Przełęcz Południowa (Góry Skaliste)

Przełęcz Południowa
ilustracja
Państwo

 Stany Zjednoczone

Wysokość

2301 m n.p.m.

Pasmo

Góry Skaliste

Położenie na mapie Wyomingu
Mapa konturowa Wyomingu, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Przełęcz Południowa”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Przełęcz Południowa”
42,37°N 108,91°W/42,370000 -108,914000
Mapa ukazująca położenie Przełęczy Południowej i źródła Sweetwater River

Przełęcz Południowa (ang. South Pass) – siodło górskie na wysokości 2301 metrów n.p.m. w kontynentalnym dziale wodnym w Górach Skalistych w południowozachodnim Wyomingu. Przełęcz znajduje się w wąskiej dolinie pomiędzy pasmem Wind River na północy i Antelope Hills na południu, w hrabstwie Fremont, 54 km na południowy zachód od miejscowości Lander. Przełęcz daje możność łatwego przekroczenia głównego łańcucha Gór Skalistych i w XIX wieku była elementem szlaków oregońskiego, kalifornijskiego i mormońskiego. Obecnie stanowi Narodowy Pomnik Historyczny USA. Przełęcz stanowi szerokie siodło porośnięte trawą i bylicą trójzębową, będąc dogodnym i niemal płaskim połączeniem pomiędzy zlewiskami Atlantyku i Pacyfiku. Po wschodniej stronie ma swoje źródła Sweetwater River, a po zachodniej Pacific Creek.

Historia

Odkrycie przełęczy jako naturalnego przejścia przez Góry Skaliste było znaczącym wydarzeniem w dziejach ekspansji Amerykanów ku zachodowi, ale zaskakująco trudnym do osiągnięcia. Była zupełnie nieznana Lewisowi i Clarkowi, którzy podczas swej ekspedycji wybrali drogę północną wzdłuż rzeki Missouri z przejściem przez Góry Skaliste trudną przełęczą w paśmie Bitterroot w Montanie. Przełęcz Południowa do roku 1812 znana była tylko Indianom i dopiero Robert Stuart wraz z sześcioma towarzyszami z Pacific Fur Company (zwanymi Astorianami) przeszedł Rockies w tym miejscu, wracając z założonej przez siebie faktorii Astoria:

„W 1811 ekspedycja dowodzona przez Mr. Wilsona Hunta z Trenton, lubo licząca sześćdziesięciu dobrze uzbrojonych ludzi, miała takie kłopoty z Indianami w dolinie rzeki Yellowstone, że nasza grupka złożona z siedmiu ludzi, którzy opuścili Astorię pod koniec czerwca 1812, uznała drogę z roku 1811 za zbyt niebezpieczną, więc zawróciła na południowy wschód i po kilku dniach podróży przeszła przez Kordyliery przez wspaniałą 'Przełęcz Południową' w listopadzie 1812. Posuwając się dalej wschodnim kursem wkrótce dotarliśmy do rzeki Platte, dopływu Missouri, gdzie przeczekaliśmy zimę i dobiliśmy do St. Louis w kwietniu 1813” (list Ramsaya Crooksa do Detroit Free Press z 28 czerwca 1856).

Mimo tego, że odkrywcza droga Stuarta została przedstawiona prezydentowi Madisonowi, a relacja z niej opublikowana była we Francji, wiedza o tym nie dotarła do szerszej opinii publicznej w USA i traperzy jeszcze przez dziesięć lat korzystali z dłuższej północnej drogi przez góry. Dopiero w roku 1824 Jedediah Smith ponownie odkrył przełęcz. W roku 1832 pokonał ją kpt. Benjamin Bonneville z karawaną 110 ludzi i 20 wozów; była to pierwsza kolumna wozów, która przeszła tą drogą. W lipcu 1836 roku Narcissa Whitman i Eliza Spaulding były pierwszymi kobietami na tym szlaku. Pomiędzy rokiem 1848 a 1868 – do czasu uruchomienia linii kolejowej – przypuszczalnie pół miliona wędrowców pokonało Przełęcz Południową w drodze na zachód.

Przełęcz Południowa uznana została w roku 1961 za Narodowy Pomnik Historyczny USA.

Droga stanowa nr 28 przecina przełęcz, biegnąc tuż obok historycznego szlaku. W wielu miejscach widać z autostrady koleiny po wozach tamtej pionierskiej drogi.

Bibliografia

  • Carl Waldmam i Alan Wexler: Encyclopedia of Oxploration t.1. New York: Facts On File, Inc., 2004. ISBN 0-8160-4676-X.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Usa edcp relief location map.png
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief location map of the USA (without Hawaii and Alaska).

EquiDistantConicProjection : Central parallel : 

* N: 37.0° N

Central meridian : 

* E: 96.0° W

Standard parallels: 

* 1: 32.0° N
* 2: 42.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Formulas for x and y: 

x = 50.0 + 124.03149777329222 * ((1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
      * sin(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
y = 50.0 + 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 * 0.02613325650382181
      - 1.6155950752393982  * 124.03149777329222 *
     (1.3236744353715044  - (1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180)) 
      * cos(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Wpdms southpass.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
USA Wyoming relief location map.svg
Autor: ikonact, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Wyoming, USA

Geographic limits of the map:

  • N: 45.2° N
  • S: 40.8° N
  • W: 111.3° W
  • E: 103.9° W
Mountain pass 12x12 n.svg
oriented mountain pass symbol : n ne e se