Promienica
| Actinomycosis | |
 Pacjent z promienicą po prawej stronie twarzy | |
| ICD-10 | |
|---|---|
| A42.0 | Promienica płucna |
| A42.1 | Promienica brzuszna |
| A42.2 | Promienica szyjno-twarzowa |
| A42.7 | Posocznica promienicza |
| A42.8 | Inne postacie promienicy |
| A42.9 | Promienica, nieokreślona |
Promienica, aktynomikoza (łac. Actinomycosis) – przewlekła choroba zakaźna ludzi i zwierząt (głównie bydła). U zwierząt jest wywołana przez promieniowce Actinomyces bovis, u człowieka drobnoustrojem chorobotwórczym jest gatunek Actinomyces israeli.
Etiologia
U ludzi promienica występuje rzadko, najczęściej u osób w wieku 20–50 lat. Do zakażenia człowieka dochodzi przez kontakt ze zwierzętami oraz przez branie do ust trawy i zboża. W jamie ustnej mogą znajdować się saprofitujące promieniowce, które również w pewnych warunkach mogą wywołać promienicę[1]. Stąd skaleczenie dziąseł lub języka zakażonymi zębami (na co mają wpływ czynniki takie jak zła higiena jamy ustnej, niedawny zabieg u dentysty, choroby przyzębia) odgrywa ważną rolę w patogenezie tej choroby[2].
Objawy
Temperatura ciała jest nieznacznie podwyższona (do 38 °C), a stan ogólny chorych jest dość dobry[1].
Choroba umiejscawia się najczęściej w tkankach miękkich okolicy żuchwy i szyi, rzadziej jamy ustnej i tkankach sąsiadujących (języka, migdałków podniebiennych, ślinianek, ucha środkowego); u świń – w gruczołach mlecznych. Objawami są twarde, ograniczone, mało bolesne guzy, często z ogniskami ropnymi. Początkowo pokrywająca skóra może być niezmieniona. Z czasem guzkowate zmiany w nacieku ulegają rozpadowi i powstają przetoki z wydobywającą się surowiczo-krwistą treścią, która zawiera kolonie promieniowca[1][3].
W tkankach miękkich można stwierdzić przewlekły proces zapalny z martwicą prowadzącą do powstawania przetok i ziarniną ulegającą bliznowaceniu z powstawaniem deskowatego nacieczenia. Objawy uzależnione są od umiejscowienia zmian. Mogą występować bóle w okolicy nacieków, utrudnione otwieranie ust i połykanie. Nacieczenie okolicy skroniowo-twarzowej może powodować szczękościsk[1].
Rozpoznanie może być potwierdzone wykryciem kolonii promieniowców w treści ropnej z przetok[1].
Powikłania
Choroba nieleczona może prowadzić do powstania drogą krwionośną odległych zmian promieniczych (np. płuc), a także skrobiawicy[1].
Leczenie
Leczona chirurgicznie – usunięcie zmian wraz ze skórą[1] – lub farmakologicznie – ogólne, długotrwałe podawanie penicyliny w dużych dawkach[1] z sulfonamidami[2] (można również podawać penicylinę miejscowo[1]).
Działania profilaktyczne nie są możliwe ze względu na endogenny charakter zakażenia[1][3].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j Bożydar Latkowski: Otorynolaryngologia : podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1995, s. 189. ISBN 83-200-1889-7.
- ↑ a b Stanisław Iwankiewicz: Otolaryngologia : podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1984, s. 211-212. ISBN 83-200-0801-8.
- ↑ a b Fritz H. Kayser: Medical microbiology. Stuttgart: Thieme, 2005, s. 260. ISBN 3-13-131991-7.
Bibliografia
- Stefania Jabłońska: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005. ISBN 83-200-3367-5.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.ID#: 2856 Description: A patient with Actinomycosis on the right side of the face.
Actinomyces sp. normally found in the oral cavity is an opportunistic pathogen usually seen only in immunosuppressed patients. Lesions involve long standing swelling, suppuration and the formation of an abscess or granuloma. Content Providers(s): CDC/Dr. Thomas F. Sellers/Emory University Provider Email: Creation Date: 1963
Copyright Restrictions: None - This image is in the public domain and thus free of any copyright restrictions. As a matter of courtesy we request that the content provider be credited and notified in any public or private usage of this image.