Psathyrella

Kruchaweczka
Ilustracja
Kruchaweczka zaroślowa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

kruchaweczkowate

Rodzaj

kruchaweczka

Nazwa systematyczna
Psathyrella (Fr.) Quél.
Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 152 (1872)
Typ nomenklatoryczny

Psathyrella gracilis (Fr.) Quél. (1872)

(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0
Kruchaweczka wąskoblaszkowa
Kruchaweczka kołpaczkowata
Kruchaweczka namakająca
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0
Kruchaweczka wysmukła

Psathyrella (Fr.) Quél. (kruchaweczka) – rodzaj grzybów z rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].

Charakterystyka

Saprotrofy rosnące na ziemi, drewnie i nawozie. Kapelusze przeważnie łamliwe, suche, przeważnie higrofaniczne, łuskowate, kosmkowate lub nagie, niebruzdowane i nierozpływające się. Trzony nagie do kosmkowatych, czasem korzeniaste. Przeważnie bez pierścienia. Blaszki przyrośnięte, nierozpływające się. Miąższ przeważnie bardzo kruchy. Wysyp zarodników ciemnobrązowy, czarnobrązowy (rzadko czerwonawobrązowy lub czarny). Zarodniki eliptyczne, gładkie, przeważnie z porą rostkową, trama blaszek regularna (strzępki biegną równolegle)[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy naukowe: Agaricus subsect. Homophron Britzelm., Agaricus trib. Psathyra Fr., Agaricus trib. Psathyrella Fr., Astylospora Fayod, Drosophila Quél., Gymnochilus Clem., Homophron (Britzelm.) W.B. Cooke, Hypholomopsis Earle, Pannucia P. Karst., Pluteopsis Fayod, Psalliotina Velen., Psammocoparius Delile ex De Seynes, Psathyra (Fr.) P. Kumm., Psilocybe Fayod[3].

Nazwę polską nadał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane był też pod nazwami: kołpaczek, łączak, kruszak, łysak, kruchawka, maślanka[4].

