Pszczolinka napiaskowa

Pszczolinka napiaskowa
Andrena vaga[1]
Panzer, 1799
Ilustracja
samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

błonkoskrzydłe

Podrząd

trzonkówkir

Infrarząd

żądłówki

Nadrodzina

Apoidea

Rodzina

pszczolinkowate

Podrodzina

pszczolinki

Rodzaj

pszczolinka

Gatunek

pszczolinka napiaskowa

Pszczolinka napiaskowa[2][3], pszczolinka łysawa[4] (Andrena vaga) – gatunek pszczoły z rodziny pszczolinkowatych (Andrenidae).

Opis

Wczesnowiosenna[5] pszczoła samotna, wyspecjalizowana pokarmowo (zbiera pyłek z kwiatów wierzb[6]). Podziemne, budowane przez samicę gniazdo, jest wodoszczelne[7]. Pszczolinka napiaskowa gniazduje w koloniach[5][4] na terenach okresowo zalewanych, a także na terenach wyrobisk piasku, żwiru i gliny[8], w ogrodach, na polanach, skrajach pól uprawnych[4]. Samica znakuje swoje gniazdo i po powrocie z pokarmem lokalizuje je przy pomocy zapachu[9]. Wykrywanie substancji chemicznych ma również znaczenie przy poszukiwaniu pokarmu - receptory na czułkach pszczolinek napiaskowych są wrażliwe na pewne substancje wydzielane przez kwiaty wierzb, jedynych roślin, z których samice pobierają pyłek, co pomaga im odnaleźć odpowiednie kwiaty na początku sezonu[10][11]. Charakterystyczne dla wierzb substancje zapachowe są przez samice rozpoznawane już w bardzo niskich stężeniach[11].

Samica ma szaro owłosiony tułów (brak czarnej przepaski odróżnia ją od pszczolinki niebieskawej), dwa pierwsze tergity odwłoka są szaro owłosione, a pozostałe pokryte rzadkimi, czarnymi włoskami[4]. Samiec jest mniejszy, o kolorystyce podobnej do samicy[4].

Do pasożytów gniazdowych pszczolinki napiaskowej należą koczownica rudowłosa (Nomada lathburiana) i nęczyn ciemnoskrzydły (Sphecodes gibbus)[4][12]. Gatunek ten jest też atakowany przez przedstawicieli wachlarzoskrzydłych z rodzaju Stylops[13].

  • Samica z pyłkiem zebranym na tylnych odnóżach

    Samica z pyłkiem zebranym na tylnych odnóżach

  • Samiec

    Samiec

  • Zestylopizowana pszczolinka

    Zestylopizowana pszczolinka

Przypisy

  1. ↑ Andrena vaga, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ Przyroda Świętokrzyska. Pszczolinka napiaskowa [dostęp 2022-03-03].
  3. ↑ Andrena vaga – Pszczolinka napiaskowa, Insektarium, 31 sierpnia 2013 [dostęp 2022-03-03] (pol.).
  4. ↑ a b c d e f Mikołaj Borański, Dariusz Teper, Atlas pospolitych gatunków pszczół Polski, Instytut Ogrodnictwa, 2019, s. 23, ISBN 978-83-65903-24-2, OCLC 1199625470 [dostęp 2022-03-03].
  5. ↑ a b Mirosława Dylewska, Pszczołowate - Apidae : podrodzina Andreninae, PTE, 2000, s. 124, ISBN 83-88518-08-9, OCLC 749818856 [dostęp 2022-03-03].
  6. ↑ Hannah Burger i inni, Neural and behavioural responses of the pollen-specialist bee Andrena vaga to Salix odours, „Journal of Experimental Biology”, 224 (13), 2021, jeb242166, DOI: 10.1242/jeb.242166, ISSN 0022-0949 [dostęp 2022-03-03].
  7. ↑ Martin Fellendorf, Claudia Mohra, Robert J. Paxton, Devasting effects of river flooding to the ground-nesting bee, Andrena vaga (Hymenoptera: Andrenidae), and its associated fauna, „Journal of Insect Conservation”, 8 (4), 2004, s. 311–312, DOI: 10.1007/s10841-004-0514-5, ISSN 1572-9753 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  8. ↑ Scheuchl i inni, Taschenlexikon der Wildbienen Mitteleuropas alle Arten im Porträt, s. 205-206, ISBN 978-3-494-01653-5, OCLC 899546837 [dostęp 2022-03-04].
  9. ↑ E. Steinmann, Short-range orientation of the solitary sand bee Andrena vaga at the nest entrance., „Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft”, 63, 1990, s. 77-80.
  10. ↑ Stefan Dötterl i inni, 1,4-Dimethoxybenzene, a Floral Scent Compound in Willows that Attracts an Oligolectic Bee, „Journal of Chemical Ecology”, 31 (12), 2005, s. 2993–2998, DOI: 10.1007/s10886-005-9152-y, ISSN 1573-1561 [dostęp 2022-03-14] (ang.).
  11. ↑ a b Hannah Burger i inni, Neural and behavioural responses of the pollen-specialist bee Andrena vaga to Salix odours, „Journal of Experimental Biology”, 224 (13), 2021, jeb242166, DOI: 10.1242/jeb.242166, ISSN 0022-0949 [dostęp 2022-03-14].
  12. ↑ Katerina Rezkova i inni, Analysis of Nesting Behavior Based on Daily Observation of Andrena vaga (Hymenoptera: Andrenidae), „Journal of Insect Behavior”, 25 (1), 2012, s. 24–47, DOI: 10.1007/s10905-011-9274-8, ISSN 1572-8889 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  13. ↑ Antti Pekkarinen, Parasitism of Stylops (Strepsiptera, Stylopidae) in poly- and oligolectic Andrena hosts (Hymenoptera, Apoidea), „Entomologica Fennica”, 8 (2), 1997, s. 109–111, DOI: 10.33338/ef.83926, ISSN 2489-4966 [dostęp 2022-03-04] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Andrena vaga pollen.jpg
Autor: Agroscience RLP, Licencja: CC BY 2.0
Andrena vaga ayant récolté du pollen.
Stylops melittae f1.jpg
Autor: Aiwok, Licencja: CC BY-SA 3.0
Twisted-winged parasite Stylops melittae female in 'Andrena vaga in Bahrenfeld, Hamburg.
Andrena vaga (Andrenidae sp.) male, Arnhem, the Netherlands - 3.jpg
Autor: Bj.schoenmakers, Licencja: CC0
Andrena vaga (Andrenidae sp.) male, Arnhem, the Netherlands
Grey-backed mining bee (Andrena vaga) 1.jpg
Autor: Ocrdu, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grey-backed mining bee (Andrena vaga) in The Netherlands