Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Trans-Pol”

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Trans-Pol” sp. z o.o. z siedzibą w Jaworze

Państwo	Polska
Siedziba	59–400 Jawor[1]
Adres	ul. Dworcowa 8[1]
Data założenia	11 listopada 2004[1]
Forma prawna	spółka z ograniczoną odpowiedzialnością[1]
Prezes	Janusz Przygrodzki[1]
Udziałowcy	~6,5% pracownicy ~93,5% PKS „Tour” Jelenia Góra i spółki zależne[1]
Nr KRS	0000224668
Zatrudnienie	34[1]
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Trans-Pol” sp. z o.o. z siedzibą w Jaworze
51°03′15,950″N 16°11′53,467″E/51,054431 16,198185

Autokar PKS „Trans-Pol” linii Legnica-Jawor na przystanku dworcowym w Legnicy (2018 r.)

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „Trans-Pol” sp. z o.o. w upadłości (używany skrót: PKS „TRANS-POL”; pisownia oryginalna) – przedsiębiorstwo powstałe w 2004 roku jako spółka kapitałowa pracowników istniejącego w różnych formach organizacyjnych od 1945 roku dawnego Przedsiębiorstwa Państwowej Komunikacji Samochodowej (PPKS) w Legnicy i trzech sprywatyzowanych spółek przewozowych (grupa kapitałowa PKS „Tour” Jelenia Góra)^[2][1].

Geneza przedsiębiorstwa sięga istniejących w latach 1945–2017 struktur PKS w Legnicy. Na skutek problemów finansowych działalność była sukcesywnie ograniczana. W 2017 roku siedzibę spółki przeniesiono do Jawora^[2].

Historia

Struktura organizacyjna

Pod koniec II wojny światowej dla realizacji akcji przesiedleńczej, na Ziemie Odzyskane kierowano żołnierzy i sprzęt Ludowego Wojska Polskiego^[3]. W kwietniu 1945 r. dowódca 1. Pułku Samochodowego płk inż. Jemielian Chriapin przekazał do dyspozycji pełnomocnika Rządu RP na okręg Dolnego Śląska Stanisława Piaskowskiego kolumnę trzydziestu samochodów GAZ-AA wraz z kierowcami^[3]. Kolumna po krótkim pobycie w Trzebnicy, gdzie była zlokalizowana pierwszą tymczasowa administracja województwa wrocławskiego, przeniosła się do Legnicy, gdzie w maju 1945 r.^[4] została zdemobilizowana i przekształcona w Okręgową Bazę Transportową tworzonej Państwowej Komunikacji Samochodowej^[3].

Początkowo zadaniem pracowników Bazy był przewóz żywności i ekspatriantów, komunikację pasażerską uruchamiano od września 1945 roku^[3].

Przybywając do Legnicy, kolumna zajęła początkowo poniemiecką stację paliw przy ulicy Jaworzyńskiej w centrum miasta^[3]. W połowie lipca 1945 roku lewobrzeżna Legnica została zamknięta przed cywilami przez radziecką komendanturę wojskową pod pretekstem urządzenia w zamkniętych dzielnicach wielkiego szpitala polowego dla powracających z frontu wschodniego żołnierzy radzieckich. Władze okręgowe przeniosły wówczas swą siedzibę na ulicę Długą (obecnie aleja Rzeczypospolitej), a kolumna samochodowa zajęła obiekty po tartaku przy ulicy Długiej 25 i ulokowała tam zajezdnię – istniejącą w latach 1945-2017^[3][2].

Ekspozytura Państwowej Komunikacji Samochodowej Okręgu Wrocławskiego

Pierwsza załoga PKS w Legnicy liczyła 48 pracowników^[3]. Działalność oddziału skupiała się początkowo na przewozie osadników i żywności^[3]. Tabor stanowiło 30 samochodów GAZ-AA oraz dwa wyremontowane, poniemieckie autobusy marek: Ford i Renault^[3].

We wrześniu 1945 roku uruchomiono pierwszą regularną linię autobusową w relacji Legnica – Łódź^[3]. Kolejnymi połączeniami były Legnica – Kraków, Legnica – Bogatynia oraz Legnica – Jelenia Góra, uruchamiane przy pomocy przystosowanych do przewozu pasażerów samochodów ciężarowych^[3].

W październiku 1945 roku powstała baza transportowa PKS we Wrocławiu^[4]. Z początkiem 1946 roku dekretem Ministra oficjalnie powołano przedsiębiorstwo państwowe Państwowa Komunikacja Samochodowa^[4]. Bazę PKS w Legnicy przekształcono w ekspozyturę „Państwowej Komunikacji Samochodowej Okręgu Wrocławskiego” pod zwierzchnictwem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu, podległą Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Państwowej Komunikacji Samochodowej Województwa Wrocławskiego we Wrocławiu ^[3].

