Przewlekłe serce płucne

Przewlekłe serce płucne (przewlekły zespół płucno-sercowy, łac. cor pulmonale chronicum, ang. chronic pulmonary heart disease) – choroba polegająca na przewlekłym wzroście ciśnienia krwi w krążeniu płucnym wskutek chorób układu oddechowego, co doprowadza do przerostu prawej komory serca i rozwoju niewydolności krążenia^[1].

Etiologia

Czynnikiem etiologicznym może być każda przewlekła choroba płuc. Najczęściej jest nią rozedma, która jest powikłaniem długotrwałych chorób oskrzeli (astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli). Inne przyczyny obejmują:

• zwłóknienie płuc jako powikłanie:
  • gruźlicy
  • rozstrzenia oskrzeli
  • napromieniowania klatki piersiowej
• zmiany w obrębie klatki piersiowej:
  • kifoskolioza
  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
  • wrodzone zniekształcenia klatki piersiowej
  • zwłóknienie opłucnej
  • otyłość z hipowentylacją pęcherzykową
  • jatrogenne (powikłanie po torakotomii)
• nowotwory
• mukowiscydozę
• sarkoidozę
• wrodzoną torbielowatość płuc
• układowe choroby tkanki łącznej^[1]

Patogeneza

Przewlekłe zmniejszenie powierzchni oddechowej płuc doprowadza do hipoksji, która powoduje skurcz tętniczek w krążeniu małym (objawia się sinicą). Jednocześnie dochodzi do hiperkapnii, u chorych z ekstremalnym sercem płucnym na jej skutek może dojść do uszkodzenia mózgu i śpiączki. Mechanizmem kompensującym jest w tym przypadku hiperwentylacja. Innym stanem spotykanym w przewlekłym sercu płucnym jest policytemia z hiperwolemią, która wywołuje nadciśnienie płucne, które z kolei doprowadza do przerostu prawej komory serca i niewydolności prawokomorowej^[1].

Objawy i przebieg

Objawy zgłaszane przez chorego to głównie duszność i kaszel z odpluwaniem krwisto-śluzowej plwociny.

Objawy przedmiotowe

• sinica (początkowo obwodowych części ciała, w zaawansowanych przypadkach uogólniona)
• tachypnoë i tachykardia
• niska ruchomość klatki piersiowej i płuc
• poszerzenie żył szyjnych
• brak powiększenia sylwetki serca
• nadmiernie jawny odgłos opukowy nad płucami
• wzmożona akcentacja II tonu nad tętnicą płucną
• hepatomegalia
• obrzęki
• rzadko wodobrzusze
• szmer skurczowy i rytm cwałowy nad dolną krawędzią mostka

Obraz radiologiczny

• objawy choroby podstawowej
• cechy przerostu prawej komory
• poszerzenie cienia wnęk

P pulmonale

EKG

• szpiczasty załamek P w odprowadzeniach II i III (P pulmonale)
• głęboki i szeroki załamek S w odprowadzeniu I
• wysoki załamek R w odprowadzeniu V₁
• wysoki załamek S w odprowadzeniach V₁ – V₆

Badania dodatkowe

• liczba czerwonych krwinek powyżej 5,500,000/mm³
• podwyższony poziom hemoglobiny
• niski OB
• duża lepkość krwi
• hiperkapnia i hipoksja
• wysokie ciśnienie żylne
• niska pojemność życiowa płuc^[1].

Leczenie

Leczenie polega na podawaniu:

• wziewnych środków bronchodylatacyjnych (adrenalina, izoproterenol)
• leków wykrztuśnych
• tlenu (tlenoterapia)
• w przypadku niewydolności krążenia diuretyków i leków nasercowych
• przy hiperkapnii korzystne jest stosowanie acetazolamidu.

Chory musi unikać narażenia na czynniki drażniące płuca, dym tytoniowy (obowiązuje bezwzględny zakaz palenia) i infekcje układu oddechowego^[1].

Rokowanie

Rokowanie jest niepomyślne. Objawy niewydolności oddechowej lub serca i ostre infekcje układu oddechowego pogarszają rokowanie^[1].

Zobacz też

• Ostre serce płucne
• Gruźlica

Przypisy