Prowincja Massachusetts Bay

Prowincja Massachusetts Bay
Province of Massachusetts Bay
1692 – 1774
(de facto)
1691 – 1783
(de jure)
Flaga Prowincji Massachusetts Bay
Położenie Prowincji Massachusetts Bay
Język urzędowy

angielski

Stolica

Boston

Zależne od

 Anglia
 Wielka Brytania

Grant ziemski

1628

Pokój wersalski

1783

Prowincja Massachusetts Bayprowincja brytyjska w Ameryce Północnej utworzona 7 października 1691 r. przez króla Wilhelma III i królową Marię II Stuart. Statut nabrał mocy prawnej 14 maja 1692. W skład prowincji weszły: kolonia Massachusetts Bay, kolonia Plymouth, wyspy Martha's Vineyard i Nantucket, terytorium dzisiejszej Nowej Szkocji, dzisiejszego stanu Maine. Jednocześnie statut uniezależniał od prowincji Massachusetts Bay prowincję New Hampshire.

Początki osadnictwa

Kompania Zatoki Massachusetts

Początki Massachusetts wiążą się z przyznaniem terenów w okolicach dzisiejszego Gloucester Kompanii z Dorchester - 119 purytańskim kupcom, ziemianom i klerykom z zachodnich hrabstw Anglii. Planowali oni założenie osady rybackiej oraz pracę misyjną z Indianami. Efektem ich starań było założenie osady w miejscu, w którym dziś mieści się miasto Salem[1][2].

Kompania z Dorchester w 1628 została zastąpiona przez Kompanię Zatoki Massachusetts, która działała zgodnie z przywilejami nadanymi przez Koronę Brytyjską, a nie przez Radę Nowej Anglii. W tym czasie w Wielkiej Brytanii środowiska purytanów spotykały się z represjami ze strony kościoła anglikańskiego pod przywództwem biskupa Lauda[2][1]. Koncepcja utworzenia zamorskich wspólnot purytańskich stawała się coraz bardziej powszechna. W Ameryce widziano nadzieję na swobodę funkcjonowania i pełną niezależność od kościoła anglikańskiego i sądów kościelnych.

W 1629 wokół gubernatora Kompanii Zatoki Massachusetts, Johna Winthropa purytanina z hrabstwa Suffolk, zorganizowała się grupa gotowych do podróży kolonistów. Było ich około 1000 i wyruszyli oni do Ameryki w 1630 r. Emigracja wspólnot purytańskich trwała przez kolejne 12 lat. W kolonii osiedliło się w tym czasie ponad 10 tys. Brytyjczyków. Osiedlali się głównie wokół Bostonu, miasta, które powstało w miejscu indiańskiej wioski Shawmut. Emigrowały całe rodziny, a nierzadko duże grupy z tych samych osad i parafii. Było wśród nich wielu duchownych purytańskich. W większości nowo przybyli byli niezależni finansowo i sami płacili za swoją podróż[1].

Kolonia

Siedziba Kompanii mieściła się w Bostonie, co pozwoliło na jednolite zarządzanie kolonią i kompanią. Wszystkie te cechy dość szybko ukształtowały w miarę homogeniczną, jednolitą społeczność, w której kwitły purytańskie zasady życia. Umieszczenie siedziby Kompanii w Bostonie miało również wpływ na większą samodzielność kolonii.

Purytanie zorganizowali się w licznych wioskach w Massachusetts, budowali domy położone blisko siebie i stanowili korporacyjne społeczeństwo rolnicze, w którym otrzymanie przydziału ziemi było uzależnione od członkostwa w nim. Jednocześnie, społeczności te posiadały ziemie, tzw. commons, które służyły całej osadzie, głównie jako pastwiska. W początkowym okresie osady purytańskie były dość hermetyczne i niechętnie przyjmowały nowych członków[1].

Społeczność purytańska ustanowiła zgromadzenie ustawodawcze, w którym gubernator i 18 asystentów pełniło funkcję izby wyższej. Prawo wyborcze dane było jedynie mężczyznom, członkom Kościoła. Powodowało to dość szybkie ukształtowanie się elit politycznych. Poszczególne miasta, wioski i osady Massachusetts posiadały organa władzy lokalnej, jakim były zgromadzenia, które jako władzę wykonawczą wybierały tzw. selectmen. Wkrótce selectmani zaczęli odgrywać większą rolę niż zgromadzenia, które zwoływano coraz rzadziej. Z grupy selectmanów wywodzili się także delegaci do zgromadzenia kolonialnego.

