Przygody Münchhausena
| Data premiery | 21 września 1962[1] luty 1963[2] (Polska) |
|---|---|
| Kraj produkcji | Czechosłowacja |
| Język | czeski |
| Czas trwania | 87 minut |
| Reżyseria | Karel Zeman |
| Scenariusz | Karel Zeman Josef Kainar Jiří Brdečka |
| Główne role | Miloš Kopecký Jana Brejchová Rudolf Jelínek |
| Muzyka | Zdeněk Liška |
| Zdjęcia | Jiří Tarantík |
| Scenografia | Karel Zeman Zdeněk Rozkopal |
| Kostiumy | Lída Novotná Miloslava Šmídová |
| Montaż | Věra Kutilová |
| Produkcja | Josef Ouzký |
| Wytwórnia | Krátký film Praha Studio Loutkových Filmů Gottwaldov |
| Dystrybucja | Ústřední půjčovna filmů |
| Budżet | 4,7 mln CZK |
| Nagrody | |
| Srebrny Żagiel na Festiwalu Locarno[2] | |
Przygody Münchhausena (cz. Baron Prášil) – czechosłowacki film przygodowy z roku 1962 w reżyserii Karela Zemana, na podstawie opowieści Przygód barona Münchhausena w wersji Gottfrieda Augusta Bürgera[2]. Film łączy akcję na żywo z różnymi formami animacji i jest mocno wystylizowany, głównie na ryciny Gustave’a Doré’a[3].
Cyfrowa renowacja filmu miała premierę 5 września 2016 roku na Telluride Film Festival w Stanach Zjednoczonych[4].
Polska premiera odbyła się podwójnym seansie z krótkometrażowym filmem kukiełkowym W 10 minut dookoła świata produkcji Se-Ma-For[2].
Wątek
Film zaczyna się od kroków prowadzących do stawu. Kamera nieustannie przesuwa się w górę, aby pokazać lot motyli, ptaków i postęp historycznych samolotów kończących się rakietowym statkiem podróżującym w kosmosie i lądującym na Księżycu.
Lunonauta opuszcza swój statek kosmiczny i obserwuje inne kroki na Księżycu, prowadząc go do starego fonografu, a następnie rozbitej rakiety z tablicą odczytującą Ziemię na Księżyc Juliusza Verne’a. Zaskoczony podróżnik kosmiczny, zabrany do stołu, spotyka bohaterów z książki Verne’a, Cyrano de Bergeraca i barona Münchhausena. Zapraszając go do swojego stolika, bohaterowie wierząc, że to Selenita i uprzejmie traktują go jak małe dziecko.
Baron postanawia zabrać go na Ziemię w fantazyjnym sterowcu utrzymywanym przez stado skrzydlatych koni. Baron ubiera lunonautę o imieniu Toník w oryginalny czeski, XVIII-wieczny stróju, gdzie ląduje w XVIII-wiecznej Turcji w Konstantynopolu. Mówiąc niezrozumiałym głosem, który nazywa „językiem dyplomacji”, baron przedstawia Toníka sułtanowi. Jednak brak znajomości protokołu dyplomatycznego Toníka i jego zakochanie w księżniczce Biance, damie więzionej przez sułtana, prowadzi do serii romantycznych i fantazyjnych przygód, które przekształcają współczesnego naukowca w kosmos w bohatera rywalizującego z baronem.
_costume_-_2.jpg)
Obsada
- Miloš Kopecký – baron Münchhausen
- Jana Brejchová – księżniczka Bianka
- Rudolf Jelínek – Toník
- Rudolf Hrušínský – sułtan
- Karel Höger – Cyrano de Bergerac
- Eduard Kohout – generał Ellemerle
- Jan Werich – kapitan statku
- František Šlégr – kapitan piratów
- Otto Šimánek – Michel Ardan
- Richard Záhorský – Barbicane
- Zdeněk Hodr – kapitan Nicholl
- Naděžda Blažíčková – tancerka z haremu
- Karel Effa – adjutant
- Josef Hlinomaz – hiszpański generał
- Miloslav Holub – wrogi generał
- Miroslav Homola – szachista
- Václav Trégl – marynarz
- Bohuš Záhorský – admirał
Wersja polska
Opracowanie i udźwiękowienie wersji polskiej: Studio Opracowań Filmów w Warszawie
Reżyseria: Henryka Biedrzycka
Teksty polskie: Elżbieta Łopatniukowa, Krystyna Uniechowska
Operator dźwięku: Zdzisław Siwecki
Montaż: Wanda Jarkowska
Kierownictwo produkcji: Jerzy Kulawczyk
Wystąpili:
- Kazimierz Rudzki – baron Münchhausen
- Teresa Olenderczyk – księżniczka Bianka
- Józef Łotysz – Toník
- Michał Pluciński – Cyrano de Bergerac
- Janusz Ziejewski – kapitan statku
- Leon Pietraszkiewicz – admirał
Odbiór
Howard Thompson z The New York Times opisał to jako „rozkoszną osobliwość z dziarską, intrygującą ścieżką muzyczną”[5] a pisarz Harlan Ellison nazwał ją „uroczą i sympatyczną czeską fantazją z 1961 roku wypełnioną efektami”[6].
