Przednówek

Przednówek (przed nowymi zbiorami) – dziś już historyczne, nieprecyzyjne określenie czasu liczonego na wsi pomiędzy okresem kończenia się zapasów żywności z poprzedniego roku w gospodarstwach, zwykle pod koniec zimy, a okresem zazielenienia się łąk (w stopniu umożliwiającym rezygnację z karmienia bydła paszą zimową) i pierwszych plonów w nowym roku. W czasie przednówka większość chłopów zmuszona była do spożywania jednego posiłku dziennie, uzupełnianego komosą białą (lebiodą), perzem, pokrzywami i korą[1].

Dolegliwość przednówka i czas jego trwania były uzależnione od majętności gospodarzy, ale także od wielkości zbiorów w poprzednim roku. U gospodarzy bogatych było to określenie mało znaczące, wyznaczające tradycyjnie porę roku w okolicy przedwiośnia i wiosny, które w praktyce oznaczało okres spożywania typowych dla przednówka potraw – bazujących na produktach żywnościowych z ubiegłego roku, np. ziemniakach.

Dla gospodarzy biednych był to okres wymuszonego głodu, podczas którego spożywano wszystko, co było do zjedzenia, łącznie z żywnością nadpsutą, czy też takimi roślinami, których w normalnej diecie nie stosowano (np. różnego rodzaju chwasty – komosa biała). W 1847 roku w dzienniku urzędowym zamieszczono nawet przepis na wypiek chleba z perzu[2].

Przypisy

  1. ↑ Irena Koberdowa, Między pierwszą a drugą Rzecząpospolitą, Warszawa 1976, s. 144.
  2. ↑ Robert Zwierzyniecki, Zarys historii wsi parafii Szaniec, Kraków 2017, s. 59.

Bibliografia

  • Irena Koberdowa: Między pierwszą a drugą Rzecząpospolitą. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
  • Robert Zwierzyniecki: Zarys historii parafii Szaniec. Kraków: Ridero, 2017. ISBN 978-83-8104-498-1.