Protonaród

Protonaród, inaczej naród bez państwa – typ grupy etnicznej, która dąży do uzyskania własnej suwerenności politycznej.

Tego typu grupy etniczne posiadają własne elity polityczne oraz własnych ideologów, którzy starają się generować ruch narodowy. Protonaród można uznać za fazę tworzenia się z grupy etnicznej narodu, co nie oznacza, że każdy protonaród musi stać się w przyszłości uznanym narodem i uzyskać własną niezależność polityczną w postaci państwa.

Pojęcie protonarodu wprowadzone zostało przez Thomasa Eriksena, dla odróżnienia tego typu grupy etnicznej od miejskich mniejszości etnicznych i ludów tubylczych, znajdujących się w fazie przedindustrialnej rozwoju oraz grup etnicznych w "społeczeństwach pluralistycznych" istniejących w kulturowo heterogenicznych państwach pokolonialnych.

Protonarody zazwyczaj są liczebniejsze od innych typów mniejszości etnicznych.

Protonaród	Język ojczysty	Przybliżona populacja	Dominujące wyznanie	Kraj zamieszkania	Region macierzysty	Statut autonomii	Stolica	Powierzchnia orientacyjna (km²)	Kontynent
Niektóre grupy etniczne wykazujące znamiona protonarodów
Ludy austronezyjskie
Kanakowie	kanacki	100 000	chrześcijaństwo	Francja	Nowa Kaledonia	wspólnota	Numea	18 576	Oceania
Hawajczycy	hawajski	160 000	chrześcijaństwo	Stany Zjednoczone	Hawaje	stan	Honolulu	28 311	Oceania
Rapańczycy	rapański	6000	chrześcijaństwo	Chile	Wyspa Wielkanocna	prowincja	Hanga Roa	164	Oceania
Tahitańczycy	tahitański	180 000	chrześcijaństwo	Francja	Tahiti	terytorium	Papeete	4167	Oceania
Tokelańczycy	tokelański	4500	chrześcijaństwo	Nowa Zelandia, Stany Zjednoczone	Tokelau	terytorium	Nukunonu	13	Oceania
Rotumańczycy	rotumański	10 000	chrześcijaństwo	Fidżi	Rotuma	dependencja	Ahau	47	Oceania
Ludy bodyjskie
Tybetańczycy	tybetański	7 000 000	buddyzm	Chiny, Indie, Nepal, Pakistan, Bhutan	Tybet	region	Lhasa	2 538 394	Azja
Ludy celtyckie
Mańczycy	mański	90 000	chrześcijaństwo	Zjednoczone Królestwo	Wyspa Man	dependencja	Douglas	572	Europa
Szkoci	szkocki	5 000 000	chrześcijaństwo	Zjednoczone Królestwo	Szkocja	królestwo	Edynburg	77 933	Europa
Bretończycy	bretoński	4 500 000	chrześcijaństwo	Francja	Bretania	region	Rennes	34 023	Europa
Kornijczycy	kornijski	500 000	chrześcijaństwo	Zjednoczone Królestwo	Kornwalia	księstwo	Truro	3562	Europa
Walijczycy	walijski	3 500 000	chrześcijaństwo	Zjednoczone Królestwo	Walia	księstwo	Cardiff	20 779	Europa
Ludy germańskie
Fryzowie	fryzyjski	750 000	chrześcijaństwo	Holandia, Niemcy, Dania	Fryzja	prowincja	Leeuwarden	13 483	Europa
Farerowie	farerski	70 000	chrześcijaństwo	Dania	Wyspy Owcze	terytorium	Thorshavn	1399	Europa
Ludy indyjskie
Sikhowie	pendżabski	25 500 000	sikhizm	Indie, Pakistan	Sikhistan	region	Lahaur	355 591	Azja
Ludy inuickie
Grenlandczycy	grenlandzki	70 000	chrześcijaństwo	Dania	Grenlandia	terytorium	Nuuk	2 166 086	Ameryka
Ludy irańskie
Kurdowie	kurdyjski	45 500 000	islam	Turcja, Iran, Irak, Syria, Armenia	Kurdystan	region	Irbil	392 000	Azja
Ludy kaukaskie
Czerkiesi	czerkieski	8 000 000	islam	Rosja	Czerkiesja	republika	Czerkiesk	94 360	Azja
Czeczeni	czeczeński	2 000 000	islam	Rosja	Czeczenia	republika	Grozny	17 300	Azja
Dagestańczycy	dagestański	4 000 000	islam	Rosja, Azerbejdżan	Dagestan	republika	Machaczkała	50 300	Azja
Ingusze	inguski	700 000	islam	Rosja	Inguszetia	republika	Magas	3000	Azja
Ludy romańskie
Katalończycy	kataloński	10 500 000	chrześcijaństwo	Hiszpania, Francja, Włochy, Andora	Katalonia	wspólnota	Barcelona	112 885	Europa
Oksytańczycy	oksytański	16 000 000	chrześcijaństwo	Francja, Włochy, Hiszpania, Monako	Oksytania	region	Marsylia	198 113	Europa
Retoromanie	retycki	700 000	chrześcijaństwo	Włochy, Szwajcaria	Recja	region	Udine	16 537	Europa
Quebekczycy	francuski	9 000 000	chrześcijaństwo	Kanada, Stany Zjednoczone	Quebec	prowincja	Quebec	1 542 056	Ameryka
Ludy słowiańskie
Łużyczanie	łużycki	80 000	chrześcijaństwo	Niemcy, Czechy, Polska	Łużyce	region	Budziszyn	13 000	Europa
Ludy turańskie
Jakuci	jakucki	600 000	chrześcijaństwo	Rosja	Jakucja	republika	Jakuck	3 083 523	Azja
Czuwasze	czuwaski	1 500 000	chrześcijaństwo	Rosja	Czuwaszja	republika	Czeboksary	18 300	Europa
Baszkirzy	baszkirski	2 000 000	islam	Rosja	Baszkortostan	republika	Ufa	143 600	Europa
Tatarzy	tatarski	7 000 000	islam	Rosja, Ukraina	Tatarstan	republika	Kazań	68 000	Europa
Karakałpacy	karakałpacki	600 000	islam	Uzbekistan	Karakałpakstan	republika	Nukus	161 358	Azja
Ujgurzy	ujgurski	15 000 000	islam	Chiny	Ujguristan	region	Urumczi	1 664 897	Azja
Ludy waskońskie
Baskowie	baskijski	3 000 000	chrześcijaństwo	Hiszpania, Francja	Baskonia	wspólnota	Gasteiz	20 947	Europa
Ludy ugrofińskie
Lapończycy	lapoński	100 000	chrześcijaństwo	Norwegia, Szwecja, Finlandia, Rosja	Laponia	region	Rovaniemi	400 000	Europa

Bibliografia

Wojciech JW.J. Burszta Wojciech JW.J., Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań: Zysk i s-ka, 1998, ISBN 83-7150-322-9, OCLC 68676630 .
ThomasT. Eriksen ThomasT., Ethnicity and nationalism. Anthropological Perspectives'', Londyn: Pluto Press, 1993 (ang.).
Charles R.Ch.R. Foster Charles R.Ch.R., Nations without a State: Ethnic Minorities in Western Europe'', Nowy Jork: Praeger Publishers, 1980 (ang.).
SergioS. Salvi SergioS., Le lingue tagliate: storia delle minoranze linguistiche in Italia'', Mediolan: Rizzoli, 1975 (wł.).

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Protonaród

Bibliografia

Media użyte na tej stronie