Przygórze
Artykuł | 50°36'25"N 16°33'30"E |
---|---|
- błąd | 39 m |
WD | 50°36'25.16"N, 16°33'25.65"E |
- błąd | 0 m |
Odległość | 90 m |
wieś | |
![]() Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przygórzu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość | 440-510 m n.p.m. |
Liczba ludności (III 2011) | 743[1] |
Strefa numeracyjna | 74 |
Kod pocztowy | 57-400[2] |
Tablice rejestracyjne | DKL |
SIMC | 0854417 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
![]() |
Przygórze (do 1945 r. niem. Köpprich) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.
Położenie
Przygórze leży niedaleko Przełęczy Woliborskiej, w dolinie Piekielnicy, u stóp Gór Sowich, między Woliborzem a Jugowem, na wysokości około 440-510 m n.p.m.[3]
Podział administracyjny
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0854430 | Buczyna | osada leśna |
0854423 | Huta Barbara | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.
Historia
Ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z czasów neolitu, ale o obecnej wsi źródła wspominają dopiero w 1699 roku, kiedy Przygórze było kolonią Woliborza[3]. Nieco wcześniej bo już w roku 1655 w okolicy istniała huta szkła[3]. Później wydobywano tu rudy żelaza i miedzi, a w 1793 roku powstała tu pierwsza kopalnia, dostarczająca węgiel kamienny wysokiej jakości[3]. W XIX wieku źródłem utrzymania mieszkańców oprócz górnictwa było tkactwo, w 1825 roku był tu 23 domy w tym młyn wodny i tartak, a w 1840 roku było 36 domów[3]. W połowie XIX wieku w Przygórzu powstała huta żelaza „Barbara-hűtte”, po wyczerpaniu złóż rudy zakład przekształcono w wytwórnie maszyn dla kopalni noworudzkich[3].
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[6]:
- budynki huty „Barbara”, z drugiej połowy XIX wieku:
- trzy hale produkcyjne,
- budynek rozdzielni elektrycznej,
- budynek narzędziowni i stołówki,
- hala wtryskarek,
- kotłownia,
- warsztaty i magazyn,
- elewacja magazynu.
Inne zabytki[3]:
- kilka zabytkowych domów tworzących zespół górniczego osiedla mieszkalnego z około 1910 roku,
- kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego zbudowany w okresie międzywojennym[7],
- pomnik górnika postawiony w 1966 roku z okazji 1000-lecia Państwa Polskiego.
Przemysł
Na terenie wsi w latach dziewięćdziesiątych XX wieku stworzono największy zakład ziemi noworudzkiej, ZPAS S.A. (Zakład Produkcji Automatyki Sieciowej). Przedsiębiorstwo usytuowane jest na terenie dawnej kopalni węgla kamiennego „Rudolf” (po 1945 r. kopalnia węgla kamiennego „Bolesław”) oraz byłej huty „Barbara”.
Przypisy
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 315-318. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 79. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego [dostęp 2017-12-27] .
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wyd: I-Bis 1995, ISBN 83-85773-12-6.
- K.Radwański, M.Szymczak; Atlas gór Polski: Sudety. Karpaty. Góry Świętokrzyskie; Wyda. ExpressMap; Warszawa 2008; ISBN 83-60120-64-1.
- M. Staffa, Przewodniki turystyczny, Wędrówka przez Sudety Środkowe, Wydaw. PTTK "Kraj", Kraków 1982 r., ISBN 83-00-00476-9.
- Mapa Sudety Środkowe, cz. zachodnia skala 1:40 000, wyd. PLAN, Jelenia Góra 2003 ISBN 83-88049-31-3.
Linki zewnętrzne
- Turystyczny Serwis informacyjny o Przygórzu i Górach Sowich – Galerie aktualnych i historycznych zdjęć z Przygórza i Gór Sowich.. sowirower.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of powiat kłodzki, Poland.
Flaga województwa dolnośląskiego
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik górnika w Przygórzu
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY 3.0
ZPAS S.A. w Przygórzu, dawna huta Barbara
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przygórzu