Gatunki występujące w Polsce

  • Psathyrella ammophila (Durieu & Lév.) P.D. Orton – kruchaweczka piaskowa
  • Psathyrella bifrons Berk. A.H. Sm. – kruchaweczka białoostrzowa
  • Psathyrella candolleana Fr. Maire – kruchaweczka zaroślowa
  • Psathyrella canoceps (Kauffman) A.H. Sm. – kruchaweczka drobna
  • Psathyrella caput-medusae Fr. Konrad & Maubl. – kruchaweczka meduzogłowa
  • Psathyrella casca (Fr.) Konrad & Maub – kruchaweczka czerwonawa
  • Psathyrella corrugis Pers. Konrad & Maubl. – kruchaweczka wysmukła[5]
  • Psathyrella cotonea Quél. Konrad & Maubl. – kruchaweczka brudnobiała
  • Psathyrella fatua (Fr.) P. Kumm. – kruchaweczka blada
  • Psathyrella frustulenta (Fr.) A.H. Sm. – kruchaweczka fasolowatozarodnikowa
  • Psathyrella fulvescens (Romagn.) M.M. Moser ex A.H. Sm. – kruchaweczka żółknąca
  • Psathyrella fusca (J.E. Lange) A. Pearson – kruchaweczka stożkowata
  • Psathyrella gordonii (Berk. & Broome) A. Pearson & Dennis – kruchaweczka białoosłonowa
  • Psathyrella hirta Peck – kruchaweczka odchodowa
  • Psathyrella hydrophiloides Kits van Wav.[6]
  • Psathyrella leucotephra (Berk. & Broome) P.D. Orton – kruchaweczka biaława
  • Psathyrella longicauda P. Karst. – kruchaweczka długotrzonowa
  • Psathyrella maculata (C.S. Parker) A.H. Sm. 1972 – kruchawczka plamista
  • Psathyrella microrhiza (Lasch) Konrad & Maubl. – kruchaweczka krótkokorzeniasta
  • Psathyrella multipedata Peck A.H. Sm. – kruchaweczka kępkowa
  • Psathyrella murcida (Fr.) Kits van Wav. – kruchaweczka ochrowoczarna
  • Psathyrella noli-tangere (Fr.) A. Pearson & Dennis – kruchaweczka najdelikatniejsza
  • Psathyrella obtusata (Pers.) A.H. Sm. – kruchaweczka białotrzonowa
  • Psathyrella olympiana A.H. Sm. – kruchaweczka czerwonobrązowa
  • Psathyrella panaeoloides (Maire) Arnolds – kruchaweczka kołpaczkowata
  • Psathyrella pennata Fr. A. Pearson & Dennis – kruchaweczka wypaleniskowa
  • Psathyrella pertinax (Fr.) Örstadius – kruchaweczka ziarnista[7]
  • Psathyrella piluliformis Bull. P.D. Orton – kruchaweczka namakająca
  • Psathyrella potteri A.H. Sm – kruchaweczka ochrowobiała
  • Psathyrella prona Fr. Gillet – kruchaweczka przydrożna
  • Psathyrella pseudocasca (Romagn.) Kits van Wav. – kruchaweczka pniakowa
  • Psathyrella pseudogracilis (Romagn.) M.M. Moser – kruchaweczka workowatorozwierkowa
  • Psathyrella pygmaea (Bull.) Singer – kruchaweczka najmniejsza
  • Psathyrella sarcocephala (Fr.) Singer – kruchaweczka czerwonoblaszkowa
  • Psathyrella senex (Peck) A.H. Sm. – kruchaweczka malutka
  • Psathyrella silvestris (Gillet) Konrad & Maubl. – kruchaweczka topolowa[8]
  • Psathyrella spadiceogrisea Schaeff. Maire – kruchaweczka wąskoblaszkowa
  • Psathyrella sphagnicola (Maire) J. Favre – kruchaweczka torfowcowa
  • Psathyrella spintrigera (Fr.) Konrad & Maubl. – kruchaweczka rdzawobrązowa
  • Psathyrella storea (Fr.) Romagn. ex Bon – kruchaweczka żółtomiąższowa
  • Psathyrella tephrophylla (Romagn.) M.M. Moser – kruchaweczka popielatoblaszkowa
  • Psathyrella torpens (Fr.) Konrad & Maubl. – kruchaweczka bladomięsna
  • Psathyrella trepida (Fr.) Gillet – kruchaweczka bagienna
  • Psathyrella vernalis Velen. – kruchaweczka wiosenna

Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie[9]. Nazwy polskie i wykaz gat. Polski według Władysława Wojewody[4], z wyjątkiem k. plamistej i P. hydrophiloides[10].

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum [dostęp 2020-11-22].
  2. ↑ E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  3. ↑ Species Fungorum [dostęp 2013-04-15].
  4. ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
  5. ↑ Nazwa polska podana przez W. Wojewodę dla synonimu Psathyrella gracilis (Fr.) Quél.
  6. ↑ A. Ronikier, Rare and interesting species of Psathyrella found in the Tatra National Park, „Acta Mycologica”, 42, 2007, s. 85-92.
  7. ↑ W. Wojewoda podaje polską nazwę dla synonimu Psathyrella chondroderma
  8. ↑ W. Wojewoda podał polską nazwę dla synonimu Psathyrella populina (Britzelm.) Kits van Wav.
  9. ↑ Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2013-10-20].
  10. ↑ Komisja do spraw polskiego nazewnictwa grzybów [dostęp 2017-08-28].

Media użyte na tej stronie

Psathyrella candolleana, Shoreline.jpg
Autor: This image was created by user Tim Sage (T. Sage) at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
w:Psathyrella candolleana from Briarcrest Neighborhood, Shoreline, Washington, USA
Psathyrella.spadiceogrisea.-.lindsey.jpg
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0

Psathyrella spadiceogrisea from Commanster, Belgium.

The determination of the species shown in this picture has been verified.
Psathyrella panaeoloides 1st.jpg
Autor: Dragonòt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Photo taken in Carmagnola (TO), in the garden
Psathyrella piluliformis G3 (1).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Psathyrella piluliformis