Prześcigla
 Mauritia flexuosa | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | prześcigla |
| Nazwa systematyczna | |
| Mauritia L. f. Suppl. 70, 454. Apr 1782[3] | |
Prześcigla (Mauritia) – rodzaj palm z rodziny arekowatych, obejmujący dwa gatunki występujące w naturze w Ameryce Południowej. Na rozległych obszarach w północnej części kontynentu (na wschód od Andów) występuje Mauritia flexuosa, zaś zasięg Mauritia carana ogranicza się do środkowej i wschodniej Amazonii[4]. Palmy te są okazałe, mają wysokie kłodziny w wyraźnie widocznymi pierścieniami, na międzywęźlach pokrytych kolcami. Liście wachlarzowate, z blaszką głęboko wcinaną. Owocem jest jagoda okryta twardymi łuskami[5]. Palmy te rosną w lasach bagiennych oraz wzdłuż strumieni i rzek, zarówno w selwie, jak i na sawannach, zwykle w niższych położeniach (M. flexuosa na wschodnich stokach Andów sięga jednak do 900 m n.p.m.)[4].
Mauritia flexuosa jest jedną z najważniejszych użytkowo palm w Ameryce Południowej. Owoce są ważnym składnikiem diety ludności Amazonii spożywane w stanie surowym, sfermentowane i po wysuszeniu w formie mąki. Cenionym źródłem pożywienia są także larwy Rhynchophorus palmarum pozyskiwane z obumierających kłodzin tych palm. Z włókien liści sporządza się sznury, liny, hamaki i kosze. Gąbczaste ogonki liściowe służą do wyplatania mat i wyrobu papieru. Rzadziej użytkowana jest Mauritia carana (liście dostarczają surowca plecionkarskiego)[4].
Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia Mauritza Johana von Nassau-Siegen – holenderskiego dowódcy i gubernatora holenderskiej kolonii w Ameryce Południowej – przyszłego Surinamu[4].
Morfologia
- Pokrój
- Okazałe palmy osiągające do 25 m wysokości, o kłodzinie o średnicy 30–60 cm (M. carana osiąga mniejsze rozmiary – do 10 m wysokości i 30 cm średnicy). Kłodziny wyrastają zwykle pojedynczo, rzadko w kępach, mają pokrój kolumnowy, rzadziej są nieco pękate[4].
- Liście
- Wachlarzowate, okazałe i ciężkie, skupione po 6–20 w pióropusz na szczycie kłodziny. Ogonki liściowe są zaokrąglone na przekroju. Blaszka liściowa zaokrąglona w zarysie, jest głęboko rozcięta na dwie części, a te z kolei porozcinane są na poszczególne listki. Listki te skierowane są w różnych kierunkach, a nie płasko rozpostarte. Wzdłuż ich brzegów odchodzą cienkie kolce[4].
- Kwiaty
- Jednopłciowe, rośliny są dwupienne. Kwiatostany są bardzo okazałe, zwisające, drewniejące, z odgałęzieniami dwustronnie ułożonymi na osi, gęsto pokrytymi drobnymi kwiatami. Kwiaty męskie rozwijają się skupione parami, żeńskie pojedynczo[4].
- Owoce
- Kuliste do eliptycznych, pokryte drobnymi, czerwonobrązowymi lub czerwownopomarańczowymi łuskami[4].
Systematyka
Jeden z trzech rodzajów z podplemienia Mauritiinae (obok Lepidocaryum i Mauritiella), z plemienia Lepidocaryeae, podrodziny Calamoideae z rodziny arekowatych Arecaceae[6].
Wykaz gatunków[7]:
- Mauritia carana Wallace
- Mauritia flexuosa L.f.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-12-23] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-02-27].
- ↑ a b c d e f g h Andrew Henderson, Gloria Galeano, Rodrigo Bernal: Field Guide to the Palms of the Americas. Princeton University Press, 1995, s. 69. ISBN 978-0-691-60694-1.
- ↑ Maria Witkowska: Palmy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1968, s. 47.
- ↑ Genus Mauritia L. f.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-11-30].
- ↑ Mauritia L.f.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-30].
Media użyte na tej stronie
Autor: Seryoanroes, Licencja: CC BY-SA 4.0
El morichal en su conjunto representa un reservorio de vida, dado que al hacer parte de los afloramientos de aguas subterraneas suple la necesidad de líquido y alimento a diversas especies de peces, anfibios, reptiles, aves y mamíferos (incluyendo al hombre y los animales domésticos) que habitan en sus cercanías durante la mayor parte del año, El incremento de las temperaturas en los meces de sequía ha logrado secar por algunos meses estos depositos de agua, lo que genera un impacto negativo en los sistemas biológicos que allí existen.