Prudnik (stacja kolejowa)

Prudnik

Dworzec kolejowy
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Prudnik
Zarządca	PKP PLK
Data otwarcia	1876
Poprzednie nazwy	Neustadt (1876–1900) Neustadt (Oberschles.) (1901–1945) Prądnik (1945–1946)
Rodzaj	stacja kolejowa
Dane techniczne
Liczba peronów	3
Liczba krawędzi peronowych	4
Kasy
Linie kolejowe
137 Katowice – Legnica 306 Gogolin – Prudnik
Położenie na mapie Prudnika Prudnik
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Prudnik
Położenie na mapie województwa opolskiego Prudnik
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Prudnik
Położenie na mapie gminy Prudnik Prudnik
50°19′46″N 17°34′37″E/50,329444 17,576944
Portal Transport szynowy

Prudnik – stacja kolejowa w Prudniku, w województwie opolskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca lokalnego^[1].

W roku 2017 stacja obsługiwała 100–149 pasażerów na dobę^[2].

Opis

Prudnik to stacja węzłowa. Dworzec położony jest w północnej części miasta, przy ulicy Dworcowej. Naprzeciwko niego (od strony ulicy) znajduje się obszerny skwer. Przez prudnicką stację kolejową przebiega linia kolejowa nr 137 relacji Katowice – Legnica, zwana magistralą podsudecką. Dodatkowo rozpoczyna się tu linia kolejowa nr 306 prowadząca do Krapkowic. Na stacji znajdują się dwie nastawnie (dawniej trzy), które posiadają urządzenia mechaniczne scentralizowane. Stacja w Prudniku posiada 7 torów głównych. Do obsługi podróżnych służą 2 niskie perony – przy peronie 1, przylegającym do dworca, znajduje się duża wiata^[3].

Historia

Stacja kolejowa w Prudniku (1913)

Stacja kolejowa w Prudniku (ok. 1916)

Pociąg z niemieckim wojskiem (1939)

Powstanie stacji w Prudniku wiązało się z rozwojem przemysłu na terenie Górnego Śląska od połowy XVIII wieku, kiedy to rządy nad regionem przejęło Królestwo Prus w wyniku zwycięskiej wojny z państwem Habsburgów. Na początku XIX wieku wraz z pojawieniem się transportu kolejowego powstały pierwsze inicjatywy połączenia regionu z Wrocławiem. Już w 1843 pojawił się pomysł budowy połączenia Wrocławia z Górnym Śląskiem, które miałoby prowadzić m.in. przez Prudnik. 12 stycznia 1853 zamierzano utworzyć połączenie kolejowe na linii Koźle–Prudnik. 10 stycznia 1866 prudnicki magistrat wydał odezwę do mieszkańców, aby ci kupowali akcje, co miało umożliwić budowę kolei przez Prudnik. Za doprowadzeniem kolei do miasta lobbowali m.in. Fränklowie, właściciele fabryki tekstylnej w Prudniku. Spółka Kolej Górnośląska 7 lipca 1869 otrzymała koncesję na budowę linii z Ząbkowic Śląskich. Budowę kolejowej magistrali podsudeckiej ukończono w 1876. Ruch towarowy na stacji w Prudniku uroczyście zainaugurowano 15 sierpnia, a pasażerski – 1 października^[4]. Dworzec w Prudniku posiadał bardzo dobrze rozbudowaną infrastrukturę kolejową – rozbudowane torowisko, wydzieloną część dla obsługi transportu towarowego, brukowane drogi, wieżę ciśnień i inne budynki towarzyszące^[5].

W 1895 firma Lenz & Co, lokalne samorządy, właściciele papierni w Krapkowicach oraz majątków ziemskich zawiązali spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa drugorzędnej, normalnotorowej linii lokalnej z Prudnika do Gogolina, na stacjach końcowych stycznej z istniejącymi już w tym czasie liniami państwowymi. 19 sierpnia 1895 spółka uzyskała koncesję, po czym przystąpiono do prac budowlanych. Pierwszy odcinek – z Prudnika do Białej Prudnickiej – oddano dla ruchu towarowego 22 października 1896, a już 4 grudnia 1896 oddano do użytku całą linię z Prudnika do Gogolina, zarówno dla ruchu towarowego, jak i osobowego^[6]. Na stacji w Prudniku zbudowano specjalną, prowadzącą na trzeci peron metalową kładkę dla pieszych, biegnącą nad torami linii Kędzierzyn-Kamieniec Ząbkowicki i torami manewrowymi^[4].

Na przełomie XIX i XX wieku planowano doprowadzenie bocznicy kolejowej ze stacji do prudnickich koszar przez Plac Wolności, powstanie linii wzdłuż Złotego Potoku, a także połączenie linią kolejki wąskotorowej Prudnika ze Ścinawą Małą, gdzie znajdowała się stacja końcowa linii z Nysy^[5].

10 sierpnia 1903 na dworzec przybyła cesarzowa Augusta Wiktoria, by dokonać wizji terenów zniszczonych podczas powodzi z 10 lipca^[5][7]. 7 października 1938 stacja w Prudniku była miejscem przesiadkowym dla Adolfa Hitlera, który wybrał się stąd na wizytację Kraju Sudetów po układzie monachijskim. Hitlerowi towarzyszyli: Hermann Göring, Heinrich Himmler, Gerd von Rundstedt, Erhard Milch, Hans-Jürgen Stumpff, Hans von Salmuth, Josef Wagner i Hellmut Körner^[8]. Wizyta Hitlera w Prudniku została uwieczniona na filmie Einmarsch in das Sudetenland^[9].

