Przesieka (województwo dolnośląskie)

Przesieka

wieś
Kaplica w Przesiece
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	karkonoski
Gmina	Podgórzyn
Wysokość	480-700[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	502[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	58-563
Tablice rejestracyjne	DJE
SIMC	0192117
Położenie na mapie gminy Podgórzyn Przesieka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Przesieka
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Przesieka
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego Przesieka
50°48′30″N 15°40′20″E/50,808333 15,672222

Przesieka (do 1945 niem. Hain, do 1946 Matejkowice^[3][4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Podgórzyn, w centrum Karkonoszy w Dolinie Czerwienia, Podgórnej i Myi, na wysokości 480–700 m n.p.m. na stoku Złotego Widoku.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Historia

Pierwsza pewna wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1618 (wzmianka z roku 1387 dotyczyła w istocie Podgórzyna Górnego)^[1]. W roku 1632 Przesieka została podarowana przez cesarza Georgowi Andreasowi Schwinghammerowi, weteranowi wojny trzydziestoletniej^[1]. W 1930 w miejscowości wybudowano remizę dla Freiwillige Feuerwehr Hain (OSP). Znajdowały się w niej ponadto biura władz wiejskich oraz mieszkanie naczelnika wsi. Korzystali z niej również ratownicy górscy z Freiwillige Sanitätskolonne vom Roten Kreuz. Obecnie przed remizą eksponowana jest pompa, wyprodukowana przed 1939 przez «C&H Klose Maschinenfabrik» Ober Berbisdorf (pol. Dziwiszów)^[5].

Po II wojnie światowej, w I połowie lipca 1945, dzięki informacji por. Zygmunta Bratkowskiego ekipa prof. Stanisława Lorentza odnalazła^[6][7] w restauracji Waldschlösschen zaginione dzieła Jana Matejki „Unia Lubelska”, „Rejtan” i „Batory pod Pskowem”, stąd miejscowość nazwano Matejkowice^[8][3]. W latach 1961–1968 w Przesiece mieszkał George Bidwell^[9]. Tutaj też mieszkał, w poniemieckiej willi, ksiądz Leonard Świderski spisując swoje pamiętniki, tzw. autobiograficzną trylogię, z najbardziej znanym Oglądały oczy moje^[10].

Walory turystyczne

Atrakcjami Przesieki są: Wodospad Podgórnej (547 m n.p.m.), Waloński Kamień, Chybotek, Kaskada Myi. Wieś słynie z pięknych widoków i malowniczego położenia^[1]. Często są tu organizowane plenery malarskie i fotograficzne. Z takich punktów widokowych, jak np. „Złoty Widok” można podziwiać panoramę Karkonoszy oraz Kotlinę Jeleniogórską. O atrakcyjności turystycznej miejscowości stanowi również bliskość Zamku Chojnik (1 godzina pieszo), Świątyni Wang w Karpaczu (1,5 godziny), Przełęczy Karkonoskiej (2 godziny) i Śnieżnych Kotłów (3 godziny)^[11]. Znajduje się tu wiele domów wypoczynkowych i pensjonatów. Istniejąca tu niegdyś gospoda „Pod Lipami” (niem. Gasthaus zur großen Linde, następnie Lindenschänke) spłonęła 2 kwietnia 1986. W roku 2014 dla zwiedzających udostępniono, urządzony na powierzchni 1,5 ha i położony na wysokości około 600 m n.p.m., ogród japoński Siruwia z 3 wodospadami (do 6 m wysokości) oraz 7 stawami.

Meteorologia

Od roku 1931 istnieje tu opadowa stacja meteorologiczna. Położona jest na wysokości 630 m n.p.m. Średnia roczna suma opadów w latach 1931–1960 wyniosła 918 mm. Najbardziej mokrymi miesiącami są: lipiec – 137 mm i sierpień – 106 mm. Najmniejsze opady bywają w grudniu – 49 mm i styczniu – 51 mm^[12].

Komunikacja publiczna

Do czerwca 2016 do Przesieki kursowały linie jeleniogórskiej komunikacji miejskiej nr 4 (z dworca głównego PKP w Jeleniej Górze) oraz 18 (z apteki „Pod Koroną” w Cieplicach). Obecnie połączenia zapewnia wyłącznie linia 4, kończąca bieg na osiedlu XX-lecia w Jeleniej Górze.

Od 20 maja 1914 do 31 grudnia 1964 do Podgórzyna Górnego – niemal do rogatek Przesieki – kursowały tramwaje z Jeleniej Góry^[13].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt^[14]:

• młyn, murowano-drewniany, ul. Karkonoska 3, z roku 1803

W gminnej ewidencji zabytków znajdują się budynki przy ul. Bukowy Gaj 1, 3, 5, Dolina Czerwienia 8 i 12, Droga do wodospadu 9, Kamiennej 3 i 7, Karkonoskiej 4–9, 11, 16, 18, 22, 25–30, 34, 36, 46, Przeskok 1, Turystycznej 4, Zachełmska Droga 4 oraz stanowiska archeologiczne we wsi^[15].

Szlaki turystyczne

• Podgórzyn Górny – Przesieka – Przełęcz Karkonoska
• do Sosnówki przez Jesion Idy
• Borowice – Przesieka – Jagniątków – Piechowice^[16]

Zobacz też

• Byłe przejście graniczne Przesieka – Špindlerův Mlýn

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 3 Karkonosze, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa – Kraków 1993, ISBN 83-7005-168-5.
• Mapa turystyczna Karkonosze polskie i czeskie 1:25 000, Wydawnictwo „Plan”, Jelenia Góra, ISBN 83-88049-26-7.

Linki zewnętrzne

• Przesieka – strona oficjalna
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona