Prusy Wschodnie
1772–1829 1878–1945 | |||||
| |||||
Hymn: Ostpreußenlied (Hymn Prus Wschodnich) | |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Typ państwa | |||||
Zależne od | 1772–1871 Prusy | ||||
Głowa terytorium | |||||
Powierzchnia • całkowita |
| ||||
Liczba ludności (1939) • całkowita |
| ||||
Data powstania | 1772 | ||||
Data likwidacji | 1945 | ||||
Prusy Wschodnie (niem. Provinz Ostpreußen) – część Królestwa Prus, a potem Cesarstwa Niemieckiego, Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Prowincja Prusy Wschodnie powstała po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r. z części ziem monarchicznej Polski (Warmii oraz Prus Książęcych z wyłączeniem Kwidzyna) przyłączonych do dotychczasowego terytorium Królestwa Prus. Stolicą prowincji był Królewiec. W maju 1939 roku prowincja miała powierzchnię 36 991,71 km² i liczyła 2 488 122 mieszkańców.
Zmiany terytorialne
W latach 1824–1829 funkcjonowała unia personalna między Prusami Zachodnimi i Prusami Wschodnimi, a w 1829 formalnie zjednoczono obie prowincje w jedną prowincję o nazwie Prusy. W 1878 unia została rozwiązana i wrócono do sytuacji z 1823. Po pierwszej wojnie światowej od Prus Wschodnich odłączono na mocy traktatu wersalskiego okręg działdowski (niem. Soldau), przyłączając go do Polski, oraz tzw. Okręg Kłajpedy, który przeszedł pod władanie Ligi Narodów, a w roku 1923 został anektowany przez Litwę. Do Prus Wschodnich przyłączono natomiast wschodnią część Prus Zachodnich, pozostałą we władaniu niemieckim po utworzeniu polskiego województwa pomorskiego, czyli tzw. polskiego korytarza. Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego przeprowadzono ponadto plebiscyt w południowej części Prus Wschodnich (Warmia, Mazury i Powiśle) w sprawie przynależności tych ziem do Polski lub Niemiec (choć oficjalnie wybierano między „Polską” a „Prusami”). 97,8 procent oddanych głosów padło wówczas na Prusy, a Polsce przyznano jedynie 8 gmin.
Na mocy układu poczdamskiego z 1945 r. Prusy Wschodnie zostały podzielone między Polskę (Warmia i Mazury) a ZSRR, przy czym Okręg Kłajpedy, zajęty przez Rzeszę Niemiecką w marcu 1939 r., ponownie przeszedł we władanie Litwy. Po rozpadzie Związku Radzieckiego rosyjska część byłych Prus Wschodnich (Obwód kaliningradzki) stała się eksklawą Federacji Rosyjskiej.
Podział administracyjny Prus Wschodnich w dniu 31 grudnia 1937
Stolica: Königsberg (Królewiec)
- Rejencja olsztyńska (Regierungsbezirk Allenstein)
- Rejencja gąbińska (Regierungsbezirk Gumbinnen)
- Rejencja królewiecka (Regierungsbezirk Königsberg)
- Rejencja zachodniopruska (Regierungsbezirk Westpreussen)
W latach 1939–1945 częścią Prus Wschodnich była również rejencja ciechanowska (Regierungsbezirk Zichenau) oraz „trójkąt suwalski”, a w latach 1941–1945 również obwód białostocki, rejencję zachodniopruską włączono zaś do Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie.
Szczegółowe podziały administracyjne rejencji znajdują się w poszczególnych opisach tych rejencji.
Demografia, warunki naturalne, gospodarka i wojsko
Obszar Prus Wschodnich pokrywały w większości tereny rolnicze (pola uprawne 51%, łąki i pastwiska 23%), ze stosunkowo niewielkim udziałem obszarów leśnych (18%, wobec średniej dla całych Prus 23%)[1]. Prusy Wschodnie cechował najzimniejszy klimat spośród wszystkich części Niemiec.
