Przewodów
Artykuł | 50°28′28″N 23°55′39″E |
---|---|
- błąd | 39 m |
WD | 50°32'N, 24°0'E |
- błąd | 19664 m |
Odległość | 530 m |
wieś | |
Kościół pw. Świętego Brata Alberta | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | 530[1] |
Strefa numeracyjna | 84 |
Kod pocztowy | 22-540[2] |
Tablice rejestracyjne | LHR |
SIMC | 0887026 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
50°28′28″N 23°55′39″E/50,474444 23,927500 |
Przewodów (ukr. Переводів[3][4]) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Dołhobyczów[5][6].
Wieś stanowi sołectwo gminy Dołhobyczów[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań (III 2011) liczyła 530 mieszkańców[1] i była drugą co do wielkości miejscowością gminy Dołhobyczów.
Historia
Wieś położona jest w staropolskim powiecie bełskim. W 1403 wchodziła w skład łacińskiej parafii rzeplińskiej, należała podówczas do Benedykta (Radzanowskiego?) z Przewodowa i Wasylowa. W 1435 roku od Radzanowskich wieś kupił kasztelan bełski Jan Magier (Magiera[8]). W II połowie XV wieku przeszła do Andrzeja Magiera, zaś w 1554 roku dziedziczka Zofia z Magierów Secygniowska (córka Mikołaja[9] sprzedała ją Andrzejowi Dembowskiemu, ówczesnemu staroście hrubieszowskiemu. W 1564 roku w miejscowości tej znajdowało się 8 łanów (134,4 ha) gruntów uprawnych[10]. W 1880 roku wieś liczyła 120 domostw i 682 mieszkańców, w tym kilkudziesięciu katolików[11]. Na przełomie XIX i XX w. wieś (gmina miejscowa, gmina katastralna) Przewodów składała się ze wsi właściwej i obszaru dworskiego. Ten drugi miał niewiele mniejszą powierzchnię, ale znacznie mniejszą populację. Powierzchnia całej wsi wynosiła 1205 ha, z czego 100 ha pokrywał las. Miejscowość należała do powiatu (starostwa) sokalskiego, podlegając powiatowi sądowemu w Bełzie. We wsi znajdowała się jednoklasowa szkoła ludowa, filialna cerkiew greckokatolicka i stacjonowali żandarmi. Katolicy łacińscy podlegali parafii w Żniatynie, uniccy parafii w Liskach, a Żydzi gminie w Bełzie[12]. Spis z r. 1921 (wówczas Przewodów był w powiecie sokalskim województwa lwowskiego) wykazał 140 domów oraz 737 mieszkańców, w tym 34 Żydów i 658 Ukraińców[10]. Z roku 1947 pochodzą dane o ówczesnej aktywności w rejonie Przewodowa oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii[13]. W okresie PRL wieś była siedzibą kombinatu Państwowego Gospodarstwa Rolnego, który w 1981 r. obejmował obszar 4572 ha, głównie bardzo dobrej jakości gleb - czarnoziemów na lessach, miał ośrodki rolnicze w sześciu pobliskich miejscowościach: Białystok, Lipina, Majdan, Myców, Setniki i Wasylów, a także bazę transportowo-remontową[14]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa zamojskiego. W latach 1981–1986 wybudowano kościół św. Brata Alberta, przy którym w 1988 r. erygowano parafię pod tym samym wezwaniem. Parafia ta przejęła cmentarz, który pierwotnie był greckokatolicki[15].
W 1937 w Przewodowie znaleziono skarb w postaci co najmniej 150 rzymskich denarów, z których najmłodsze bite były w czasach panowania cesarza Kommodusa, czyli w okresie 180–192 n.e.[16] W miejscowości tej odkryto także cmentarzysko kultury przeworskiej[17]
Eksplozja rakiety 15 listopada 2022
15 listopada 2022 na terenie wsi spadł pocisk; w wyniku eksplozji zginęły dwie osoby[18].
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1043 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Andrzej Saładiak: Pamiątki i zabytki kultury ukraińskiej w Polsce. Warszawa: Burchard Edition, 1993, s. 337-338. ISBN 83-900398-1-8.
- ↑ Barbara Czopek: Nazwy miejscowe dawnej ziemi chełmskiej i bełskiej (w granicach dzisiejszego państwa polskiego). Ossolineum, 1988, s. 137. ISBN 83-04-02819-0.
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Dołhobyczów. Urząd Gminy Dołhobyczów. [dostęp 2016-01-08].
- ↑ Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV-XVIII wieku. Red. Antoni Gąsiorowski. Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1992, s. 32.
- ↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 16. Warszawa: Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1913, s. 248.
- ↑ a b Bondyra 1993 ↓, s. wg indeksu.
- ↑ Przewodów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 182 .
- ↑ Skorowidz gminny Galicji : opracowany na podstawie wyników spisu ludności z dnia 31 grudnia 1900, Wiedeń: C.K. Centralna Komisja Statystyczna, 1907, s. 610-612, 921 .
- ↑ Pawlikowski G., Drzewień-Bieniek A., 2016: Akcja „Wisła” w województwie lubelskim. „Rocznik Lubelski”, Nr 42, s. 155, 156.
- ↑ Płudowski H., 1985: Ocena przestrzennego ukształtowania rozłogu w wieloobiektowym przedsiębiorstwie rolniczym na przykładzie kombinatu PGR w Przewodowie. ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN — POLONIA, VOL. XIX, 12 SECTIO H, strony 163-164
- ↑ Przewodów. [dostęp 2022-11-15].
- ↑ Bodzek J., 2009: Znaleziska monet rzymskich w Przewodowie rozpatrzone na nowo. „Numismatický Sbornik”, Nr 24: 133–140.
- ↑ Rozwałka A., 2007: Archeologia w Dziejach gmin Zamojszczyzny. „Archeologia Polski Środkowo-wschodniej”, Nr 9, s. 343.
- ↑ Ministerstwo Spraw Zagranicznych Polski: Komunikat w związku z wezwaniem ambasadora Federacji Rosyjskiej do MSZ. [dostęp 2022-11-15].
Bibliografia
- Wiesław Bondyra , Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin – Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806 [dostęp 2019-03-07] .
Linki zewnętrzne
- Przewodów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 182 .
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
(c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
Kościół pw. Świętego Brata Alberta w Przewodówie, Polska.