Przybory kapłańskie

(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5

Przybory kapłańskie na rewersie monety Cezara: simpulum, aspergillum, securis, apex

Przybory kapłańskie – utensylia stosowane w obrzędach rytualnych starożytnych Rzymian.

Przybory na monecie Wespazjana symbolizujące funkcję augura: simpulum, aspergillum, capis, lituus

Większą ich część stanowiły przybory ofiarnicze. Spotykane na płaskorzeźbach sakralnych, najlepiej znane są z przedstawień na monetach, na których pojawiają się od czasów Republiki i utrzymują się niemal do końca III wieku n.e.^[a]

Należały do nich:

• lituus – krótka laska zakręcona spiralnie u góry; najważniejszy kapłański symbol augura,
• simpulum (simpuvium) – łyżkowaty czerpak do spełniania libacji,
• aspergillum (aspersorium) – kropidło do spryskiwania wodą oczyszczającą,
• praefericulum – niewielka waza używana przy libacjach,
• capis (capeduncula) – dzban z brązu służący do ofiar płynnych,
• patera – płaska misa do spełniania ofiary płynnej,
• securis – siekiera do spełniania ofiary krwawej,
• secespita – nóż ofiarniczy,
• malleus – młot do ogłuszania lub uśmiercania ofiar,
• acerra (turibulum) – kadzielnica rytualna,
• tripus – brązowy trójnóg ofiarny,
• apex – spiczaste nakrycie głowy kapłanów,
• galerus (galerum) – obcisła filcowa czapka kapłańska,
• patella – płaska misa ofiarnicza (patera),
• urceus (urceolus) – jednouszny dzbanuszek na wodę,
• poculum – niewielka czarka.

Uwagi

Bibliografia

• William Smith, William Wayte, G.E. Marindin: A Dictionary of Greek and Roman Antiquities. London: John Murray, 1890
• Seth W. Stevenson, C. Roach Smith, Frederic W. Madden: A Dictionary of Roman Coins, Republican and Imperial. London: G. Bell & Sons, 1889
• C.C. Chamberlain: Guide to Numismatics. London: English Universities Press, 1965