Prowincję zamieszkiwała głównie ludność niemieckojęzyczna, Na Mazurach i Warmii występował stosunkowo duży (25–50%) odsetek ludności polskojęzycznej. Według szacunków w roku 1939 Prusy Wschodnie zamieszkiwało około 400 tys. osób deklarujący język Polski jako główny[2]. W badaniach uwzględniono jednak język, nie zaś narodowość i pochodzenie. Nad dolnym Niemnem zamieszkiwała ludność litewska – około 15-18 tysięcy w 1933 roku[a][2]. We wschodniej części przeważali wyznawcy protestantyzmu (do 90% ludności), na zachodzie, a szczególnie na Warmii większość stanowili katolicy[2].
Prusy Wschodnie cechował niski poziom przyrostu naturalnego (niższy niż w pozostałych prowincjach Prus, czy w krajach sąsiednich) i jedna z najniższej gęstości zaludnienia w Niemczech, wynikająca głównie ze słabego poziomu rozwoju ekonomicznego tych terenów. Duża część ludności pracowała w rolnictwie (42,2% w 1931 roku), podczas gdy w przemyśle tylko 21,6% (w tym czasie średnia dla Niemiec wynosiła 39%)[2].
Prowincja miała charakter wybitnie rolniczy, odsetek osób zatrudnionych w rolnictwie był wyższy o kilkanaście procent[3][4][5][6] w porównaniu do Cesarstwa Niemieckiego. Słabo rozwinięta w porównaniu z resztą kraju była sieć kolejowa (55 km / 1000 km², wobec średniej 83 km / 1000 km² dla Cesarstwa Niemieckiego)[7].
W Prusach Wschodnich znajdowało się najdalej na północ wysunięte miasto Niemiec - Memel, oraz najdalej na wschód wschód wysunięte miasto Niemiec - Schirwindt.
Na terytorium prowincji znajdowały się 3 twierdze: Königsberg, Pillau i Memel.[8]
W czasach Cesarstwa Niemieckiego prawie całą powierzchnię Prus Wschodnich obejmował I Korpus Armijny z siedzibą w Królewcu, oraz XX Korpus Armijny z siedzibą w Olsztynie.
Rok | Liczba ludności | Liczba ludności mieszkająca w miejscowościach pow. 2 tys. mieszkańców (miasta) | Odsetek osób wyznania ewangelickiego | Odsetek osób wyznania rzymskokatolickiego | Odsetek osób wyznania mojżeszowego | Odsetek osób zatrudnionych w przemyśle i budownictwie | Odsetek osób zatrudnionych w handlu i transporcie | Odsetek osób zatrudnionych w rolnictwie, hodowli zwierząt i rybołówstwie | Przyrost naturalny |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1875[3] | 1 856 421 | 22% | 86% | 13% | 0,8% | 16% | 6% | 68% | 8‰ |
1895[4] | 2 006 089 | brak danych | 86% | 13% | 0,7% | 22% | 8% | 70% | 15‰ |
1910[5] | 2 064 175 | 33% | 84% | 14% | 0,6% | 22%[b] | 10%[b] | 68%[b] | 13‰[c] |
1939[d][6] | 2 186 314 | 61% | 83% | 15% | 0,13%[e] | 28% | 13% | 42% | 13‰ |
Nadprezydenci Prus Wschodnich (1765–1945)
Lata urzędowania | Nadprezydent | Lata życia |
---|---|---|
1765–1781 | Johann Friedrich von Domhardt | 1712–1781 |
1791–1814 | Friedrich Leopold von Schrötter | 1743–1815 |
1815–1824 | Hans Jakob von Auerswald | 1757–1833 |
