Promieniowanie beta

Emisja elektronu podczas rozpadu β jądra atomu. Elektron ten powstaje obok protonu i antyneutrina w wyniku rozpadu jednego z neutronów

Promieniowanie beta (promieniowanie β) – rodzaj przenikliwego promieniowania jonizującego wysyłanego przez promieniotwórcze jądra atomowe podczas przemiany jądrowej. Nazwa ma znaczenie historyczne – powstała, by odróżnić to promieniowanie od mniej przenikliwego promieniowania alfa. Promieniowanie beta i alfa zarejestrowane były po raz pierwszy przez Becquerela, który opisał swoje wyniki w serii publikacji w latach 1896–1897[1]. Oba rodzaje promieniowania badał następnie Rutherford i w roku 1899 opisał ich różny charakter[2]. Promieniowanie beta powstaje podczas rozpadu β. W zależności od rodzaju tego rozpadu, jest ono strumieniem elektronów (z rozpadu β) lub pozytonów (z rozpadu β+) poruszających się z prędkością porównywalną z prędkością światła w próżni. Promieniowanie to jest silnie pochłaniane przez materię.

Przykład przemiany, w której następuje emisja promieniowania beta:

22789Ac22790Th + e + νe

Absorpcja promieniowania beta

Przenikliwość promieniowania jądrowego

Promieniowanie beta jest bardziej przenikliwe niż promieniowanie alfa o porównywalnej energii, natomiast jego absorpcja jest większa w porównaniu z promieniowaniem gamma. Zasięg promieniowania beta zależy od energii elektronów i gęstości substancji pochłaniającej. Energia z kolei zależy od rodzaju źródła. Ilustruje to poniższa tabela:

nuklidenergia
maksymalna
powietrzeplexiglasszkło
3H19 keV8 cm
14C156 keV65 cm
35S167 keV70 cm
131I600 keV250 cm2,6 mm
32P1,71 MeV710 cm7,2 mm4 mm


Mechanizmy oddziaływania cząstek beta z ośrodkiem[3]:

Zobacz też

Przypisy

  1. Henri Becquerel. Sur les radiations émises par phosphorescence. „Comptes Rendus”. 122, 1896 (fr.). 
  2. E. Rutherford. Uranium radiation and the electrical conduction produced by it. „Philosophical Magazine”. 47 (284), s. 109–163, 1899 (ang.). 
  3. Stanisław Chibowski: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii jądrowej i radiometrii. Lublin: UMCS, 2010, s. 93–100. ISBN 978-83-227-3196-3.

Bibliografia

  • Adam Strzałkowski: Wstęp do fizyki jądra atomowego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978.

Media użyte na tej stronie

Beta-minus Decay.svg

A diagram showing beta-minus decay.

The intermediate W- boson has been omitted for simplicity. Protons are red and neutrons are blue.
Alfa beta gamma radiation penetration polish.svg
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Diagram prezentuje zdolność przenikania materii przez różne rodzaje promieniowania jonizującego. Cząstki alpa są zatrzymywane już przez kartkę papieru, podczas gdy promieniowanie beta przenika ją i zatrzymuje się dopiero na arkuszu aluminium. Promieniowanie gamma jest tłumione w miarę przenikania materii.