Psary (powiat oławski)

Psary

wieś
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	oławski
Gmina	Oława
Liczba ludności (III 2011)	272[1]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-200
Tablice rejestracyjne	DOA
SIMC	0879564
Położenie na mapie gminy wiejskiej Oława Psary
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Psary
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Psary
Położenie na mapie powiatu oławskiego Psary
50°52′07″N 17°21′44″E/50,868611 17,362222

Psary – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oławskim, w gminie Oława.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.

Religia rzymskokatolicka

Psary należą do parafii pw. św. Jakuba Apostoła w Małujowicach.

Nazwa

Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy psa domowego.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie villa Psar^[2][3].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[4]:

• kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, klasycystyczny z 1713 r.
• kaplica, przy kościele parafialnym, z około 1800 r.
• dwór, (nie istnieje)
• stajnia-spichlerz, z około 1800 r.

inne zabytki:

• stary kamienny krzyż nieznanego wieku i funkcji znajdujący się w starym zdziczałym parku, należącym do nieistniejącego już majątku. Krzyż często łączony jest z zabójstwem dokonanym około 1360 r. przez rycerza Gebharda von Kittlitz na Bavarusie von Stinavia z rodu Bavorów spod Czeskich Budziejowic, właścicielu wsi Psary, Ścinawy Polskiej i kilku innych. Przed radą miejską Brzegu odbyła się rozprawa, na której rodzinę zamordowanego reprezentowali Fransko i Mladeta von Stinavia, a w imieniu zabójcy wystąpił Mirsonus von Pogarell. Pokuta, którą zadano skazanemu i jego rodzinie nakazywała wysłanie dwóch pielgrzymów - do Rzymu i Akwizgranu, przy czym w Rzymie wysłannik Kittlitzów miał obowiązek uzyskać pisemne poświadczenie od papieża, które miał następnie przekazać wdowie, Annie von Stinavia. W okolicznych klasztorach Kittlitzowie musieli opłacić tysiąc mszy w intencji ofiary, a także zapłacić główszczyznę (okup za głowę zabitego) jego rodzinie. Niektóre z takich umów zawierały również nakaz wystawienia przez zabójcę krzyża lub kapliczki (tzw. krzyż pokutny lub pojednania). Jednak umowa dotycząca zabójstwa Bavarusa von Stinavia takiego nakazu nie zawiera^[5] dlatego łączenie opisywanego krzyża z tym zabójstwem nie ma podstaw i jest oparte jedynie na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare kamienne krzyże monolitowe, o których nic nie wiadomo, zwłaszcza te z rytami broni, są krzyżami pokutnymi^[6], chociaż w rzeczywistości powód fundacji takiego krzyża może być różnoraki, tak jak każdego innego krzyża. Niestety hipoteza ta stała się na tyle popularna, że zaczęła być odbierana jako fakt i pojawiać się w lokalnych opracowaniach, informatorach czy przewodnikach jako faktyczna informacja. Tymczasem w przypadku morderstwa dokonanego przez Gebharda von Kittlitz istnieje właściwie pewność, że krzyż pokutny w ogóle nie powstał.

Zobacz też

• Psary
• Parafia św. Jakuba Apostoła w Małujowicach

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Serwis Informacyjny Miejscowości Gać k. Oławy - w dziale Historia wsi artykuły na temat historii Psar. gac.ovh.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-18)].
• Strona internetowa parafii Małujowice - w dziale Psary podstawowe informacje o Psarach