1824–1842 | Heinrich Theodor von Schön | 1773–1856 |
1842–1848 | Carl Wilhelm Boetticher | 1791–1868 |
1848–1849 | Rudolf von Auerswald | 1795–1866 |
1849–1850 | Eduard Heinrich Flottwell (jako pełniący obowiązki) | 1786–1865 |
1850–1868 | Franz August Eichmann | 1793–1879 |
1869–1882 | Karl Wilhelm Heinrich Georg von Horn | 1807–1889 |
1882–1891 | Albrecht Heinrich Carl von Schlieckmann | 1835–1891 |
1891–1895 | Udo Graf zu Stolberg-Wernigerode | 1840–1910 |
1895–1901 | Wilhelm Otto Albrecht Graf von Bismarck-Schönhausen | 1852–1901 |
1901–1903 | Hugo Samuel Louis Erdmann Reginald Freiherr von Richthofen | 1842–1904 |
1903–1907 | Friedrich Ludwig Elisa von Moltke | 1852–1927 |
1907–1914 | Ludwig Hubert von Windheim | 1857–1935 |
1914–1916 | Adolf Tortilowicz von Batocki-Friebe | 1868–1944 |
1916 – 21 stycznia 1918 | Friedrich Wilhelm Bernhard von Berg-Markienen | 1866–1939 |
11 lutego 1918 – 1919 | Adolf Tortilowicz von Batocki-Friebe | |
1919–1920 | August Winnig | 1878–1956 |
1920–1932 | Ernst Siehr | 1869–1945 |
1932–1933 | Wilhelm Kutscher | 1876–1962 |
1933–1945 | Erich Koch (jako gauleiter) | 1896–1986 |
Od 3 grudnia 1829 do 1 kwietnia 1878 Prusy Wschodnie były połączone z Prusami Zachodnimi.
Wykaz miast (stan na 1 grudnia 1905)
Herb | Miasto | Nazwa niem. 1905 | Ludność 1905 | Rejencja 1905 | Powiat 1905 | Obecna przynależność państwowa |
---|---|---|---|---|---|---|
Alembork | Allenburg | 1653 | królewiecka | welawski (Wehlau) | ||
Barciany | Barten | 1355 | królewiecka | kętrzyński (Rastenburg) | ||
Barczewo | Wartenburg | 4436 | olsztyńska | olsztyński (Allenstein-Land) | ||
Bartoszyce | Bartenstein | 7071 | królewiecka | frydlandzki (Friedland) | ||
Biała Piska | Bialla | 1980 | olsztyńska | piski (Johannisburg) | ||
Biskupiec | Bischofsburg | 5246 | olsztyńska | reszelski (Rößel) | ||
Bisztynek | Bischofstein | 3165 | olsztyńska | reszelski (Rößel) | ||
Braniewo | Braunsberg | 12 999 | królewiecka | braniewski (Braunsberg) | ||
Cynty | Zinten | 3488 | królewiecka | świętomiejski (Heiligenbeil) | ||
Darkiejmy | Darkehmen | 3558 | gąbińska | darkiejmski (Darkehmen) | ||
Dąbrówno | Gilgenburg | 1594 | olsztyńska | ostródzki (Osterode) | ||
Dobre Miasto | Guttstadt | 4634 | królewiecka | lidzbarski (Heilsberg) | ||
Domnowo | Domnau | 1815 | królewiecka | frydlandzki (Friedland) | ||
Działdowo | Soldau | 4187 | olsztyńska | nidzicki (Neidenburg) | ||
Ełk | Lyck | 12 397 | olsztyńska | ełcki (Lyck) | ||
Frombork | Frauenburg | 2562 | królewiecka | braniewski (Braunsberg) | ||
Frydland | Friedland | 2776 | królewiecka | frydlandzki (Friedland) | ||
Gąbin | Gumbinnen | 14 196 | gąbińska | gąbiński (Gumbinnen) | ||
Gierdawy | Gerdauen | 3001 | królewiecka | gierdawski (Gerdauen) | ||