César Santos Fontenla z Triunfo nazwał film „arcydziełem” i dodał: „film jest niewątpliwie najbardziej ekscytującym jak dotąd eksperymentem w dziedzinie animacji i łączenia różnych technik... Wpływ Mélièsa jest obecny w całym filmie, który osiąga ten sam poziom poezji, co dzieła tego starego mistrza”[3]. Gazeta Le Monde określiła „technikę Zemana za «idealnie dopasowaną» do opowieści o baronie Münchhausenie, a końcowy efekt jako «obdarzony wspaniałym poczuciem humoru i bardzo pomysłowe»”[7]. Historyk filmowy Peter Hames opisał Przygody Münchhausena jako „prawdopodobnie najlepszy film Zemana”[8].
Kiedy film był pokazywany w British Film Institute w 1980 roku i wywarł on wpływ na Terry'ego Gilliama, który następnie tworzył własną wersję opowiadań o Münchhausenie: Przygody barona Munchausena[9]:
Pamiętam gdy kręciłem Przygody barona Munchausena ujrzałem tam [British Film Institute] katalog z Przygód Münchhausena Karela Zemana i powiedziałem, „Łał, co to takiego?”. W końcu obejrzałem ten film i powiedziałem, „łał, to wspaniałe”, gdyż zrobił coś, co ja wciąż próbuję, i połączył żywą akcję z animacją. Jego doré’owe tła były cudowne. Film uchwycił prawdziwego duch postaci[10].
Brytyjski magazyn Home Cinema Choice uznał Przygody Münchhausena za najlepiej odrestaurowany cyfrowo film z 2017 roku, pokonując takie filmy jak Coś, Cena strachu i Mulholland Drive[11].
Joanna Guze na łamach „Filmu” zachwalała wyczucie stylu Gustave’a Doré’a przez Zemana, tak podważała sens zestawiania XVIII-wiecznego barona ze współczesnym kosmonautą i uważała, że poprzedni film Zemana Diabelski wynalazek wypadł pod względem fabularnym znacznie lepiej. Krytykowała także zakaz wstępu polskim widzom poniżej szesnastu lat, argumentując że powinien być przeznaczony dla młodzieży i „nie zgorszy nieletnich, którzy, nawiasem mówiąc, nie takie już rzeczy oglądali na dozwolonych, nawet zalecanych im filmach”[12].
Przypisy
- ↑ Przygody Münchhausena w bazie IMDb (ang.)
- ↑ a b c d Idziemy do kina. „Film”. 5, s. 15, 1963-02-03. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
- ↑ a b César Santos Fontenla: De Cyrano a Gagarin (hiszp.). Europeana. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-13)].
- ↑ The Fabulous Baron Munchausen at Telluride (ang.). Czech Film Center, 2016-09-06. [dostęp 2020-04-24].
- ↑ Howard Thompson: CRITICS' CHOICE; Cable TV (ang.). The New York Times. [dostęp 2020-04-24].
- ↑ Harlan Ellison: Harlan Ellison’s Watching: Essays and Criticism. Nowy Jork: Open Road Integrated Media, 2014, s. 394. ISBN 978-1-4976-0411-7. [dostęp 2020-04-24].
- ↑ Le Baron de Crac (1962) de Karel Zeman. L’Oeil sur l’Ecran, 2015-04-20. [dostęp 2020-04-24].
- ↑ Peter Hames: Czech and Slovak Cinema: Theme and Tradition. Edynburg: Edinburgh University Press, 2009, s. 197. ISBN 978-0-7486-2082-1. (ang.)
- ↑ Jack Zipes: The Enchanted Screen: The Unknown History of Fairy-Tale Films. Wyd. 2. Nowy Jork: Routledge, 2011, s. 43. ISBN 978-0-203-92749-6.
- ↑ Terry Gilliam: Terry Gilliam: Interviews. Mississippi: Jackson University Press, 2004, s. 132-133.
- ↑ Baron Prášil - nejlepší restaurovaný film roku ve Velké Británii! (cz.). Muzeum Karla Zemana, 2018-01-03. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-30)].
- ↑ Joanna Guze. Przygody Münchhausena. „Film”. 9, s. 4, 1963-03-03. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Linki zewnętrzne
- Przygody Münchhausena w bazie IMDb (ang.)
- Przygody Münchhausena w bazie Filmweb
Media użyte na tej stronie
Autor: Vera de Kok, Licencja: CC BY-SA 4.0
Costumes of the Karel Zeman Film Baron Prášil (1961)