Przywilej borzykowski

Przywilej borzykowski – przywilej nadany klerowi Kościoła katolickiego na zjeździe w Borzykowej podczas synodu prowincjonalnego 29 lipca 1210 roku[1] przez książąt dzielnicowych.

Historia

Przyczyną zjazdu w Borzykowej, była bulla papieża Innocentego III z 9 czerwca 1210 na wniosek niewymienionego z imienia księcia śląskiego (a mógł to być tylko Henryk I Brodaty, gdyż tylko on używał takiego tytułu), który postanowił pod groźbą klątwy przywrócić zasadę senioratu. W całym kraju zapanowała konsternacja, a arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz zwołał synod do Borzykowej, gdzie miano spróbować zaradzić powstałemu problemowi.

Na zjeździe obecni byli: Leszek Biały, książę krakowski, Konrad I mazowiecki, Henryk I Brodaty, Władysław Odonic. Celem zjazdu władców dzielnicowych było przygotowanie obrony przeciwko Mieszkowi Plątonogiemu i Władysławowi Laskonogiemu, którzy w czasie zjazdu planowali opanowanie Krakowa.

W Borzykowej arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz obiecał wszelką pomoc ze strony swojego Kościoła w celu utrzymania Leszka Białego na tronie krakowskim. W zamian za pomoc arcybiskup dążył do uzyskania pewnych ustępstw. Książęta przyznali ostatecznie Kościołowi rzymskiemu immunitet, zakładający wolność od świadczeń na rzecz państwa i zniesienie tzw. Ius spolii, czyli prawo monarchy do przejęcia majątku ruchomego, będącego prywatną własnością zmarłych duchownych. Prawdopodobnie na zjeździe wyłączono duchownych spod państwowego sądownictwa (privilegium fori)[2]. Przywileju borzykowskiego nie podpisał jedynie Henryk Brodaty.

Równocześnie z nadaniem przywileju, w Borzykowej obradował synod prowincjonalny, którego zadaniem było przeprowadzenie reformy kościelnej. Po reformie Kościół rzymski wzmocnił się wewnętrznie i tym samym mógł zająć stanowisko wobec władzy państwowej.

W czasie gdy obradował zjazd borzykowski, Mieszko I Plątonogi wjechał do Krakowa i zasiadł na tamtejszym tronie. Rządził niecały rok, bowiem zmarł 16 maja 1211.

Przypisy

  1. ↑ Ważniejsze przywileje. poczet.com.
  2. ↑ Władysław Abraham, Privilegium fori duchowieństwa w ustawodawstwie Kościoła polskiego w wieku XIII

Bibliografia

  • Stanisław Zachorowski: Dzieje Polski średniowiecznej, tom 1. Wrocław: PLATAN, 1965, s. 239-240. ISBN 83-7052-230-0.