Giżycko | Lötzen | 6551 | olsztyńska | giżycki (Lötzen) | ||
Gołdap | Goldap | 8409 | gąbińska | gołdapski (Goldap) | ||
Górowo Iławeckie | Landsberg | 2415 | królewiecka | iławecki (Preußisch Eylau) | ||
Iławka | Preußisch Eylau | 3258 | królewiecka | iławecki (Preußisch Eylau) | ||
Jeziorany | Seeburg | 2955 | olsztyńska | reszelski (Rößel) | ||
Kętrzyn | Rastenburg | 11 889 | królewiecka | kętrzyński (Rastenburg) | ||
Kłajpeda | Memel | 20 685 | królewiecka | kłajpedzki (Memel) | ||
Królewiec | Königsberg | 223 770 | królewiecka | Królewiec-Miasto (Königsberg-Stadt) | ||
Krzyżbork | Kreuzburg | 1666 | królewiecka | iławecki (Preußisch Eylau) | ||
Labiawa | Labiau | 4512 | królewiecka | labiawski (Labiau) | ||
Lidzbark Warmiński | Heilsberg | 6042 | królewiecka | lidzbarski (Heilsberg) | ||
Mikołajki | Nikolaiken | 2287 | olsztyńska | mrągowski (Sensburg) | ||
Miłakowo | Liebstadt | 2102 | królewiecka | morąski (Mohrungen) | ||
Miłomłyn | Liebemühl | 2441 | olsztyńska | ostródzki (Osterode) | ||
Młynary | Mühlhausen | 2304 | królewiecka | pasłęcki (Preußisch Holland) | ||
Morąg | Mohrungen | 4122 | królewiecka | morąski (Mohrungen) | ||
Mrągowo | Sensburg | 5838 | olsztyńska | mrągowski (Sensburg) | ||
Nidzica | Neidenburg | 4736 | olsztyńska | nidzicki (Neidenburg) | ||
Nordenbork | Nordenburg | 2291 | królewiecka | gierdawski (Gerdauen) | ||
Olecko | Marggrabowa | 5021 | gąbińska | olecki (Oletzko) | ||
Olsztyn | Allenstein | 27 422 | olsztyńska | Olsztyn-Miasto (Allenstein-Stadt) | ||
Olsztynek | Hohenstein | 2768 | olsztyńska | ostródzki (Osterode) | ||
Orneta | Wormditt | 5593 | królewiecka | braniewski (Braunsberg) | ||
Orzysz | Arys | 1905 | olsztyńska | piski (Johannisburg) | ||
Ostróda | Osterode | 13 948 | olsztyńska | ostródzki (Osterode) | ||
Pasłęk | Preußisch Holland | 4910 | królewiecka | pasłęcki (Preußisch Holland) | ||
Pasym | Passenheim | 2084 | olsztyńska | szczycieński (Ortelsburg) | ||
Pieniężno | Mehlsack | 4042 | królewiecka | braniewski (Braunsberg) | ||
Pilkały | Pillkallen | 4290 | gąbińska | pilkalski (Pillkallen) | ||
Piława | Pillau | 7377 | królewiecka | rybacki (Fischhausen) | ||
Pisz | Johannisburg | 3827 | olsztyńska | piski (Johannisburg) | ||
Ragneta | Ragnit | 4908 | gąbińska | ragnecki (Ragnit) | ||
Reszel | Rößel | 4363 | olsztyńska | reszelski (Rößel) | ||
Rybaki | Fischhausen | 2608 | królewiecka | rybacki (Fischhausen) | ||
Ryn | Rhein | 1923 | olsztyńska | giżycki (Lötzen) | ||
Sępopol | Schippenbeil | 2369 | królewiecka | frydlandzki (Friedland) | ||
Srokowo | Drengfurth | 1503 | królewiecka | kętrzyński (Rastenburg) | ||
Stołupiany | Stallupönen | 5273 | gąbińska | stołupiański (Stallupönen) | ||
Szczytno | Ortelsburg | 5076 | olsztyńska | szczycieński (Ortelsburg) | ||
