Prostoskrzydłe długoczułkowe

Prostoskrzydłe długoczułkowe
	Ensifera
	Chopard, 1920
	; Świerszcz polny (Gryllus campestris)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Infragromada	Neoptera
(bez rangi)	Polyneoptera
Nadrząd	Orthopterida
Rząd	prostoskrzydłe
Podrząd	prostoskrzydłe długoczułkowe

Pasikonik zielony

Opaślik sosnowiec

Dolichopoda, prawdopodobnie D. azami

Motuweta isolata

Gryllotalpa brachyptera

Prostoskrzydłe długoczułkowe^[2]^[3], prostoskrzydłe długoczułkie^[4] (Ensifera) – podrząd owadów prostoskrzydłych (Orthoptera), do którego zaliczane są m.in. powszechnie znane pasikoniki i świerszcze. Obejmuje ponad 10 tysięcy gatunków^[4] występujących na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. W zapisie kopalnym są znane co najmniej od górnego triasu.

Nazwa zwyczajowa

W języku polskim takson Ensifera Chopard, 1920 określany jest nazwami: prostoskrzydłe długoczułkowe^[3] lub długoczułkie^[4], ale obydwie z nich stosowane są również dla muchówek z podrzędu Nematocera określanych jako muchówki długoczułkowe^[5] lub długoczułkie^[6]^[7].

Taksonomia

Takson wprowadzony w 1920 roku przez Luciena Choparda^[8]. Przez wielu autorów traktowany w randze osobnego rzędu^[2]^[9].

Opis

Średniej wielkości owady (długości zwykle ok. 3 cm), o ciele spłaszczonym bocznie lub walcowatym. Głowa hipognatyczna. Narządy gębowe typu gryzącego. Czułki długie, liczące nie mniej niż 30 członów, często dłuższe u ciała^[2], krótkie jedynie u turkuciowatych^[9]. Przedplecze zachodzące na następne segmenty, może być podzielone poprzeczną bruzdą na prozonę i metazonę. Golenie odnóży przednich wyposażone w narządy bębenkowe (tympalne) o otworach owalnych lub szczelinowatych^[9]. Tylne odnóża skoczne, o bardzo silnie rozbudowanych udach. Stopy zwykle cztero-, rzadziej trójczłonowe. Zwykle obecne dwie pary skrzydeł, choć mogą być one zredukowane lub całkiem ich brak. Przednia para skórzasta, węższa^[2] i mocniej zesklerotyzowana^[9], a tylna błoniasta i szeroka, gęsto użyłkowana, o żyłkach podłużnych ułożonych wachlarzowato. Odwłok szeroko połączony z tułowiem^[2], u samic zwieńczony długim pokładełkiem (które może jednak nie występować^[4] jak np. u turkuciowate^[9]) oraz podłużnie złożonymi walwami^[6].

Biologia i ekologia

Liczne gatunki zdolne są do wydawania wysokich dźwięków. Używają do tego narządów strydulacyjnych w postaci zmodyfikowanych części przednich skrzydeł, które pocierają o siebie. Dźwięk jest odbierany przez inne osobniki dzięki narządom tympalnym^[2].

Przeobrażenie niezupełne^[2].

Wiele gatunków drapieżnych, aktywnie polujących; inne wszystkożerne^[2], a tylko długoskrzydlakowate wyłącznie roślinożerne^[9].

Rozprzestrzenienie

Kosmopolityczny podrząd, znany z całej kuli ziemskiej. W Polsce występuje 6 rodzin: pasikonikowate (Tettigoniidae), długoskrzydlakowate (Phaneropteridae), śpieszkowate (Rhaphidophoridae), świerszczowate (Gryllidae), mrowiszczakowate (Myrmecophilidae) i turkuciowate (Gryllotalpidae)^[9]^[8].

Systematyka

Do podrzędu tego zalicza się 4 infrarzędy^[8]:

†Elcanidea
†Oedischiidea
Tettigoniidea
Gryllidea

, trzy nadrodziny nieprzypisane do infrarzędów^[8]:

†Gryllavoidea
†Rhaphidophoroidea
†Achizodactyloidea

oraz 2 rodziny nieprzypisane do nadrodzin^[8]:

†Raphoglidae
†Vitimiidae

Przypisy

↑ Ensifera, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jiří Zahradník: Przewodnik: Kózkowate. Warszawa: Multico, 2001, s. 72.
↑ ^a ^b Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i zwierzęta. Warszawa: Multico, 2006. ISBN 83-7073-429-4.
↑ ^a ^b ^c ^d Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007. ISBN 978-83-881470-7-4.
↑ Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 599. ISBN 978-83-01-14595-8.
↑ ^a ^b Józef Razowski: Słownik entomologiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987. ISBN 83-01-07907-X.
↑ Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Eades, D.C.; D. Otte; M.M. Cigliano & H. Braun: Orthoptera Species File Online: suborder Ensifera (ang.). [dostęp 2010-10-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heiko Bellmann: Szarańczaki. Łatwe oznaczanie gatunków Europy Środkowej. Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, seria: Przewodnik Entomolog. ISBN 978-83-7073-705-4.

[itis-1] Ensifera, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Zahradnik-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jiří Zahradník: Przewodnik: Kózkowate. Warszawa: Multico, 2001, s. 72.

[Przewodnik-3] Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i zwierzęta. Warszawa: Multico, 2006. ISBN 83-7073-429-4.

[FaunaT2-4] Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007. ISBN 978-83-881470-7-4.

[Jura-5] Czesław Jura: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 599. ISBN 978-83-01-14595-8.

[Razowski-6] Józef Razowski: Słownik entomologiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987. ISBN 83-01-07907-X.

[PWN2008-7] Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.

[Eades-8] Eades, D.C.; D. Otte; M.M. Cigliano & H. Braun: Orthoptera Species File Online: suborder Ensifera (ang.). [dostęp 2010-10-01].

[Bellmann-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heiko Bellmann: Szarańczaki. Łatwe oznaczanie gatunków Europy Środkowej. Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, seria: Przewodnik Entomolog. ISBN 978-83-7073-705-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne