Pseudopałanka wędrowna

Pseudopałanka wędrowna
	Pseudocheirus peregrinus
	(Boddaert, 1785)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Rodzina	pseudopałankowate
Podrodzina	pseudopałanki
Rodzaj	pseudopałanka
Gatunek	pseudopałanka wędrowna
Synonimy
	Didelphis peregrinus Boddaert, 1785; Didelphis caudivolvula Kerr, 1792; Didelphis novaehollanidiae Bechstein, 1800; Phalangista cookii Desmarest, 1818; Phalangista convolutor Schinz, 1821; Phalangista banksii J.E. Gray, 1838; Phalangista viverrina Ogilby, 1838; Phalangista incana Schinz, 1844; Phalangista laniginosa Gould, 1858; Pseudochirus vulper Matschie, 1915; Pseudochirus victoriae Matschie, 1915; Pseudochirus laniginosus incanens Thomas, 1923; Pseudochirus laniginosus notialis Thomas, 1923; Pseudochirus laniginosus oralis Thomas, 1926; Pseudochirus laniginosus modestus Thomas, 1926; Pseudochirus rubidus Troughton & Le Souef, 1929; Pseudochirus cookii bassianus Le Souef, 1929;
Podgatunki
	P. p. peregrinus Boddaert, 1785; P. p. convolutor Schinz, 1821; P. p. cooki (Desmarest, 1818); P. p. pulcher Matschie, 1915;
	P. p. peregrinus Boddaert, 1785; P. p. convolutor Schinz, 1821; P. p. cooki (Desmarest, 1818); P. p. pulcher Matschie, 1915;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Pseudopałanka wędrowna^[20], pałanka wędrowna^[21] (Pseudocheirus peregrinus) – gatunek ssaka z podrodziny pseudopałanek (Pseudocheirinae) w rodzinie pseudopałankowatych (Pseudocheiridae).

Zasięg występowania

Pseudopałanka wędrowna występuje w zależności od podgatunku^[18]:

P. peregrinus peregrinus – północno-wschodnia i wschodnia Australia, od półwyspu Jork do południowo-wschodniego Queensland.
P. peregrinus convolutor – Tasmania, w tym King, Wyspy Furneaux (Wyspa Flindersa i Cape Barren) i Maria.
P. peregrinus cooki – południowo-wschodnia Australia, od centralnej Nowej Południowej Walii do skrajnie południowo-wschodniej części Australii Południowej.
P. peregrinus pulcher – wschodnia Australia, od południowo-wschodniego Queensland do środkowej Nowej Południowej Walii.

Nieznany podgatunek introdukowano na Wyspę Kangura^[18].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 29–35 cm, długość ogona 29–36 cm, masa ciała 0,8–1,1 kg^[18]. Mały torbacz o brązowym futrze (na brzuchu szare). Głowa o dużych oczach i małych uszach z białą plamką z tyłu. Chwytny ogon z białym końcem (jest równy długości ciała). Dwa palce przednich łap są przeciwstawne trzem pozostałym.

Tryb życia

Pałanka wędrowna jest zwierzęciem aktywnym nocą i prowadzącym nadrzewny tryb życia. Żyje w małych grupkach składających się z samca, kilku samic i młodych. Jest zwierzęciem terytorialnymi. W zależności od rejonu występowania buduje gniazda (wielkości piłki futbolowej) lub zamieszkuje dziuple w pniach i konarach. Rzadko schodzi na ziemię. Okres rozrodczy trwa od kwietnia do grudnia (najczęściej od maja do lipca). Zwykle samica wydaje na świat dwoje młodych (rzadko cztery), które wpełzają do torby i spędzają tam około 4 miesięcy (chociaż okres laktacji trwa 6 miesięcy). Dojrzałość płciową osiągają po ukończeniu pierwszego roku życia.

Pałanka wędrowna odżywia się liśćmi (głównie eukaliptusa), choć urozmaica to owocami i kwiatami. Pokarm trawiony jest w jelicie ślepym przez bakterie i wydalany w postaci papki, która jest ponownie zjadana (cekotrofia).

Pałanki żyją od 4 do 6 lat, w zależności od twardości spożywanego pokarmu powodującego starcie zębów.

Znaczenie

Jest uważana za szkodnika, z powodu okradania ogródków przydomowych. W Australii nazywana jest złodziejem róż.

Zagrożenie i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów została zaliczona do kategorii niskiego ryzyka LC^[19]. Zagrożeniem dla pałanek są domowe psy i koty.

