Przedświt (czasopismo socjalistyczne)

Przedświt
Ilustracja
Pierwsza strona czasopisma „Przedświt” z dnia 15 września 1882 roku
Częstotliwośćtygodnik, miesięcznik
Państwo II Rzeczpospolita
WydawcaSocjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat”, Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich PPS
Tematykapolityczno-społeczna
Pierwszy numer15 sierpnia 1881
Ostatni numer1920
Średni nakład1000-2300 egz. egz.
Odręczny list Józefa Piłsudskiego do redakcji Przedświtu z 1893 roku.

Przedświt − pismo socjalistyczne wychodzące w latach 1881−1920, początkowo jako pismo Socjalno-Rewolucyjnej Partia „Proletariat”, a następnie Polskiej Partii Socjalistycznej.

Historia

Pierwszy numer pisma, założonego przez Stanisława Mendelsona, Szymona Diksztajna i Witolda Piekarskiego, ukazał się 15 sierpnia 1881 roku w Genewie w nakładzie 1000 egzemplarzy[1]. Pismo zastąpiło wychodzące od 1880 roku pismo „Równość”.

Wskutek sporów wewnętrznych i problemów finansowych pismo zawieszono w październiku 1883 roku[2], zostało jednak ponownie wznowione w 1884 i podporządkowane krajowemu kierownictwu Socjalno-Rewolucyjnej Partii „Proletariat”. Od 1884 (nr 3) nosiło podtytuł: wydawnictwo „Walki Klas", zaś od 1888 roku wychodziło z podtytułem: organ „Polskiej Partii Socjalno-Rewolucyjnej”. Ponownie zawieszono wydawanie w 1890[3].

Od lipca 1891 roku pismo zaczęło wychodzić w Londynie i ponownie je zawieszono z braku środków w marcu 1892 roku. Kolejny numer ukazał się w styczniu 1893 z podtytułem czasopismo społeczno-ekonomiczne. Faktycznym redaktorem stał się wówczas Witold Jodko-Narkiewicz. Drukowała go drukarnia będąca własnością Stanisława Mendelsona.

Od numeru 5 w 1893 roku pismo stało się formalnie organem Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich[4]. Od 1895 pieczę nad pismem kierowanym przez Jodko-Narkiewicza, sprawowała komisja redakcyjna złożona z Kazimierza Kelles-Krauza i Romualda Mielczarskiego[5].

Od 1897 roku reakcję pisma objął Leon Wasilewski. W styczniu 1899 r. na V Zjeździe ZPPS w Paryżu postanowiono przekazać „Przedświt” krajowej PPS tym samym od 1900 roku pismo stało się miesięcznikiem i organem PPS.

Od 1903 roku pismo wychodziło w Krakowie. W wyniku rozłamu w PPS od 1907 roku pismo wychodziło jako organ dyskusyjny Polskiej Partii Socjalistycznej (Frakcji Rewolucyjnej), zaś od 1908 jako miesięcznik polityczno-społeczny organ Frakcji Rewolucyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej.

Od 1913 roku pismo wychodziło we Lwowie, zaś w latach 1916−1920 w Warszawie pod redakcją Mieczysława Niedziałkowskiego.

Zobacz też

  • Czegóż chcą - zbiór wierszy wydanych przez Przedświt

Przypisy

Bibliografia

  • Jerzy Myśliński: Polska prasa socjalistyczna w okresie zaborów. Warszawa: 1982.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Przedświt czasopismo socjalistyczne.png
Numer czasopisma socjalistycznego "Przedświt" z 15 września 1882 roku