Przemysł chemiczny

Przemysłowe kolumny rektyfikacyjne

Przemysł chemiczny – jedna z kluczowych gałęzi przemysłu przetwórczego obejmująca:

• przemysł chemii organicznej – wytwarza produkty na bazie węglowodorów, drewna, kauczku, tłuszczów oraz innych substancji organicznych^[1],
• przemysł chemii nieorganicznej – produkty wytarzane są na bazie substancji nieorganicznych, np. minerałów i rud.

Przemysł chemiczny można podzielić ze względu na tonaż produkcji na^[2]:

• tzw. wielką chemię – nazwa odnosi się do wielkości produkcji rzędu milionów ton rocznie; do wielkiej chemii zalicza się produkcję nawozów, paliw, tworzyw sztucznych (głównie plastyfikatorów) oraz gazów przemysłowych^[3];
• chemię małotonażową – produkcja w mniejszej skali – dziesiątki ton; sektor ten obejmuje głównie chemię o dużej wartości dodanej oraz droższą w produkcji np. leki, kosmetyki, środki czystości;
• przetwórstwo chemiczne – przetwarzanie gotowych półproduktów: mieszaniem, pakowaniem, obróbką termiczną i in.

Przemysł chemiczny charakteryzuje się wysoką kapitałochłonnością i niską pracochłonnością, ze względu na to, że większość operacji jest zautomatyzowana. Jest to także gałąź przemysłu, która cechuje się dużymi inwestycjami w technologie innowacyjne. W 2013 r. w innowacje w przemyśle chemicznym zainwestowano w UE 18,6 miliarda euro^[4]. Grupę krajów o najbardziej rozwiniętym przemyśle chemicznym tworzą: Japonia, USA, Kanada, Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Rosja, Ukraina, Włochy, Brazylia, Wenezuela i kraje w rejonie Zatoki Perskiej^[5].

Przemysł chemiczny w Polsce

Podział polskiego przemysłu chemicznego ze względu na rodzaj produkowanych wyrobów:

• przemysł koksowniczy^[6][7][8] (m.in. w Bytomiu, Zdzieszowicach, Wałbrzychu, Zabrzu (Koksownia Jadwiga), Radlinie (Koksownia Radlin), Czerwionce-Leszczynach (Koksownia Dębieńsko), Dąbrowie Górniczej oraz w hutach: w Dąbrowie Górniczej, w Krakowie, w Częstochowie),
• przemysł petrochemiczny^[9][10] (PKN Orlen, w tym rafinerie w Płocku, Jedliczu, Trzebini; Grupa Lotos, w tym rafinerie w Gdańsku, Czechowicach, Jaśle),
• przemysł sodowy (CIECH Soda Polska S.A., w tym zakłady w Inowrocławiu i Janikowie)^[11],
• przemysł kwasu siarkowego (m.in. KGHM Polska Miedź, Grupa Azoty Police, Zakłady Górniczo-Hutnicze Bolesław S.A.),
• przemysł nawozów sztucznych^[12][13] (m.in. Grupa Azoty, w tym zakłady w Puławach^[14], Policach, Tarnowie-Mościcach, Kędzierzynie-Koźlu, Chorzowie, Gdańsku^[15], Grzybowie^[16]; Anwil S.A. we Włocławku; Zakłady Chemiczne „Alwernia” S.A. w Alwerni; Zakłady Chemiczne "Siarkopol" w Tarnobrzegu; LUVENA S.A. w Luboniu; Fosfan S.A. w Szczecinie),
• przemysł produkcji i przetwórstwa tworzyw sztucznych^[17][18] (m.in. przedsiębiorstwa Basell Orlen Polyolefins Sp. z o.o.^[19], Grupa Azoty^[20], Anwil S.A.^[21], Synthos S.A.^[22], CIECH Sarzyna S.A.)^[23],
• przemysł włókien sztucznych i syntetycznych (w zakładach Toruniu, Gorzowie Wielkopolskim, Tomaszowie Mazowieckim i Sochaczewie),
• przemysł farb i lakierów^[24][25][26] (m.in. zakłady produkcyjne w Cieszynie, Dębicy, Wrocławiu, Włocławku, Chorzowie i Pilawie),
• przemysł farmaceutyczny^[27][28] (m.in. zakłady farmaceutyczne w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Kutnie, Starogardzie Gdańskim, Jeleniej Górze, Pabianicach, Łodzi, Grodzisku Mazowieckim i Rzeszowie),
• przemysł środków czystości,
• przemysł środków ochrony roślin^[29].

Przypisy

Bibliografia

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Analiza sytuacji rynkowej dla działalności gospodarczej na obszarze województwa zachodniopomorskiego dla branży chemicznej, Gdańsk 2011, s. 4,11.
• CEFIC, European Chemical Industry Facts and Figures Report 2014, s. 38.
• Micheal McCoy, Facts & Figures of the Chemical Industry, Chemical & Engineering News, s. 35–72.