Z przedsiębiorstwa w 1946 roku oddelegowano grupy pracowników do utworzenia oddziałów PKS w Wałbrzychu i Jeleniej Górze^[4][3]. Oddziałowi PKS w Legnicy powierzono także zorganizowanie baz transportowych PKS w: Bolesławcu, Chojnowie, Jaworze, Lubinie, Strzegomiu, Środzie Śląskiej i Złotoryi^[4].

Struktury PKS utworzone przez pracowników delegowanych z oddziału w Legnicy na tle granic woj. dolnośląskiego po r. 1999
późniejszy samodzielny oddział
pozostałe placówki

Oddział Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Państwowej Komunikacji Samochodowej we Wrocławiu

Pod koniec czerwca 1958 roku w legnickie struktury PKS włączono filię Przedsiębiorstwa Transportu Samochodowego i Specycji, a zarządzeniem nr 3/60 z dnia 16 stycznia 1960 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu połączono szereg państwowych przedsiębiorstw transportu towarowego i pasażerskiego z rejonu Dolnego Śląska w Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej (WP PKS)^[3]. Nadzór nad Przedsiębiorstwem sprawowało Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu za pośrednictwem Wydziału Komunikacji^[3].

Wojewódzkie Przedsiębiorstwo PKS we Wrocławiu brało udział w budowie Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego^[3]. W 1968 roku na bazie filii Oddziału Towarowo-Osobowego WP PKS w Legnicy z siedzibą w Lubinie utworzono samodzielny oddział PKS, któremu podporządkowano filię legnickiego PKS w Chojnowie oraz filię oddziału WP PKS z Bolesławca zlokalizowaną w Chocianowie^[4].

Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Legnicy

1 stycznia 1991 roku wszystkie dotychczasowe oddziały Państwowej Komunikacji Samochodowej przekształcono w 176 niezależnych od siebie przedsiębiorstw państwowych, które stopniowo prywatyzowano^[5]. Dotychczasowy oddział PKS w Legnicy przekształcono w Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w Legnicy^[3].

Po likwidacji Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Legnicy przedsiębiorstwo objęło część relacji regionalnych dotąd obsługiwanych przez komunikację miejską^[6].

Od lat 90. przedsiębiorstwo (podobnie jak pozostałe publiczne przedsiębiorstwa przewozowe^[7]) zmagało się z narastającą konkurencją prywatnych przewoźników drogowych oraz zwiększeniem liczby samochodów osobowych. Ponadto, od 1999 roku polskie gminy (również na obszarze działalności PKS Legnica) pozyskiwały z rządowego programu autobusy szkolne do realizacji zamkniętych dowozów uczniów, które pozbawiły publiczny transport zbiorowy istotnej grupy pasażerów^[8].

Pod względem liczby pasażerów przewożonych dziennie na terenie powiatu legnickiego w komunikacji zwykłej udział PKS wynosił 12,58% w roku 2004 i zmalał do 9,21% w roku 2005^[9].

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej „TRANS-POL” spółka z o.o.

W latach 2001–2004 wojewoda dolnośląski przeprowadził prywatyzację Przedsiębiorstwa Państwowej Komunikacji Samochodowej w Legnicy^[2][10].

Na przełomie 2004 i 2005 roku wojewoda oddał przedsiębiorstwo w odpłatne używanie spółce PKS „Trans-Pol”, w której udziały objęli pracownicy PPKS (ok. 35%) oraz przewoźnicy z grupy kapitałowej PKS „Tour” Jelenia Góra (pozostałe udziały)^[11].

PKS „Trans-Pol” rywalizowała o sprywatyzowanie PPKS Legnica z inną spółką: „PKS Legnica Sp. z o.o.”, którą chcieli pierwotnie założyć pracownicy i sprywatyzowany uprzednio PKS w Żarach^[11]. Do PKS „Trans-Pol” przystąpiło ostatecznie 121 ze 184 pracowników PPKS^[11]. Funkcję prezesa objął Tadeusz Nowak, zarządca komisaryczny PPKS Legnica z nadania organu właścicielskiego (wojewody dolnośląskiego)^[11]. Zastrzeżenia wobec prywatyzacji z udziałem PKS „Tour” Jelenia Góra formułował poseł Ryszard Zbrzyzny^[10].

Prywatyzacja PPKS Legnica na rzecz spółki PKS „Trans-Pol”, poza pakietem gwarancji socjalnych dla załogi, umożliwiła nabycie w leasingu 4 nowych autobusów oraz napływ taboru od udziałowców^[11].

