Psałterz szkejański

Psałterz szkejański (rum. Psaltirea Scheiană) – zabytek piśmiennictwa rumuńskiego, szesnastowieczny rękopis, zawierający przekład całej Księgi Psalmów na język rumuński[1].

Psałterz najprawdopodobniej przełożony został na język rumuński z przekładu cerkiewnosłowiańskiego[1]. Całość obejmuje 265 kart papierowych, zapisanych alfabetem cyrylickim. Na podstawie charakterystycznych cech graficznych i fonetycznych ustalono, iż najprawdopodobniej tekst był przepisywany przez trzech różnych kopistów[2]. Charakterystyczną cechą językową Psałterza szkejańskiego, jak również innych wczesnych przekładów biblijnych na język rumuński (np. Psałterza woronieckiego), jest rotacyzm[3], czyli przechodzenie w rodzimych wyrazach interwokalicznego n w r, np. oamerilor (zam. oamenilor). Zjawisko to wskazuje najprawdopodobniej północnorumuńskie (mołdawskie lub z północnego Siedmiogrodu) pochodzenie tekstu.

Manuskrypt należał do Gheorghe Asachiego (1788–1869), poety i historyka, potem znalazł się w kolekcji Dimitrie C. Sturdza-Scheianu, który w 1884 r. wraz z innymi dokumentami podarował go Akademii Rumuńskiej.

Psałterz został wydany w 1889 roku przez Ioana Bianu (1856–1935), bibliotekarza Akademii Rumuńskiej. Bianu zamieścił w swym wydaniu faksymile tekstu oryginalnego, pisanego cyrylicą, wraz z równoległą transkrypcją psalmów na pismo łacińskie. Początkowo Bianu szacował czas powstania rękopisu na lata 1482–1485[4], rok 1482 umieścił zresztą w tytule drukowanego wydania rękopisu, późniejsze badania przesuwały jednak tę datę na okres późniejszy: na rok 1515 (Sextil Pușcariu), lub nawet 1585 (Moses Gaster)[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Danuta Bieńkowska: Literatura rumuńska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 1. s. 1090.
  2. ↑ Nicolae Cartojan: Istoria literaturii române vechi. s. 86.
  3. ↑ Nicolae Cartojan: Istoria literaturii române vechi. s. 85-90.
  4. ↑ Ion Bianu: Prefaţa. W: Psaltirea Scheiană (1482). s. VII.
  5. ↑ Nicolae Cartojan: Istoria literaturii române vechi. Bukareszt: 1980, s. 81.

Bibliografia

  • Danuta Bieńkowska: Literatura rumuńska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977.
  • Ion Bianu: Prefaţa. W: Psaltirea Scheiană (1482). Bukareszt: 1889, s. VII-XVIII.
  • Nicolae Cartojan: Istoria literaturii române vechi. Bukareszt: 1980, s. 86.

Linki zewnętrzne