Przypisy

↑ Pseudocheirus peregrinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 78. (łac.).
↑ R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. Class I. Mammalia: containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young; being a translation of that part of the Systema Naturæ, as lately published, with great improvements, By Professor Gmelin of Goettingen. Edinburgh: Printed for A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 196. (ang.).
↑ J.M. Bechstein: Thomas Pennant’s Allgemeine Uebersicht der vierfüssigen Thiere. Cz. 2. Weimar: Im Verlage des Industrie-Comptoir’s, 1800, s. 348, 685. (niem.).
↑ ^a ^b A.G. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. 2. Cz. 25. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 476. (fr.).
↑ ^a ^b H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 1: Säugethiere und Vögel. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 258. (niem.).
↑ J.E. Gray. With Notes and Descriptions of the new Species. „Annals of Natural History”. 1, s. 107, 1838. (ang.).
↑ W. Ogilby. On a New Phalanger (Phalangista viverrina), from Van Diemen’s Land. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 131, 1837. (ang.).
↑ H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 1. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 530. (niem.).
↑ J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 1. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. ryc. xx. (ang.).
↑ ^a ^b ^c P. Matschie. Einige Beiträge zur Kenntnis der Gattung Pseudochirus Ogilb. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1915, s. 85, 1915. (niem.).
↑ O. Thomas. A new Pseudochirus from N. Queensland. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 11, s. 249, 1923. (ang.).
↑ O. Thomas. On the ring-tailed Phalanger of South Australia, and a new rat from North Queensland. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 12, s. 158, 1923. DOI: 10.1080/00222932308632926. (ang.).
↑ Thomas 1926 ↓, s. 631.
↑ Thomas 1926 ↓, s. 632.
↑ E.L.G. Troughton & A.S. Le Souef. A New species of ring-tailed phalanger (ps. Laniginosus group) from the Bunya Mountains, S.E. Queensland. „Records of the Australian Museum”. 17, s. 294, 1929. (ang.).
↑ A.S. Le Souef. Notes on some Mammals from Bass Strait Islands, including a new subspecies of Pseudochirus. „The Australian zoologist”. 5, s. 330, 1929. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 527–528. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ ^a ^b J.J. Winter J.J. i inni, Pseudocheirus peregrinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-10] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 249, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

Bibliografia

O. Thomas. On various mammals obtained during Capt. Wilkins's Expedition in Australia. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 17, s. 625–635, 1926. DOI: 10.1080/00222932608633458. (ang.).
D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species Pseudocheirus peregrinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-08-09].
P. Welsh: Pseudocheirus peregrinus. University of Michigan Museum of Zoology. [dostęp 2008-05-28]. (ang.).
E. Keller, J.H. Reiccholf, G. Steinbach (red.) & K. Zub (tłum. z niem.): Ssaki. Cz. 1. Warszawa: Bertelsmann Media Sp. z.o.o., 2001, s. 33, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7227-610-2.

[itis-1] Pseudocheirus peregrinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Boddaert-2] P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 78. (łac.).

[Kerr-3] R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. Class I. Mammalia: containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young; being a translation of that part of the Systema Naturæ, as lately published, with great improvements, By Professor Gmelin of Goettingen. Edinburgh: Printed for A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 196. (ang.).

[Bechstein-4] J.M. Bechstein: Thomas Pennant’s Allgemeine Uebersicht der vierfüssigen Thiere. Cz. 2. Weimar: Im Verlage des Industrie-Comptoir’s, 1800, s. 348, 685. (niem.).

[Desmarest-5] A.G. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. 2. Cz. 25. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 476. (fr.).

[Schinz1-6] H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 1: Säugethiere und Vögel. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 258. (niem.).

[Gray-7] J.E. Gray. With Notes and Descriptions of the new Species. „Annals of Natural History”. 1, s. 107, 1838. (ang.).

[Ogilby-8] W. Ogilby. On a New Phalanger (Phalangista viverrina), from Van Diemen’s Land. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 131, 1837. (ang.).

[Schinz2-9] H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 1. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 530. (niem.).

[Gould-10] J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 1. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. ryc. xx. (ang.).

[Matschie-11] P. Matschie. Einige Beiträge zur Kenntnis der Gattung Pseudochirus Ogilb. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1915, s. 85, 1915. (niem.).

[Thomas1-12] O. Thomas. A new Pseudochirus from N. Queensland. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 11, s. 249, 1923. (ang.).

[Thomas2-13] O. Thomas. On the ring-tailed Phalanger of South Australia, and a new rat from North Queensland. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 12, s. 158, 1923. DOI: 10.1080/00222932308632926. (ang.).

[CITEREFThomas1926631-14] Thomas 1926 ↓, s. 631.

[CITEREFThomas1926632-15] Thomas 1926 ↓, s. 632.

[Troughton&Souef-16] E.L.G. Troughton & A.S. Le Souef. A New species of ring-tailed phalanger (ps. Laniginosus group) from the Bunya Mountains, S.E. Queensland. „Records of the Australian Museum”. 17, s. 294, 1929. (ang.).

[Souef-17] A.S. Le Souef. Notes on some Mammals from Bass Strait Islands, including a new subspecies of Pseudochirus. „The Australian zoologist”. 5, s. 330, 1929. (ang.).

[Jackson-18] S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 527–528. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[iucn-19] J.J. Winter J.J. i inni, Pseudocheirus peregrinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-10] (ang.).

[Cichocki&inni-20] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (ang.).

[Kowalski&inni-21] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 249, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne