Przełęcz Karkoszczonka

Przełęcz Karkoszczonka

(c) I, Pjanu, CC BY 2.5 Przełęcz Karkoszczonka
Państwo	Polska
Wysokość	729 m n.p.m.
Pasmo	Beskid Śląski, Karpaty
Sąsiednie szczyty	Beskid, Trzy Kopce
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego Przełęcz Karkoszczonka
49°43′29″N 18°59′31″E/49,724722 18,991944

Przełęcz Karkoszczonka (729 m n.p.m.) - głęboka przełęcz w głównym grzbiecie Beskidu Śląskiego, między Beskidem (860 m n.p.m.) na południu a Trzema Kopcami (1082 m n.p.m.) na północy.

Opis

Jeśli pominąć Bramę Wilkowicką, jest Karkoszczonka najniższym punktem w wododziale Wisły (tu: Brennicy) i Soły (tu: Żylicy) na terenie Beskidu Śląskiego. Tym samym jest najniższym i najwygodniejszym przejściem między Szczyrkiem a Brenną, używanym zresztą przez miejscową ludność od wielu wieków.

Od strony wschodniej, ze Szczyrku, na przełęcz wyprowadza droga wiodąca doliną potoku Biła, natomiast od strony zachodniej, z Brennej Bukowej - droga wiodąca dolinką źródłowego cieku Brennicy. Obie drogi w większej części są pokryte wąskim dywanikiem asfaltowym, jednak przejazd przez przełęcz jest zamknięty dla ruchu samochodowego (szlaban po stronie Brennej - droga leśna, w dyspozycji Administracji Lasów Państwowych). Co pewien czas pojawiają się w prasie informacje o zamiarach przebudowy tej drogi i jej otwarcia dla ruchu publicznego - na razie skutecznie przeciwstawiają się temu pomysłowi Lasy Państwowe, organizacje ekologiczne i zwyczajny brak środków.

Pochodzenie nazwy

Do niedawna przełęcz nazywano powszechnie "Skałką", co związane było zapewne ze starą nazwą Klimczoka. Obecna nazwa została przeniesiona z dawnego osiedla pasterskiego na polanach opadających spod przełęczy na wschodowi, ku dolinie Biłej. Pochodzi od słowa "karkosze", oznaczającego w góralskiej gwarze gałęzie, odrąbane ze ściętych drzew iglastych.

Wśród mieszkańców Szczyrku Biłej przełęcz zwana jest też czasem „Granicą”. Jest to odniesienie do granicznej funkcji grzbietu Beskidu Śląskiego, który rozdzielał w tym miejscu Żywiecczyznę, należącą aż do rozbiorów do Królestwa Polskiego (później: Galicję) od Księstwa Cieszyńskiego (części Górnego Śląska). Po II wojnie światowej biegła tym grzbietem granica województw krakowskiego i katowickiego, a także granica powiatów żywieckiego i cieszyńskiego (co ma miejsce również obecnie). Wspomniany grzbiet był również przez ponad dziewięć wieków granicą dwóch diecezji kościoła katolickiego w Polsce: krakowskiej i wrocławskiej. Jednocześnie jest naturalną granicą językową i etnograficzną (Brenna: strój górali śląskich, Szczyrk: strój górali żywieckich).

Szlaki turystyczne

Na przełęczy węzeł szlaków turystycznych:

• - do Brennej Bukowej (1,45 godz.)
• - do Szczyrku Centrum (50 min.)
• - na Klimczok (1 godz.)
• - na przełęcz Salmopolską (2,30 godz.) i dalej na Malinowską Skałę (4 godz.)

Infrastruktura turystyczna

Tuż pod samym siodłem przełęczy, po stronie doliny Biłej, znajduje się schronisko turystyczne „Chata Wuja Toma”^[1].

Galeria

• 

  (c) Pudelek z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5

  Schemat szlaków

• 

  Schronisko turystyczne „Chata Wuja Toma”

• 

  Widok na Klimczok

Przypisy