Szyrwinta | Schirwindt | 1302 | gąbińska | pilkalski (Pillkallen) | ||
Świętomiejsce | Heiligenbeil | 4733 | królewiecka | świętomiejski (Heiligenbeil) | ||
Tapiewo | Tapiau | 5118 | królewiecka | welawski (Wehlau) | ||
Tylża | Tilsit | 37 148 | gąbińska | Tylża-Miasto (Tilsit-Stadt) | ||
Welawa | Wehlau | 5322 | królewiecka | welawski (Wehlau) | ||
Węgorzewo | Angerburg | 5821 | gąbińska | węgorzewski (Angerburg) | ||
Wielbark | Willenberg | 2382 | olsztyńska | szczycieński (Ortelsburg) | ||
Wystruć | Insterburg | 28 902 | gąbińska | Wystruć-Miasto (Insterburg-Stadt) | ||
Zalewo | Saalfeld | 2587 | królewiecka | morąski (Mohrungen) |
Największe miasta
Populacja największych miast prowincji w latach 1890 i 1925 oraz ich współczesna przynależność państwowa:
miasto | pop. 1890 | rejencja (1890) | pop. 1925 | rejencja (1925) | źródło | 2014 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. | Królewiec | 161,666 | królewiecka | 279,926 | królewiecka | [9] | |
2. | Elbląg | – | [f] | 67,878 | zachodniopruska | [10] | |
3. | Tylża | 24,545 | gąbińska | 50,834 | gąbińska | [11] | |
4. | Wystruć | 22,227 | gąbińska | 39,311 | gąbińska | [12] | |
5. | Olsztyn | 19,375 | królewiecka | 38,105 | olsztyńska | [13] | |
6. | Memel | 19,282 | królewiecka | – | [g] | [14] | |
7. | Malbork | – | [f] | 21,039 | zachodniopruska | [15] | |
8. | Gąbin | 12,207 | gąbińska | 19,002 | gąbińska | [16] | |
9. | Ostróda | 9,410 | królewiecka | 16,482 | olsztyńska | [17] | |
10. | Ełk | 9,981 | gąbińska | 15,159 | olsztyńska | [18] | |
11. | Braniewo | 10,351 | królewiecka | 13,893 | królewiecka | [19] | |
12. | Rastembork | 7,304 | królewiecka | 13,859 | królewiecka | [20] | |
13. | Kwidzyn | – | [f] | 13,721 | zachodniopruska | [21] |
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Przed 1920 rokiem i po 1939 roku, gdy do Prus należał okręg Kłajpedy, liczba ludności litewskiej była szacowana na 120 tys. [1].
- ↑ a b c Dane z roku 1907.
- ↑ Dane z roku 1912.
- ↑ Dane na dzień 1.05.1939, bez okręgu Kłajpedy.
- ↑ Klasyfikowani jako Żydzi według ustaw norymberskich.
- ↑ a b c Wówczas w granicach Prus Zachodnich.
- ↑ Wówczas w granicach Litwy.
Przypisy
- ↑ Kaiserlichen Statistischen Amt: Statistisches Jahrbuch fur das Deutsche Reich 1900. Berlin: von Puttkammer & Muhlbrecht, 1900, s. 21.
- ↑ a b c d Jan Dylik: Ziemie Powracające. Warszawa: Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze, 1942, s. 15–19, seria: Biblioteka Ziem Zachodnich.
- ↑ a b Kaiserlichen Statistischen Amt: Statistisches Jahrbuch fur das Deutsche Reich 1880. Berlin: von Puttkammer & Muhlbrecht, 1880, s. 1,6,13,15,16.
- ↑ a b Kaiserlichen Statistischen Amt: Statistisches Jahrbuch fur das Deutsche Reich 1900. Berlin: von Puttkammer & Muhlbrecht, 1900, s. 1,4,8–9,11.
