Protram 405N

Protram 405N^[1][2][3][4]

405N drugiego dnia eksploatacji na linii nr 1
Dane ogólne
Producent	Protram
Miejsce produkcji	Wrocław
Premiera	20 kwietnia 2012
Lata produkcji	2011–2012
Dane techniczne
Liczba członów	5
Długość	40 570 mm
Szerokość	2354 mm
Wysokość	3750 mm
Masa	63 500 kg
Rozstaw wózków	5200–8400 mm
Rozstaw osi w wózkach	1900 mm
Układ osi	Bo’Bo’Bo’Bo’Bo’Bo’
Moc silników	12 × 50 kW
Napięcie zasilania	600 V
Prędkość maksymalna	70 km/h
Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	57
Liczba miejsc ogółem	297
Niskopodłogowość	25%
Wysokość podłogi	915/365 mm
Portal Transport szynowy

Protram 405N (typ nadany przez producenta i używany przez przewoźnika – 405N^[5][1], inne spotykane oznaczenia typu – 405N-Kr^[6] i 405Kr^[7]) – prototypowy tramwaj zbudowany w latach 2011–2012 w zakładach Protram we Wrocławiu specjalnie dla MPK Kraków. Pojazd powstał w wyniku modernizacji trzech wagonów typu 105Na wyprodukowanych w zakładach Konstal Chorzów, które połączono dwoma członami niskopodłogowymi opartymi na przegubach. Ze względu na zmianę polityki przewoźnika zaprzestano modernizacji tego typu i zdecydowano się na zakup nowych tramwajów.

Historia

Geneza i produkcja prototypu

W latach 1975–1992 do Krakowa dostarczano tramwaje typu 105N i ich pochodne produkowane w Chorzowskiej Wytwórni Konstrukcji Stalowych Konstal. W szczytowym momencie eksploatowanych było ponad 400 sztuk tych pojazdów^[8]. W 1999 MPK Kraków rozpoczęło zmiany taborowe mające na celu sprostanie współczesnym trendom i dostosowanie komunikacji tramwajowej do potrzeb wszystkich podróżnych, w tym osób starszych i z niepełnosprawnościami. W 2011 poszukiwano zamiennika dla składów złożonych z trzech wagonów typu 105Na stosowanych na najbardziej obciążonych trasach^[2]. 13 lipca 2011^[6], ze względu na brak możliwości zakupu nowego tramwaju tej klasy, ogłoszono przetarg na wykonanie tramwaju typu 405N-Kr, który byłby modernizacją trzech pojazdów 105Na. W postępowaniu swe oferty złożyły zakłady Modertrans Poznań oraz Protram, który ostatecznie wygrał konkurs^[2]. Początkowo planowano, że tramwaj wyjedzie na krakowskie tory do końca 2011^[2], ale ostatecznie miało to miejsce 20 kwietnia 2012^[9].

Upadek projektu

Po wyborze wykonawcy istniały plany, że w przypadku pozytywnych opinii o pojeździe większość krakowskich wagonów typu 105Na zostanie zmodernizowana w ten sposób^[2]. W ramach umowy Protram przekazał przewoźnikowi kompletną dokumentację techniczną pojazdu wraz z autorskimi prawami majątkowymi, świadectwem homologacyjnym i wynikami badań, co miało na celu obniżenie kosztów budowy kolejnych wagonów 405N^[10]. Ostatecznie krakowskie MPK poprzestało na jednym egzemplarzu tramwaju tego typu i zdecydowało o zakupie nowych tramwajów o długości ok. 40 m^[11]. W lipcu 2014 przedsiębiorstwo zamówiło pojazdy Pesa Krakowiak^[12].

Konstrukcja

Pulpit motorniczego

Prototypowy tramwaj typu 405N powstał w wyniku przebudowy trzech wagonów typu 105Na^[1] o numerach 450, 454 i 456^[8] na tramwaj jednopowierzchniowy składający się z pięciu członów, z których dwa są niskopodłogowe^[1]. Jednostronny i jednokierunkowy^[4] pojazd o długości 40,57 m^[1] był najdłuższym polskim tramwajem od jego wybudowania w 2012^[7] do końca czerwca 2015, kiedy to bydgoskie zakłady Pesa dostarczyły również do Krakowa pierwszy tramwaj Krakowiak^[13] o długości blisko 43 m^[14].

Wnętrze

Wnętrze wagonu

Tramwaj ma 7 odskokowo-przesuwnych drzwi wejściowych^[4]. Pierwsze i ostatnie z nich są jednoskrzydłowe, natomiast pozostałe dwuskrzydłowe i umieszczone centralnie na ścianie bocznej każdego z członów^[8].

