Przylądek Denisona

Chatki Mawsona na Przylądku Denisona

Przylądek Denisona (ang. Cape Denison)[1] – przylądek nad Zatoką Commonwealthu na Ziemi Jerzego V na Antarktydzie.

Historia

Nazwa przylądka upamiętnia Australijczyka Hugh Denisona z Sydney, patrona Australasian Antarctic Expedition, której dowódcą był Douglas Mawson (1911–1914). Główna baza wyprawy, tzw. Mawson’s Huts (pol. „Chatki Mawsona”), została założona właśnie na tym przylądku[2]. Pozostałości czterech chatek nadal znajdują się na przylądku, który jest wpisany na listę historycznych miejsc i pomników Antarktydy (nr 77)[3].

Geografia i przyroda

Na Przylądku Denisona znajdują się cztery doliny o osiach zorientowanych w kierunku północny zachód-południowy wschód, chatki znajdują się w dolinie położonej najdalej na zachód. Jest to obszar częściowo wolny od lodu, znajduje się na nim 13 niewielkich jezior. W niektórych częściach wybrzeża istnieją duże kolonie ptaków morskich, w tym pingwinów Adeli, petreli śnieżnych i oceanników żółtopłetwych[4].

W grudniu 2010 roku w zatoce Commonwealthu weszła na mieliznę góra lodowa B09B, o powierzchni 100 km². Zdarzenie to miało katastrofalne skutki dla kolonii pingwinów, jako że droga z kolonii na żerowiska w morzu wydłużyła się do ponad 60 km. Ptaki nie były w stanie odchować młodych, setki jaj zostały porzucone. W lutym 2011 na Przylądku Denisona żyło 160 tys. pingwinów Adeli, w grudniu 2013 roku badacze znaleźli tylko 10 tys. żywych ptaków[5].

Ochrona

Obszar Przylądka w latach 2004–2014 był objęty przez szczególnie zarządzany obszar Antarktyki nr 3[6]. Przylądek w okolicy Chatek Mawsona jest objęty specjalną ochroną jako szczególnie chroniony obszar Antarktyki nr 162 (Mawson’s Huts, Cape Denison), szczególnie w celu zachowania miejsca o dużej wartości historycznej, dokumentującego wczesny, „heroiczny” okres badań kontynentu, ale także dla ochrony przyrody[4].

Przypisy

  1. ↑ Nazwa polska według KSNG: Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, s. 26, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. 
  2. ↑ Cape Denison
  3. ↑ List of Historic Sites and Monuments approved by the ATCM (2013). Secretariat of the Antarctic Treaty, 2013. [dostęp 2015-07-15]. (ang.).
  4. ↑ a b Management Plan for Antarctic Specially Protected Area No. 162, Mawson’s Huts, Cape Denison, Commonwealth Bay, George V Land, East Antarctica. Antarctic Treaty Secretariat, 2014. [dostęp 2015-07-15].
  5. ↑ 150,000 Antarctica penguins die after iceberg grounding: study. Phys.org, 2016-02-14. [dostęp 2016-02-15]. (ang.).
  6. ↑ Measure 9 (2014) – ATCM XXXVII – CEP XVII, Brasilia. Antarctic Treaty Secretariat, 2014. [dostęp 2015-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].

Media użyte na tej stronie

Mawsons Hut at Cape Denison.jpg
Mawson's Hut, Cape Denison, Antarctica..