Przestrzeń zaotrzewnowa

Przestrzeń zaotrzewnowa (łac. spatium retroperitoneale) – przestrzeń położona między otrzewną ścienną a powięzią wewnątrzbrzuszną wyściełającą mięśnie tylnej ściany brzucha, część przestrzeni zewnątrzotrzewnowej. U dołu przedłuża się w przestrzeń podotrzewnową. Odpowiednio na tylnej powierzchni przedniej ściany brzucha występuje przestrzeń przedotrzewnowa.

Przekrój z zaznaczeniem otrzewnej

Widok od tyłu (dla przejrzystości nie uwzględniono kręgosłupa)

Ograniczenia przestrzeni zaotrzewnowej

• od przodu – otrzewna ścienna, przylegająca bezpośrednio do powięzi poprzecznej brzucha,
• od tyłu – przednia powierzchnia tylnej ściany brzucha, wyścielona powięzią mięśnia poprzecznego głębokiego brzucha, przedłużającą się w blaszkę głęboką mięśnia prostownika grzbietu,
• od góry – przepona, otrzewna przedłuża się w powięź dolna przepony,
• od boków – boczne brzegi okrężnicy wstępującej i zstępującej odpowiednio z prawej i lewej strony
• od dołu łączy się z przestrzenią podotrzewnową;

Zawartość przestrzeni zaotrzewnowej

Położenie pierwotnie zaotrzewnowe

• nadnercza,
• nerki,
• brzuszne odcinki moczowodów,
• aorta brzuszna i jej odgałęzienia, z wyjątkiem pnia trzewnego, tętnicy krezkowej górnej i dolnej i dalszych ich odgałęzień,
• żyła główna dolna z jej dopływami ściennymi,
• pień współczulny i jego sploty wtórne (przedkręgowe), nerwy trzewne dochodzące do splotu trzewnego, osobne włókna nerwu błędnego do splotu nerkowego lewego;
• mięśnie niekiedy zaliczane do obręczy kończyny dolnej: mięsień lędźwiowy większy i mięsień lędźwiowy mniejszy, splot lędźwiowy znajdujący się między nimi a także mięsień czworoboczny lędźwi^[1];

Położenie wtórnie zaotrzewnowe

• trzustka^[2],
• dwunastnica, poza opuszką dwunastnicy, która jest położona wewnątrzotrzewnowo,
• okrężnica wstępująca i zstępująca (ale nie poprzecznica ani esica)^[2].

Zobacz też

• choroba Ormonda

Przypisy

Bibliografia

• Bogusław Kazimierz Gołąb, Władysław Zygmunt Traczyk, Michał Karasek: Anatomia i fizjologia człowieka : podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1986, s. 53-56. ISBN 83-200-1075-6.
• Adam Krechowiecki, Florian Czerwiński: Zarys anatomii człowieka. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 2009, s. 458-459, 569-580. ISBN 978-83-200-3873-6.