We wnętrzu pojazdu znajduje się 57 siedzeń obitych tkaniną ze wzorem w lajkoniki^[8], natomiast całkowita pojemność tramwaju to 297 osób^[1]. Podłoga w pierwszym, trzecim i piątym członie jest na wysokości 915 mm^[1][3]. Niska podłoga na poziomie 365 mm znajduje się natomiast w drugim i czwartym członie oraz stanowi 25% całości^[3][4]. Połączenie członów o różnej wysokości podłogi stanowią trzy stopnie^[8]. Przedział pasażerski wyposażono ponadto w system informacji wizualnej^[4], 10 kasowników^[10], 2 biletomaty, monitoring^[8], układ wentylacyjny i klimatyzację, której agregaty zamontowano na dachu pojazdu^[3].

Stanowisko motorniczego zostało znacząco zmodernizowane i różni się od tego zastosowanego w wagonach typu 105Na. Kabina jest klimatyzowana^[8].

Wózki

Pojazd opiera się na sześciu dwuosiowych wózkach napędowych^[3] o rozstawie osi 1900 mm^[1]. Dwa pierwsze znajdują się pod pierwszym członem, dwa kolejne pod trzecim, a dwa ostatnie pod piątym. Człon drugi i czwarty natomiast są zawieszone na przegubach^[3]. Rozstawy kolejnych wózków wynoszą 5200, 8400, 5600, 8400 i 5200 mm^[1].

Wózki wyposażono w klasyczne zestawy kołowe^[3] z kołami o średnicy 650 mm^[1], belkę bujakową oraz dwa stopnie usprężynowania. Pierwszy stopień stanowią skośne stosy metalowo-gumowe oraz koła jezdne z wkładkami metalowo-gumowymi, drugi natomiast sprężyny śrubowe i amortyzatory hydrauliczne. Ponadto na każdym z wózków wzdłuż osi pojazdu zamontowano dwa trakcyjne silniki asynchroniczne o mocy 50 kW każdy. Napęd na zestawy kołowe przekazywany jest za pomocą wału napędowego ze sprzęgłami Cardana i przekładni kątowej^[3].

Układ napędowy i hamulcowy

W tramwaju 405N energia elektryczna jest pobierana z sieci za pomocą dwóch pantografów zamontowanych na dachu pierwszego i trzeciego członu pojazdu. Następnie jest ona przetwarzana w falownikach IGBT zamontowanych pod pudłem pierwszego, trzeciego i piątego członu. Każde z urządzeń tego typu obsługuje dwa silniki trakcyjne realizując funkcję rozruchu i hamowania^[3]. Cały tramwaj jest wyposażony w 12 silników typu STDa 200L4A^[4] o łącznej mocy 600 kW. Połączone są one w grupy, a ich praca w odpowiednich konfiguracjach pozwala osiągnąć wymaganą siłę pociągową i parametry hamowania. Ponadto w pojeździe zainstalowano na dachu pierwszego i piątego członu po jednej przetwornicy statycznej do zasilania obwodów 24 V DC i 230 V AC^[3].

Hamowaniem podstawowym jest hamowanie elektrodynamiczne silnikami trakcyjnymi realizowane przez układ falowników. Zastosowany w pojeździe układ połączeń elektrycznych pozwala część energii powstającej przy hamowaniu w silnikach trakcyjnych pracujących w trybie generatorowym oddać do sieci, natomiast resztę skierować do układu rezystorowego. Ponadto tramwaj wyposażono w hamulce mechaniczne bębnowe i szynowe, układ antypoślizgowy^[3] oraz piasecznice^[10].

Eksploatacja

Tramwaj w nowych krakowskich barwach (2016)

Państwo	Miasto	Eksploatacja	Od	Do	Źródła
Polska	Wrocław	testowa	19 stycznia 2012	1 marca 2012	[7][3]
	Kraków		2 marca 2012	19 kwietnia 2012	[3][9]
		liniowa	20 kwietnia 2012		[9]

19 stycznia 2012 we Wrocławiu miała miejsce pierwsza jazda testowa pojazdu typu 405N. Poinformowano wtedy, że w ruchu liniowym pojawi się on w lutym^[7], jednak 3 lutego zorganizowano drugą próbę wagonu we Wrocławiu^[15]. Ostatecznie tramwaj do Krakowa dostarczono w nocy z 1 na 2 marca w dwóch częściach przetransportowanych na lawetach. Po rozładowaniu zostały one połączone^[3] i tramwaj o własnych siłach przejechał z Podgórza do zajezdni Nowa Huta^[8], gdzie stacjonuje^[16]. Następnie miały miejsce testy w Krakowie oraz szkolenia pracowników MPK^[3]. 20 kwietnia 2012 pojazd rozpoczął planową eksploatację od kursów na linii nr 1^[9]. Po kilku dniach skierowano go do obsługi linii nr 50, a następnie na docelową linię nr 4^[1].

Początkowo wagon nosił numer 4001^[8]. Od czerwca 2015, gdy krakowskie MPK wprowadziło nowy system numeracji tramwajów^[17], pojazd nosił oznaczenie HX999^[18]. Pod koniec lipca 2016 natomiast wóz otrzymał malowanie zgodne z księgą identyfikacji wizualnej pojazdów krakowskiej komunikacji miejskiej oraz numer HG999^[19].

Zobacz też

• lista tramwajów produkowanych w Polsce

Przypisy