- ↑ a b Kaiserlichen Statistischen Amt: Statistisches Jahrbuch fur das Deutsche Reich 1914. Berlin: von Puttkammer & Muhlbrecht, 1914, s. 1,5,9,18–19,20.
- ↑ a b Statistischen Reichsamt: Statistisches Jahrbuch fur das Deutsche Reich 1942. Berlin: Verlag für Sozialpolitik, Wirtschaft und Statistik, Paul Schmidt, 1942, s. 1,5,9,18–19,20.
- ↑ Kaiserlichen Statistischen Amt: Statistisches Jahrbuch fur das Deutsche Reich 1914. Berlin: von Puttkammer & Muhlbrecht, 1914, s. 58.
- ↑ Provinz OstpreußenBundesstaaten, Städte und Kolonien des Deutschen Reiches (Kaiserreich), Schiffe der Kaiserlichen Marine, Kronländer und Städte Österreich-Ungarns, Kantone der Schweiz und die Reichseinigungskriege 1864, 1866 und 1870/71 in zeitgenössischen Texten und Bildern., deutsche-schutzgebiete.de, 6 lipca 2017 [dostęp 2022-12-08] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-16] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-16] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-01-06] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-04] (niem.).
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Ostpreußen, Stadt und Landkreis Allenstein, www.verwaltungsgeschichte.de:80 [dostęp 2018-07-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-24] .
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-12] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-18] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-05] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-24] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-10] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-19] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-15] (niem.).
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-06-16] (niem.).
Bibliografia
- Sebastian Haffner: Prusy bez legendy: Zarys dziejów. Warszawa: Oficyna Historii XIX i XX wieku, 1996. ISBN 83-905989-3-0.
Linki zewnętrzne
- Podział Prus Wschodnich
- Prusy Wschodnie na niemieckiej mapie turystycznej. lima-wiederladetechnik.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-27)].
Media użyte na tej stronie
Autor: Original author was Halibutt, translation by Alokasta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa rozbiorów Polski
Autor: Killroyus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasięg Rzeczypospolitej przed rozbiorami i państwa polskie istniejące po nich.
Wappen der russischen Stadt Nesterow (dt. Stallupönen od. Ebenrode)
Autor: Jefim Vytovtov, Licencja: CC BY-SA 3.0
My own work, done according to the official standard drawing, created by graphic designer Kestutis Mickevicius in 1992.
Bagrationovsk (Kaliningrad oblast), coat of arms
Gvardeisk (Kaliningrad oblast), coat of arms
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prowincja Prusy Wschodnie (Provinz Ostpreussen) 1939-1945
Autor: Popik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa Prus Wschodnich z polskimi nazwami (lata 20-te lub 30-te XX wieku).
Herb gminy Dąbrówno
Autor: Popik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ostpreussen karte, Mapa Prusy Wschodnie, East Prussia map
Autor: Glasshouse, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of Arms of the Prussian Province of East Prussia (Ostpreussen)
Baltiysk (Kaliningrad oblast), coat of arms
Coats of Arms of Königsberg
Coat of arms of Pravdinsk (Kaliningrad oblast)
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Podział administracyjny Prus Wschodnich na rejencje i powiaty
Altes Wappen von Heiligenbeil (Ostpreußen)
This is a filler for wherever a coat of arms is missing (in an infobox, for example). – You can find more information about coats of arms on WikiProject Heraldry and vexillology.
Map of East Prussia 1923-1939
Gusev (Kaliningrad oblast), coat of arms
Herb miasta i gminy Ryn
Coat of arms of Neman (Kaliningrad oblast)
Autor: Shadowxfox, Licencja: CC BY-SA 3.0
Locator map of East Prussia (Prussia) in the German Empire
Autor: --Ulamm, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Cut of the language map of Germany form a German atlas, printed in 1880. The colours have been cleaned, but their distribution has not at all been changed.