Przegub Cardana

Rysunek przegubu Cardana
Widok przegubu Cardana; u dołu wały z odchylonymi osiami
Przegub krzyżakowy w ruchu
Ilustracja zmienności przełożenia w funkcji kąta obrotu przy różnych kątach odchylenia przegubu

Przegub Cardana[a], przegub krzyżakowy[b], przegub wychylny[c]sprzęgło przymusowe nierozłączne, kompensacyjne (według hierarchii podstaw konstrukcji maszyn: sprzęgło nierozłączne, mechaniczne, samonastawne, kątowe), rodzaj przegubu asynchronicznego. Jego nazwa pochodzi od nazwiska Girolama Cardana.

Krzyżowy łącznik (1), rodzaj zdwojonego sworznia, łączy dwa widłowe zakończenia wałów czynnego (2) i biernego (3). Takie połączenie pozwala na przeniesienie momentu pomiędzy wałami nawet znacznie odchylonymi względem siebie. Problemem przegubów krzyżakowych jest to, że prędkość wału biernego jest pulsacyjna. Im kąt pomiędzy osiami wałów większy, tym pulsacja większa. Przeguby zapewniające brak pulsacji noszą nazwę przegubów homokinetycznych.

W przypadku przegubu krzyżakowego pulsacje wału biernego można wyeliminować, stosując przegub dwukrzyżakowy, jeśli pozwala na to geometria napędu.

Zależności kinematyczne

Oznaczając przez kąt obrotu wałka wejściowego, wałka wyjściowego oraz przez kąt pomiędzy osiami wałków przegubu otrzymuje się zależność:

[1].

Na podstawie tego równania można wyznaczyć przełożenie jako stosunek prędkości do w funkcji kąta obrotu wałka wejściowego

[1].

Funkcja ta jest okresowa o okresie równym 180° i wartości średniej równej 1. Osiąga ona minimum dla kąta = 0° i 180° wynoszące Natomiast maksimum występuje dla kąta = 90° i 270° o wartości

Uwagi

  1. Także: sprzęgło Cardana; niepoprawnie: wał Cardana.
  2. Także: sprzęgło krzyżakowe.
  3. Także: sprzęgło wychylne.

Przypisy

  1. a b Kinematyka przegubów krzyżakowych (niem.). www.gwb-essen.de. [dostęp 2011-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-10)].

Media użyte na tej stronie

Universal joint-diagram.png
(c) Jonasz, CC-BY-SA-3.0
Sprzęgło wychylne (Cardana)
Universal joint - output speed relative to input speed.png
Ta grafika (graph) (lub wszystkie grafiki w tym artykule bądź kategorii) powinny zostać przetworzone na grafiki wektorowe jako plik SVG. O zaletach grafik wektorowych można przeczytać na stronie Commons:Media for cleanup. Jeśli wersja SVG tej grafiki jest już dostępna, załaduj ją. Po załadowaniu SVG zamień ten szablon na stronie tej grafiki na szablon {{vector version available|nazwa nowej grafiki.svg}}.
Universal joint.png
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Universal joint transparant.gif
Autor: Van helsing, Licencja: CC BY 2.5
rendered universal joint animation (transparant background)