Przysięga w sali do gry w piłkę

Przysięga w sali do gry w piłkę, obraz Davida

Przysięga w sali do gry w piłkę – przysięga złożona 20 czerwca 1789 r. przez 577 posłów Stanu Trzeciego po wydaleniu ich z sali obrad Stanów Generalnych. Zebrani uroczyście przyrzekli nie rozchodzić się do czasu sporządzenia nowej konstytucji francuskiej. Mimo braku prawnego znaczenia przysięgi, miała ona ogromny oddźwięk społeczny, co uczyniło ją jednym z przełomowych momentów rewolucji francuskiej.

Geneza

Zwołanie Stanów Generalnych przez Ludwika XVI zostało przez społeczeństwo przyjęte z dużymi nadziejami na zmiany. Szczególnie burżuazja, zachęcona przebiegiem pierwszych posiedzeń, liczyła na zwiększenie swoich wpływów w państwie. Tymczasem zarówno król, jak i arystokracja nie wykazywali zainteresowania głębszymi przekształceniami, skupiając się wyłącznie na problemach finansowych kraju. W związku z tym deputowani Stanu Trzeciego, wspierani przez przychylną reformom część szlachty i kleru, zaczęli domagać się zmian w procedurze obrad: wspólnych posiedzeń i liczenia głosów całościowo, a nie na dotychczasowej zasadzie jeden stan – jeden głos. Między 16 a 19 czerwca przedstawiciele Stanu Trzeciego zdołali przekonać do tych postulatów większą część duchowieństwa i wydali jednostronne oświadczenie, w którym ogłaszali się Zgromadzeniem Narodowym.

Przysięga

Reakcją Ludwika XVI było oświadczenie o całkowitej nielegalności poczynań przedstawicieli Stanu Trzeciego, a następnie niedopuszczenie ich do sali obrad pod pretekstem wykonywania prac remontowych. W odpowiedzi deputowani udali się do pobliskiej sali do gry w piłkę, gdzie Jean Mounier i Emmanuel-Joseph Sieyès zredagowali formułę przysięgi. Następnie tekst odczytał Jean Sylvain Bailly, a zebrani, poza deputowanym Dauchem, powtórzyli słowa przysięgi. W kolejnych dniach przedstawiciele Stanu Trzeciego podjęli szeroką akcję przekonywania niezdecydowanych posłów do swoich idei.

Reakcja

Ludwik XVI, mimo początkowych zamiarów wysłania wojska przeciwko deputowanym, w końcu zrezygnował z represji, zgadzając się na postulaty Stanu Trzeciego. Wydarzenie to na nowo ożywiło nadzieje na zmiany związane z działalnością parlamentu i spontaniczną aktywność zwykłych obywateli.

Bibliografia

  • Simon Schama, Citizens. A Chronicle of the French Revolution, New York: Alfred A. Knopf, 1989, ISBN 0-394-55948-7, OCLC 830482818.

Media użyte na tej stronie

Salle du jeu de paume Versailles.jpg
Autor: Oakenchips, Licencja: CC BY-SA 4.0
Place of the Tennis Court Oath, Versailles, France
Versailles commémo. Jeu de Paume.jpg
Autor: Henry Salomé (Jaser !) 09:30, 25 November 2006 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Plaque commémorative du Serment du Jeu de paume (20 juin 1789) à Versailles (Yvelines, France)
Dans ce Jeu de paume, le XX juin MDCCLXXXIX, les députés du peuple, repoussés du lieu ordinaire de leurs séances, jurèrent de ne point se séparer qu'ils n'eussent donné une constitution à la France. Ils ont tenu parole.