W 1630 r. Rada Kompanii dopuściła do wyborów władz oraz przedstawicieli wszystkich wolnych kolonistów. Jednak już rok później ograniczono prawo wyborcze tylko do członków Kościoła[1].

Już w 1636 r. założono pierwszy uniwersytet w koloniach brytyjskich w Ameryce, nazwany na cześć pastora Johna Harvarda, który zapisał uczelni swoją bibliotekę.

W 1641 r. delegaci wymogli na zgromadzeniu ustawodawczym (mimo niechęci gubernatora) przyjęcie kodeksu swobód opracowanego przez Nathaniela Warda. Znalazły się w niej między innymi takie zasady, jak: zakaz tworzenia monopoli, prawo do procesu sądowego, prawo do ławy przysięgłych, zakaz praktyk i regulacji prawnych sprzecznych z Biblią.

W drugiej połowie XVII wieku, po restauracji monarchii Stuartów w Wielkiej Brytanii, konflikt z metropolią stał się faktem. Domagano się od kolonistów równego prawa wyborczego dla wszystkich i nieograniczania go tylko do członków Kościoła kongregacjonistów. Król chciał także, aby przestrzegano rozszerzonych Aktów Nawigacyjnych (uchwalone jeszcze przez republikański Parlament), równego traktowania anglikanów i kwakrów. W 1684 r. król Karol II anulował przywilej Massachusetts, a jego następca, katolik Jakub II Stuart, który objął tron w 1685, deklarował wolność wyznania dla wszystkich swoich poddanych, co było odczytywane jako uprzywilejowanie katolików zwanych papistami. Król rościł sobie także prawo do mianowania gubernatora i mianował na to stanowisko Edmunda Androsa. Został on gubernatorem Dominium Nowej Anglii (w skład tego terytorium wchodziły kolonie: Massachusetts i Plymouth, Connecticut, New Hampshire, Rhode Island, New Jersey, Maine i New York). Działające od 1630 r. zgromadzenie przedstawicielskie w Bostonie zostało zniesione, zakazano także zgromadzeń miejskich. Purytańska społeczność była oburzona na działalność Androsa, zwłaszcza za zamianę jednego z budynków kościoła purytańskiego na anglikański.

Prowincja

Statut prowincji

Gdy w 1689 r. król Jakub abdykował i tron objął Wilhelm Orański, w Bostonie wybuchło powstanie zbrojne[2]. Uwięziono gubernatora Androsa i jego urzędników, a od metropolii zażądano przywrócenia przywileju z 1629 r. Dwa lata później, 7 października 1691 r., wraz ze statutem powołującym do życia prowincję Massachusetts Bay, przywrócono zgromadzenie i wybory przedstawicieli, gubernator pozostał jednak funkcją mianowaną przez Koronę Brytyjską. Jednocześnie zniesiono kryterium kościelne w prawie wyborczym, zastępując je majątkowym. Było to punktem zwrotnym w rozwoju społeczności kolonistów, gdyż całkowicie znosiło uprzywilejowanie purytanów[1].

Amerykańska rewolucja

7 października 1774, Sąd Generalny Massachusetts zwołał kongres prowincji w odpowiedzi na decyzje Korony Brytyjskiej o zaostrzeniu kontroli nad kolonią. Było to jednym z głównych wydarzeń poprzedzających wybuch amerykańskiej wojny o niepodległość.

W październiku 1779 w Cambridge spisano Konstytucję dla Wspólnoty Massachusetts (ang. Commonwealth of Massachusetts). W czerwcu 1780 delegaci na kongres prowincji przegłosowali także, że Konstytucja wejdzie w życie "w ostatnią środę października".

Przypisy

  1. a b c d e f Michał J. Rozbicki: Narodziny narodu. Historia Stanów Zjednoczonych do 1861 roku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Interim, 1991, s. 127–139.
  2. a b c Stanisław Grzybowski: Tomahawki i muszkiety. Z dziejów Ameryki Północnej XV–XVIII w.. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965, s. 89–103.

Media użyte na tej stronie

Flag of England.svg
Flag of England. Saint George's cross (a red cross on a white background), used as the Flag of England, the Italian city of Genoa and various other places.
Red Ensign of Great Britain (1707-1800).svg
British Red Ensign (1707–1800)
Masscolony.png
Autor: Kmusser, Licencja: CC BY-SA 3.0
This is a map of the Province of Massachusetts Bay that I made. Boundary disputes between colonies not involving Massachusetts are not shown.