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem systemów melioracyjnych na obszarze m.st. Warszawy wraz z zaleceniami do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i planów miejscowych, 2015, s. 20 [dostęp 2020-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-22].
- ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Pomnik przyrody [dostęp 2020-10-06].
- ↑ Zdzisław Biernacki: IV. Geomorfologia i wody powierzchniowe. W: Wisła w Warszawie. Warszawa: Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2000, s. 57. ISBN 83-907333-7-4. [dostęp 2020-10-05].
- ↑ a b c Anna Różańska, Parki warszawskie. Przemiany układów kompozycyjnych, Warszawa: Katedra Sztuki Krajobrazu Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 2012, s. 84–87.
- ↑ Stanisław Michał Sumiński, Szymon Tenenbaum, Przewodnik zoologiczny po okolicach Warszawy, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, 1921, s. 27–28.
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Okolice stawu Promenada na planie Warszawy z 1922 roku. Warszawa : Polskie Tow. Księgarni Kolejowych "Ruch" S. A., [19]22. Podziałka 1:17 500
.jpg)
Autor: Emptywords, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grobla między stawami Promenada na warszawskim Mokotowie. Widok w kierunku wschodnim.
Planu parku dla Izabeli Lubomirskiej, część wschodnia z obecnym stawem i parkiem Promenada ok. 1780 roku
Autor: Jolanta Dyr, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Parku Morskie Oko - jeden ze stawów, w słońcu
Autor: Emptywords, Licencja: CC BY-SA 4.0
Staw Promenada (większy z dwóch) na warszawskim Mokotowie, widok z południowo-zachodniego brzegu