Pseudotagma

Podział ciała na pseudotagmy u roztocza

Pseudotagma – region ciała stawonoga złożony z dwóch lub więcej somitów lub ich części, nieodpowiadający tagmie.

Termin ten wprowadzony został w 1963 roku przez van der Hammena w kontekście roztoczy z grupy dręczy[1] i najpowszechniej używany jest właśnie w akarologii[2]. Pajęczaki mają ciało podzielone na dwie tagmy: prosomę i opistosomę, jednak w linii rozwojowej roztoczy podział ten uległ zatarciu, a zamiast niego wykształcił się inny, na: gnatosomę i idiosomę. Nowy podział nie odpowiada tagmom, ani nawet somitom – aparat gębowy leży na gnatosomie, zaś mózg i oczy w idiosomie. Podział ten uległ dalszym modyfikacjom, np. u niektórych roztoczy właściwych wyróżnia się pseudotagmy: proterosomę i hysterosomę[3][4].

Ścisłą i dającą się stosować ogólnie w stawonogach definicję pseudotagmy, różną od definicji tagmy, wprowadził Lamsdell w 2013 roku. Według niego pseudotagma to region ciała dający się wyróżnić na podstawie sposobu wykształcenia brzusznej lub grzbietowej części egzoszkieletu, tj. tergitów lub sternitów, w obrębie którego nie doszło jednak do specyficznego dla niego zmodyfikowania przydatków (odnóży). Pseudotagma może mieć charakter funkcjonalny, jeśli jej wykształcenie wymusza na regionie ciała pełnienie odrębnej funkcji. W przeciwnym wypadku mówi się o pseudotagmie niefunkcjonalnej[2].

Przykładami pseudotagm funkcjonalnych są: gnatosoma, idiosoma, prosterosma i hysterosoma roztoczy, cefalosoma solfug oraz głowa trylobitów. Pseudotagmy niefunkcjonalne to np. przedodwłok i zaodwłok ostrogonów[2].

Przypisy

  1. L. van der Hammen. The addition of segmnets during postembryonic ontogenesis of the Actinotrichida (Acarida) and its importance for the recognition of the primary subdivision of the body and the original segmentation. „Acaraologia”. 5, s. 443-457, 1963. 
  2. a b c James C. Lamsdell. Revised systematics of Palaeozoic 'horseshoe crabs' and the myth of monophyletic Xiphosura. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 167 (1), s. 1–27, 2013. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2012.00874.x. ISSN 0024-4082. 
  3. Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 1. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16568-0.
  4. Armand R. Maggenti, Scott Lyell Gardner: Online Dictionary of Invertebrate Zoology. 2005, s. 702, 738, 742.

Media użyte na tej stronie

Morfologia externa.png
Autor: Henriqueandradelira, Licencja: CC BY-SA 3.0
tagmose nos acaros