Przesąd przezwyciężony

Szkoła matek

Le Préjugé vaincu

Autor	Pierre de Marivaux
Rodzaj dramatu	komedia
Liczba aktów	1
Data powstania	1746
Prapremiera	6 lipca 1746 Comédie-Française
Wydanie oryginalne
Język	francuski

Szkoła matek (fr. Le Préjugé vaincu) – komedia w jednym akcie Pierre’a de Marivaux wystawiona w 1746.

Data powstania utworu

Utwór został napisany w 1746 roku i miał swą premierę 6 lipca 1746 w l’Hôtel de Bourgogne. Został wystawiony przez aktorów Comédie-Française. Sztuka odniosła spory sukces^[1][2][3].

Osoby

Treść

Akcja sztuki rozgrywa się na wsi w domu markiza.

Angelika doskonale wie że kocha Doranta, ale nie chce tego przyznać. Córka markiza, nie może się zdeklasować i poślubić prostego mieszczanina, bez względu na to, jak byłby bogaty i dobrze wychowany. Dzieli się jednak swoimi uczuciami nie z ojcem, który chętnie widziałby to małżeństwo, ale z Lizetą, swoją pokojówką, która, choć mówi gwarą swojego miasteczka i jest córką zwykłego urzędnika podatkowego, jest zdecydowanie przeciwna mezaliansowi swej pani. Dorant, aby zbadać grunt, mówi, że ma świetną partię do zaoferowania Angelice: wykształconego młodego człowieka, bogatego, szacownego pod każdym względem, ale mieszczanina. Angelika odmawia. Dorant wyznaje, że chodziło mu o niego samego. Dziewczyna jest trochę zdezorientowana, ale obstaje przy swoim. Markiz oferuje więc Dorantowi swoją młodszą córkę. Angelika wzywa Doranta. Nie chce, żeby poszedł zobaczyć jej siostrę, nie chce w ogóle, żeby się od niej oddalał. Dorant patrzy na nią najpierw ze zdziwieniem, potem z rozrzewnieniem. Angelika patrzy na niego również z czułością. Upada jej do stóp, ona go podnosi, duma ustępuje miejsca miłości^[4].

Omówienie

Przesąd przezwyciężony do całkiem sporej grupy sztuk, które kończą się tego rodzaju mezaliansem. Czasami uwiedziony, zostaje mężczyzna jak w różnych Pamelach La Chaussée'ego, u Boissy'ego, Goldoniego, François de Neufchâteau, w La Nanine Voltaire'a itp., czasami to młoda arystokratka daje się oczarować, jak w Mademoiselle de la Seiglière, Par droit de conquête itp. Komedia Marivaux i w tym jest charakterystyczna dla swojej epoki, że w XVIII wieku osobą niżeszego stanu w związku jest najczęściej mężczyzna, podczas gdy w XIX wieku staje się nią kobieta. W sztukach z XVII wieku nie ma takich małżeństw. W tamtym czasie, jeśli miłość połączyła ludzi o różnej pozycji społecznej, na końcu sztuki lub powieści zawsze następuje rozpoznanie, które ujawnia, że zakochani są sobie równi stanem^[1].

Przesąd przezwyciężony jest trochę nudny. Rola Angeliki nie ma tej finezji, jaką Marivaux potrafiłby jej nadać w innej epoce swojej twórczości. Rola pokojówki mówiącej gwarą i przejawiającej arystokratyczne upodobania jest bardziej oryginalna, ale całej sztuce brakuje wcześniejszej elastyczności, sceny i postaci stają się coraz bardziej sztywne, co będzie charakterystyczne w pracach pisarza z okresu jego starości. Warto pamiętać, że ta komedia była trzydziestym pierwszym dziełem dramatycznym Marivaux wykonanym od 1720 r. i że w tym czasie wydawał także trzy czasopisma i napisał dwie powieści^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Literatura francuska. Adam Antoine (red.). T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
• Pierre de Marivaux: Théâtre. T. 2. Paryż: Nelson, 1891.
• Jean Fleury: Marivaux et le marivaudage. Paryż: Plon, 1881.

Linki zewnętrzne

• Wydania dzieła w bibliotece Polona