Podczas bitwy o Prudnik w 1945 stacja była wykorzystywana przez żołnierzy Armii Czerwonej w celu wywożenia do ZSRR wyposażenia prudnickiej fabryki włókienniczej znanej po wojnie jako ZPB „Frotex”^[10].

30 marca 1955 na dworcu kolejowym w Prudniku, miejscowa młodzież wyjeżdżająca na komisję poborową zabiła członka Prezydium Zarządu ZMP, który zwrócił im uwagę za śpiewanie pieśni niemieckich^[11]. Do lat 80. XX wieku w budynku prudnickiego dworca funkcjonowała restauracja, w której podawano pełne posiłki, a także alkohol^[12]. Wczesnym popołudniem 3 lutego 1985 na stację w Prudniku zajechał parowóz Pt47 (pociąg pospieszny relacji Lublin–Kudowa-Zdrój). Na przedzie lokomotywy zauważono krew i przyczepioną do maszyny torbę z ubraniami. Okazało się, że na przejeździe kolejowo-drogowym w Dytmarowie doszło do zderzenia pociągu z ciągnikiem RSP Jasiona. 2 osoby zginęły na miejscu, a 1 osoba została ciężko ranna (mężczyzna trafił w śpiączkę, zmarł kilka lat później). Wypadek spowodowany był błędem dróżnika, który mimo wiedzy o zbliżającym się pociągu, na prośbę pasażerów ciągnika podniósł rogatki, by mogli przejechać. Przez śnieżycę maszynista nie widział ciągnika^[13].

W czasie powodzi tysiąclecia w lipcu 1997 zniszczony został most na Odrze między stacjami Krapkowice Otmęt i Krapkowice. Od tej pory ruch na linii kolejowej nr 306 prowadzono wyłącznie od strony Prudnika, jednak 28 listopada 2005 w związku z pogarszającym się stanem torów linia została zamknięta. 3 sierpnia 2016 zmodernizowana linia relacji Prudnik–Krapkowice została oddana do użytku, co znów uczyniło miasto węzłem kolejowym^[5]. Tory miały być wykorzystywane do celów wojskowych (dojazd do Centralnej Składnicy Materiałów Wybuchowych pod Krapkowicami) i przemysłowych; planowano corocznie dwa przejazdy kontrolne^[14][15]. Organizowane są przejazdy pociągami turystycznymi z Prudnika do Krapkowic i z powrotem^[16].

Gmina Prudnik od 2015 przygotowywała się na przejęcie dworca kolejowego w celu utworzenia przy nim nowego centrum przesiadkowego (rozmowy w tej sprawie trwały kilkanaście lat)^[17]. Po dwóch latach przygotowań, w 2017 spółka PKP wycofała się z podpisania umowy przekazania obiektu, jako uzasadnienie podając informację o objęciu dworca kolejowego w Prudniku Programem Inwestycji Dworcowych PKP S.A. na lata 2016–2023^[18]. Ostatecznie dworzec w Prudniku został wypisany z programu, natomiast jego odnowa została uwzględniona na „liście zadań inwestycyjnych PKP S.A. rekomendowanych do wykonania w latach 2021–2027”^[19] ze względu na planowaną modernizację linii kolejowej nr 137^[20].

Połączenia

Poczekalnia

Na dzień 21 maja 2022 stacja posiada połączenia do stacji^[21]:

Organizowane przez PolRegio

Pociąg Przewozów Regionalnych wjeżdżający na stację Prudnik

• Brzeg (przez stację Nysa)
• Gliwice (przez stację Kędzierzyn-Koźle)
• Kamieniec Ząbkowicki (przez stację Nysa)
• Kędzierzyn-Koźle
• Kłodzko (przez stacje Nysa, Kamieniec Ząbkowicki)
• Nysa
• Wrocław (przez stacje Nysa, Brzeg)

Organizowane przez PKP Intercity

SN84-002 SKPL na stacji Prudnik

• Częstochowa (przez stacje Gliwice, Zabrze, Katowice, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza)
• Dąbrowa Górnicza (przez stacje Gliwice, Zabrze, Katowice, Sosnowiec)
• Gliwice
• Katowice (przez stacje Gliwice, Zabrze)
• Sosnowiec (przez stacje Gliwice, Zabrze, Katowice)
• Wałbrzych
• Warszawa (przez stacje Gliwice, Zabrze, Katowice, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza, Częstochowa)
• Zabrze (przez stację Gliwice)

Rozkład jazdy obowiązujący od 13 grudnia 2020 roku wprowadza następujące połączenia dalekobieżne^[22]:

• Jelenia Góra (przez stacje Nysa, Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów i Świdnica)
• Kraków Główny (przez stacje Kędzierzyn-Koźle, Gliwice i Katowice)
• Olsztyn Główny (przez stacje Kędzierzyn-Koźle, Gliwice, Katowice, Częstochowę, Skierniewice, Warszawa Centralna, Modlin, Działdowo oraz Iława Główna)
• Polanica-Zdrój (przez stacje Nysa, Kamieniec Ząbkowicki oraz Kłodzko Główne)

Galeria

• 

  Dworzec kolejowy

• 

  Dawna ekspedycja towarowa

• 

  Nastawnia

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.

Linki zewnętrzne

• Prudnik w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Prudnik w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
• Prudnik w internetowym rozkładzie jazdy PKP – rozklad-pkp.pl (odjazdy)

Prudnik
Linia 137 Katowice – Legnica (111,204 km)
Dytmarów odległość: 7,060 km		Szybowice
Linia 306 Gogolin – Prudnik (41,658 km)
Lubrza odległość: 3,054 km