Proton K

Proton K
Rodzina rakiet nośnych Proton
Ilustracja
Start rakiety Proton K z modułem DOS-8
Producent

Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa

Data pierwszego startu

10 marca 1967

Data ostatniego startu

30 marca 2012

Statystyki
Wszystkie starty

311

Udane starty

285 (92%)

Nieudane starty

26

Siła ciągu przy starcie

10 470 kN

Wymiary
Długość

50 m

Średnica

7,4 m

Masa całkowita

669 085 kg

Stopnie rakiety
Stopień 1.

8K82K-1

Stopień 2.

8K82K-2

Stopień 3.

8K82K-3

Proton K (ros. Протон-К) – radziecko-rosyjska rakieta nośna, wywodząca się z radzieckiej rakiety UR-500 Proton. Była budowana przez Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa. Wykorzystywana w latach 1967–2012[1].

Opis rakiety

Proton K, w przeciwieństwie do bazowej rakiety Proton, był rakietą trójstopniową. Pierwszy człon wykorzystywał zestaw 6 silników RD-253, których projektantem był Walentin Głuszko. Zestaw ten zapewniał siłę ciągu 10 470 kN. Drugi stopień wykorzystywał 4 silniki RD-0210 (2399 kN), zaś trzeci stopień miał jeden silnik RD-0212 oraz 4 silniczki sterowe (613,8 kN). Podobnie do innych rakiet UR, Proton K całkowicie wykorzystywał paliwo hipergolowe – mieszaninę UDMH i tetratlenku diazotu.

Bazowa trójstopniowa konfiguracja Protona K wykorzystana została 30 razy[2]. Tą rakietą zostały wyniesione następujące ładunki:

Wiele startów wykorzystywało również czwarty stopień. Wykorzystywane były 3 rodzaje górnego stopnia:

  • Blok D[3] – 53 starty (wliczając wersje D-1[4] i D-2[5]), starty sond i prototypowych załogowych pojazdów księżycowych (programy Łuna i Zond) i sond międzyplanetarnych (programy Mars, Wenera, Wega i Fobos);
  • Blok DM[6] – 222 starty (wliczając również wersje DM-2[7], DM1[8], DM-2M[9], DM3[10], DM4[11], DM5[12] i DM2[13]), starty satelitów komunikacyjnych i wojskowych, również satelitów systemu GLONASS;
  • Briz-M[14] – 4 starty, start 3 satelitów wojskowych oraz jednego komercyjnego.

Ostatni start Protona K miał miejsce 30 marca 2012. Ładunkiem był Kosmos 2479, ostatni satelita systemu wczesnego ostrzegania o nazwie Oko[15]. Konstrukcją, która zastąpiła całkowicie Protona K, jest rakieta Proton M, produkowana nieprzerwanie od 2001 roku.

Przypisy

  1. ↑ Proton. [w:] Orbital and Suborbital Launch Database [on-line]. Jonathan's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  2. ↑ Proton-K (8K82K). Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  3. ↑ Proton-K Blok-D. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  4. ↑ Proton-K Blok-D-1. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  5. ↑ Proton-K Blok-D-2. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  6. ↑ Proton-K Blok-DM. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  7. ↑ Proton-K Blok-DM-2. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  8. ↑ Proton-K Blok-DM1. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  9. ↑ Proton-K Blok-DM-2M. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  10. ↑ Proton-K Blok-DM3. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  11. ↑ Proton-K Blok-DM4. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  12. ↑ Proton-K Blok-DM5. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  13. ↑ Proton-K Blok-DM2. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  14. ↑ Proton-K Briz-M. Gunter's Space Page. [dostęp 2012-08-04].
  15. ↑ Russian Proton-K completes 45 years of service with US-KMO satellite launch. NASASpaceflight.com. [dostęp 2012-08-04].

Media użyte na tej stronie

Proton Zvezda crop.jpg
The launch of the Zvezda service module of the International Space Station on a Russian Proton-K rocket.