Oprócz dotychczasowych połączeń spółka weszła na trasy, z których rezygnowało Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Legnicy, m.in. Legnica – Jawor i Legnica – Złotoryja^[12][13][14].

Według informacji medialnych przekazywanych przez zarząd w 2010 roku przewozy liniowe były dla spółki deficytowe, a ogólna sytuacja finansowa spółki zła^[15]. Według stanu na rok 2010 głównym źródłem dochodów PKS „Trans-Pol” było wynajmowanie autokarów (posiadano ich wówczas 75) oraz dzierżawa pomieszczeń^[15].

W 2009 roku spółka przejęła od Skarbu Państwa użytkowane nieruchomości: zajezdnie w Legnicy, Jaworze i Złotoryi oraz dworce autobusowe w Legnicy i Złotoryi^[15]. Spółka, nie dysponując środkami na remont będącego w złym stanie technicznym dworca autobusowego w Legnicy, wzniesionego w latach 70, zdecydowała o jego sprzedaży^[15]. Kolejno sprzedano: dworzec w Złotoryi (2010 r.), dworzec w Legnicy (2011 r.), bazę przy autostradzie A4 (2016 r.), bazę w Złotoryi (czerwiec 2017 r.)^[16]. Podobną politykę sprzedaży majątku prowadziły inne spółki grupy kapitałowej PKS „Tour” Jelenia Góra^[16].

Kolejno w: 2009, 2010, 2012 i 2014 roku reporterzy Polskiego Radia Wrocław informowali o niesprawnych autokarach należących do spółki^[17][18][19].

Władze gminy Legnica, na skutek zaległości przedsiębiorstwa w opłacaniu podatku od nieruchomości wszczęły postępowanie egzekucyjne i zajęły komorniczo trzy autokary spółki^[20].

Pod koniec września 2017 roku komornik sądowy dokonał skutecznej sprzedaży bazy PKS „Trans-Pol” w Legnicy, w której firma funkcjonowała w różnych formach organizacyjnych od 1945 roku^[21]. Na skutek kłopotów w 2017 roku spółka ograniczyła działalność, a także przeniosła siedzibę do Jawora^[2].

Na koniec 2017 roku przedsiębiorstwo zatrudniało 30 pracowników^[1]. Własność autokarów była przeniesiona na spółki grupy PKS „Tour” Jelenia Góra^[1].

8 lutego 2018 roku nastąpiła zmiana na stanowisku prezesa spółki^[22]. Kierującego od powstania PKS „Trans-Pol” w 2004 roku Tadeusza Nowaka zastąpił Janusz Przygrodzki^[22].

Od 15 października 2018 r. do 10 lutego 2019 r. spółka obsługiwała nowo utworzoną komunikację miejską w Złotoryi^[23]. Przewozy prowadzono z wykorzystaniem dwóch autobusów Karosa i Iveco wypożyczonych przez operatora z powiązanego kapitałowo przedsiębiorstwa PKS Lubin, wycofanych z obsługi komunikacji miejskiej w Lubinie oraz własnego autokaru^[23][24]. 10 lutego 2019 r. zaprzestano obsługi połączeń na zlecenie gminy miejskiej Złotoryja, zarówno w komunikacji miejskiej, jak i zamawianych przez wiele lat połączeń szkolnych^[25].

1 czerwca 2021 roku spółka zawiesiła poranny kurs Wądroże Wielkie-Jawor, a bilety miesięczne na tej trasie realizowały autobusy szkolne PKS-u. Trasa całkowicie została zawieszona na wakacjach. Do 1 września 2021 roku spółka całkowicie zawiesiła ostatnie kursy na trasie Legnica-Jawor, Jawor-Legnica tym samym kończąc działalność przewozową^[26][27].

Trasy

Według stanu na 1 marca 2019 r.^[28][29][30]:

• Chojnów – Osetnica – Złotoryja
• Jawor – Wądroże Wielkie przez Snowidzę
• Jawor pl.Zamkowy – Legnica ul.Dworcowa
• Złotoryja – Brochocin – Zagrodno- Złotoryja
• Złotoryja – Prusice – Leszczyna- Złotoryja
• Złotoryja – Wilków – Leszczyna- Złotoryja
• Złotoryja – Wojcieszyn – Nowa Wieś Grodziska- Sędzimirów- Złotoryja
• Złotoryja – Zagrodno – Grodziec- Złotoryja
• Złotoryja – Rokitnica – Rzymówka- Złotoryja
• Złotoryja – Kozów – Rokitnica- Leszczyna- Złotoryja

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej "Trans-Pol" Sp. z o.o. (phototrans.eu)