Prudnik (rzeka)

Prudnik

Wielka Prądna

(c) Stary1995, CC BY-SA 3.0 Rzeka na terenie miasta Prudnik
Kontynent	Europa
Państwo	Polska  Czechy
Rzeka
Długość	35 km
Źródło
Miejsce	zbocza góry Czapka
Wysokość	ok. 380 m n.p.m.
Współrzędne	50°17′39″N 17°24′36″E/50,294167 17,410000
Ujście
Recypient	Osobłoga
Miejsce	na południe od Racławic Śląskich
Wysokość	ok. 210 m n.p.m.
Współrzędne	50°17′54″N 17°44′47″E/50,298333 17,746389
Położenie na mapie województwa opolskiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de źródło ujście
Położenie na mapie Sudetów źródło ujście

Miejsce wpływu Złotego Potoku do Prudnika

Jaz z przepławką w Prudniku

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Rzeka Prudnik w Dytmarowie

Most nad rzeką Prudnik w Skrzypcu

Prudnik (również Wielka Prądna, historycznie Prądnik, cz. Prudník, niem. Prudnik, Braune, Brdun, Brudnick) – rzeka w woj. opolskim, lewy dopływ Osobłogi, jedna z czterech głównych rzek Gór Opawskich odwadniająca północne stoki pasma^[1], długości 35 km.

Linią rzeki Prudnik do 1337 roku przebiegała granica Śląska i Moraw. Obecnie rzeka rozgranicza Nizinę Śląską od Gór Opawskich^[2].

Etymologia

Obecna nazwa jest zbohemizowaną postacią pierwotnej formy Prądnik, która pochodzi od rzeczownika prąd (prąd rzeczny, strumień, przepływ, wartkość – cz. proud, śl. prund) i oznaczającej rzekę o wartkim nurcie. Nazwa rzeki stała się również nazwą miasta leżącego nad jej brzegami (zob. miasto Prudnik)^[3]. Nazwa rzeki i miasta była od średniowiecza zapisywana z u będącym czeskim i morawskim odpowiednikiem ą (1262 Pruthenos, 1331 Prudnik). W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił rzekę w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Prudnica fl.^[4]. W swoim górnym biegu zwana także Wielką Prądną^[5].

Przebieg

Źródła rzeki Prudnik znajdują się na północnych zboczach góry Czapka w Górach Opawskich na wschód od wsi Konradów. Na początkowym odcinku stanowi granicę Parku Krajobrazowego Góry Opawskie^[6]. Przepływa przez wschodnią część Głuchołaz między Osiedlem Pionierów i Osiedlem Pasterówka. Następnie wpływa na obszar Obniżenia Prudnickiego i przepływa przez wsie Charbielin i Wierzbiec. Wpływa do miasta Prudnik, gdzie wpływa do niej jej największy dopływ Złoty Potok^[a][7]. W Prudniku przepływa w okolicy Jasionowego Wzgórza, Górki, Młyna Czyżyka i Lipna. W pobliżu ul. Bolesława Chrobrego nad rzeką zbudowany został jaz z przepławką. Następnie przebiega przez Jasionę, Skrzypiec i Dytmarów, po czym wpływa na teren Czech. Przepływa obok miejscowości Slezské Pavlovice^[8] i wpływa do rzeki Osobłogi pomiędzy Racławicami Śląskimi i Pomorzowicami, w pobliżu tak zwanej „czeskiej tamy”^[9].

Mapa przebiegu rzeki Prudnik

Przyroda

Dolina Prudnika i stawy w okolicach Slezskich Pavlovic są obszarem lęgowym żurawi i innego ptactwa wodnego. Teren ten objęty jest ochroną rezerwatową^[10].

Dno doliny rzeki to czwartorzędowe osady rzeczne tarasów holoceńskich w postaci namułów, iłów, mułków i madów. W strefach przykorytowych są to również piaski, żwiry i namuły den dolinnych najmłodsze wiekowo. W strefie górskiej dna dolin budują głównie gliny deluwialne. Na terenie miasta Prudnika dolina jest silnie przekształcona i uregulowana. W skali opracowania dolina tej rzeki ma znaczenie jako ponadlokalny korytarz ekologiczny. Jakość wód rzeki Prudnik w 2014 na przekroju pomiarowym w Dytmarowie pozwoliła zaliczyć rzekę do III klasy jakości^[11].

Ochrona

Dolina Prudnika przebiega przez wiele kompleksów leśnych (na przykład Las Niemysłowicki i Las Prudnicki). Rzeka przepływa przez różne obszary chronione.

Obejmujące Prudnik obszary chronione to między innymi:

• Park Krajobrazowy Góry Opawskie
• Rezerwat przyrody „Olszak”
• Rezerwat przyrody Velký Pavlovický rybník

Dopływy^[12]

• Złoty Potok
• Potoczyna
• Trzebinka
• Krzyżkowicki Potok

Inne

• W XIII wieku w zakolu rzeki Prudnik został wzniesiony zamek gotycki z inicjatywy czeskiego szlachcica Woka z Rożemberka, który jest uważany za założyciela miasta Prudnika^[13].
• Polski malarz Mieczysław Saar w 1991 namalował obraz Dolina Prudnika.

Zobacz też

• Rzeki Europy

Uwagi

Przypisy